“Για να έχουμε παρέλαση σήμερα υιέ μου εις τήν Κύπρον, ο αθθός της νιότης επερπάτησεν ρωμέϊκα εις την αγχόνην. Τα καλύτερα παιθκιά εθυσιάστησαν από το 1931 έως Σολωμού και Ισάάκ. Χρόνια πολλά αδέρκια μου καλά. Στο σιέπος του Θεού τζιαι μήναν καλόν τζιαι χαρούσιμον”.
Έχει οριστεί η 1η Οκτωβρίου ως ημέρα εορτασμού της ανεξαρητησίας της Κυπριακής Δημοκρατίας και της επίσημης λήξης της βρετανικής αποικιοκρατίας, από την οποία συμπληρώνονται 65 χρόνια. Όμως, το πλαίσιο των συνθηκών Ζυρίχης-Λονδίνου ναρκοθέτησε το θεμελιώδες δικαίωμα του Κυπριακού λαού για αυτοδιάθεση. Έσπευσαν να το επιβάλουν πιεστικά το 1959, για να περιέχει περιορισμούς και όρους που θα ήταν αδιανόητοι στα πλαίσια της μαζικής αποαποικιοποίησης που ακολούθησε από το 1960 και μετά. Ιδίως με το δικαίωμα αρνησικυρίας στην τουρκοκυπριακή μειονότητα και τη διατήρηση των βρετανικών βάσεων, κατάλοιπο της αποικιοκρατίας. Αν σε ένα κράτος δικαίου επιβάλλεται η κατοχύρωση των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, η αρχή του κράτους δικαίου παραβιάζεται βαναυσα όταν η μειονότητα μπορεί να επιβάλλει τη θέλησή της στην πλειοψηφία. Όπως γινόταν στη Νότιο Αφρική με το καθεστώς του Απάρτχαϊντ.
Η Κύπρος εξακολουθεί και αποικιοκρατείται με την παρουσία των βρετανικών βάσεων, όπως και με την κατοχή και τομ εποικισμό του βόρειου τμήματός της. Αν κάπου ο Βενιαμίν Νετανιάχου αδικείται, είναι επειδή δεν είναι συγκατηγορούμενός του για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η άρση των τετελεσμένων της εισβολής και κατοχής του 1974, με απομάκρυνση κατοχικών στρατευμάτων και εποίκων και η αποκατάσταση της κυριαρχίας της Κυπριακής Δημοκρατίας σε όλο το νησί, ως κράτους ενιαίου που θα λειτουργεί στη βάση των αρχών της δημοκρατικής πλειοψηφίας και της προστασίας των μειονοτήτων είναι η μόνη βάση για τη λύση του Κυπριακού προβλήματος, η οποία είναι σύμφωνη με το διεθνές Δίκαιο.
Ακολουθεί επετειακό κείμενο του Γιάννη Πεγειώτη.
Για να έχουμε παρελάση σήμερα γιε μου τα καλλύττερα παιθκιά μας εθυσιάστησαν.Ο α[ν]θθός της νιότης μας επερπάτησεν στο ικριώμαν της αγχόνης με έναν θάρρος αλλοκόσμικόν.Οι χωρκάτες τζι οι αρκάτες μας, οι μαθητές τζιαι οι μαθήτριες μας ελύσαν μες τες Ομορφίτες τζιαι τες Πλάτρες τα Ρετ Χάους τζιαι το Πολέμιν, απαντώντας με μιαν λέξην: ελευθερίαν.Ήταν πολλοί οι αιώνες των αλύσων, των βασάνων, της φτώσειας, των φορολογιών.
Κόμα πας τα σ[χ]ιόνια του Τροόδους βρίσκεις τες πατημασιές του Αυξεντίου τζιαι του Δράκου.Το δέντρον το πολλοπότιστον του ελευθέρου μας βίου επότισαν τζιαι στα υστερόττερα χρόνια πολλοί του λαού μας υιοι υπερασπιζόμενοι την γην του τόπου μας από τις επιβουλές, τους γιους της νύχτας, τους εισβολείς, τους καταπατητές, τον Τουρκικόν επεκτατισμόν τους ιδιοτελείς τζιαι τους απερίσκεπτους.
Ήταν ένας καθήγητης Πάμπος Καλοδίκης με ξύλενον πόδιν ένεκα ασθενείας. Εκουβάλαν τα γράμματα της Λευτεριάς με θάρρος εις το ξύλενόν του πό[δ]ιν. Με τζείνον τον άξαμόν [κριτήριο] εμέτρησα τη ζωήν μου που τες 16 τ’ Αούστου του 1960.
Άλλα ήτουν τα όνειρά μας τζιαι άλλά μας ήβραν. Αγάπησα την Κυπριακήν Δημοκρατίαν όπως αγάπησα το χώμαν του τόπου μου.Τούτη εν ή ασπίδα μας έστω με τα να ίπκια της. Εν τζιαι εχάσαμεν τον έρωταν της ελευθερίας. Εφκεήμαν π ανωρίς στην πολεμίστραν της επιβίωσης. Εγεράσαμεν τζειπάνω…
Πέρκει [Είθε] ο Θεός που ταψη [από τα ύψη] Του δωρίσει σας μέρες φωτός τζιαι μιαν ζωήν χωρίς αλύσους. Για το χαττήριν του Γληόρη, του Κυριάκου, του Βαγορή, του Τάσου, του Μάρκου τζιαι του Κοβή Πατάτσου.
Για χάρη όσων εξορίστηκαν και εντοπίστηκαν στα Οκτωβριανά.Οσων φυλακιστηκαν μετά την εξέγερση του 1931.Οσων πέθαναν στις εξορίες, τον Νικόδημο Μυλωνά ,τον σημαιοφόρο, Μαρεώτιδος Διονύσιο, τον Πάφου Λεόντιο πούμεινε μόνος και αντιστάθηκε όσο κανείς άλλος στους αποικιοκράτες, τους ταπεινούς Σταυροβουνιώτες που τόσο τον στηριξαν.
Για χάρην των αγνώστων μαχητών και των μαρτύρων..
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ αδέρκιά μου καλά. Στο σιέπος του Θεού τζιαι μήναν καλόν τζιαι χαρούσιμον.
[Οι επεξηγήσεις σε αγκύλες της “Χ”]
