Μπορεί να κάνει εντύπωση σε όσους το πρωτακούν παρακολουθώντας το ΟΡΕΝ (το μόνο κανάλι ουσιαστικά που έχει απομείνει από χθες να κάνει επιτόπιο πολύωρο ζωντανό ρεπορτάζ από τη Βόρεια Εύβοια), αλλά σε μένα προσωπικά δεν κάνει καμία απολύτως εντύπωση το γεγονός ότι οι δημοσιογράφοι τού ΟΡΕΝ επαναλαμβάνουν συνεχώς, ανοίγοντας την καρδιά τους (με απλότητα πρωτοφανή που ίσως κι οι ίδιοι δεν πιστεύουν), ότι η υποδοχή και η γενικότερη αντιμετώπιση που έχουν από τους ντόπιους (ανθρώπους βουτηγμένους στη θλίψη, τον πόνο, την απόγνωση) τούς έχει αφήσει άφωνους… Νιώθουν, λένε, σαν να είναι συγγενείς και οικείοι οι οποίοι γύρισαν μετά από πολλά πολλά χρόνια στα πάτρια εδάφη και οι ντόπιοι τούς υποδέχονται σαν αδέλφια, σαν παιδιά ή σαν εγγόνια τους…

Είπα ότι δεν μου κάνει καμία εντύπωση, γιατί απλούστατα το βιώνω από τα γεννοφάσκια μου. Γεννημένος στη μίζερη Αθήνα (πολύ καλύτερη βέβαια τότε απ’ ό,τι έχει καταντήσει σήμερα — πρόλαβα τις μονοκατοικίες, το αγιόκλημα, την μπάλα στον δρόμο, τις πόρτες που δεν κλείδωναν…), κάθε φορά που πήγαινα στη Βόρεια Εύβοια (συγκεκριμένα, στη Λίμνη και την ευρύτερη περιοχή γύρω από αυτή) ένιωθα να ξαναγεννιέμαι, να παίρνω και πάλι βαθιά εντός μου την πρώτη μου ανάσα, να κοιτάζω έκθαμβος τη γλυκύτητα του κόσμου από την αρχή, να συλλαβίζω με καινούργια έκπληξη τη λέξη “ζωή”, σαν να τη μάθαινα για πρώτη φορά… Κι αυτό –το επαναλαμβάνω– να συμβαίνει ΚΑΘΕ ΦΟΡΑ. Πώς συνέβαινε, μη με ρωτάτε, ούτε κι εγώ το ξέρω…

Σίγουρα πάντως σε τέτοιες επανειλημμένες (ανα)γεννήσεις συνέβαλαν τα μέγιστα η Παναγία η Λιμνιά (που κατ’ επανάληψη έσωσε τον τόπο από πολλές και ποικίλες καταστροφές και συμφορές), ο όσιος Χριστόδουλος (που κατά την παράδοση, θέλοντας πια να παραμείνει άγνωστος μετά την ίδρυση και λειτουργία της ένδοξης παγκοσμίου φήμης Μονής του Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου στην Πάτμο, ασκήτεψε στην παραλία της ακατοίκητης τότε Λίμνης σε μια τρύπα της γης που χωράς – δε χωράς να μπεις και να μείνεις…), η (ανδρώα) Μονή του Οσίου Δαυΐδ (που όμως τη δεκαετία του 1970 δεν ήταν γνωστή όπως είναι σήμερα, έχοντας όλους κι όλους τρεις μοναχούς: τον άγιο γέροντα Ιάκωβο, τον επόμενο ηγούμενο π. Κύριλλο και τον π. Σεραφείμ), η (γυναικεία) Μονή Αγίου Νικολάου Γαλατάκη (που από θαύμα δεν κάηκε το 2016 και κινδύνεψε και τώρα να καεί), η (γυναικεία) Μονή του Αγ. Γεωργίου στα Ήλια, η Παναγία η Ντινιούς στην Ιστιαία, και, φυσικά, το Προσκύνημα του Αγ. Ιωάννου του Ρώσου στο Προκόπι. Μα ήταν και τα ξωκκλήσια στα παρθένα δάση της Λίμνης, το καθένα με την ιδιαίτερη χάρη του, που ήταν βάλσαμο σε κάθε αθηναϊκό πόνο μου: οι δύο Άι-Γιώργηδες (ο ένας, που ανήκει στη Μονή Γαλατάκη, σαν εκκλησάκι-στολιδάκι σε αιγαιοπελαγίτικο νησί), ο Άι-Θανάσης, ο Χριστός (“Άγιο Μανδήλιο”, εορτάζει στις 16 Αυγούστου), ο Άι-Γρηγόρης, η Αγία Κυριακή, και φυσικά η Παναγιά, όπου γίνεται το πανηγύρι της Λίμνης στις 8 Σεπτεμβρίου — κι όλα αυτά πνιγμένα σε ωκεανούς  πρασίνου και την αστείρευτη αγάπη των ανθρώπων…

Μα ήταν και είναι (και θα εξακολουθήσουν να είναι, αν δεν φύγουν κυνηγημένοι άρον-άρον, μη έχοντας πια τι άλλο να κάνουν σε μια γη-εξορία, σε έναν μέχρι τώρα Παράδεισο που εποφθαλμιούσε ζηλόφθονα από καιρό η Κόλαση…) και οι άνθρωποι της Λίμνης, που, αν έπρεπε να τους απαριθμήσω έναν προς έναν, θα ήθελα τόμους ολόκληρους, και που, αν ξεχνούσα έστω κι έναν, θα έκανα τη μεγαλύτερη ίσως αδικία της ζωής μου, και δεν το θέλω με τίποτα. Αυτοί οι άνθρωποι, που, χωρίς να το ξέρουν, είναι… διδάκτορες της ψυχοθεραπείας, μου έδιναν πάντα δωρεάν μαθήματα φιλοσοφίας για το τι αξίζει στη ζωή και από πού θα πάρεις τα φτερά που χρειάζεσαι για πέταγμα, όπως και τι στη ζωή είναι για πέταμα…

Κάτι τέτοια, είμαι σίγουρος, πρόλαβαν να δουν και να νιώσουν, στον ελάχιστο χρόνο που είχαν, από έναν πολιτισμό που μέχρι πριν λίγο βασίλευε αλλά τώρα “βασιλεύει” (πάει προς τη βίαιη δύση του…) οι δημοσιογράφοι τού ΟΡΕΝ, που μιλάνε πια σχεδόν βουρκωμένοι (κι όχι από την κάπνα…).

Όσο για εκείνους που έβαλαν με τρόπους που εκείνοι ξέρουν το χεράκι τους για τη δαιμονική έξωση από τον βορειο-ευβοϊκό Παράδεισο, θα όφειλαν να έρθουν να κοιτάξουν στα μάτια τούς ανθρώπους τούς οποίους άφησαν σαν καμένα κουφάρια  να παραπαίουν… Αλλά, επειδή τέτοια δύναμη κατά πάσα βεβαιότητα δεν θα έχουν, τουλάχιστον ας γονατίσουν το κορμί τους μπροστά σε έναν καμένο κορμό και ας του πουν: “Κανονικά, θα έπρεπε να καώ εδώ μαζί σου, αλλά τέτοια δύναμη δεν έχω”… Ίσως αυτή η έλλειψη δύναμης τους σώσει τελευταία στιγμή, γιατί μπορεί ν’ ακούσουν μια ελάχιστη σπιθίτσα μεταμέλειας που τρεμοπαίζει μέσα τους, με την ελπίδα να γίνει πυρκαγιά μετάνοιας… Θα μοιάζει σαν θαύμα μεγαλύτερο κι απ’ την καταρρακτώδη βροχή που έπεσε μετά από λιτανεία της λάρνακας του αγ. Ιωάννου του Ρώσου στο Προκόπι της ξηρασίας των πολλών ημερών…

Ανδρέας Μοράτος

Ἀπὸ τὴν ἵδρυσή της ἡ ΧΔ στὴ μεταπολεμικὴ περίοδο τοῦ Ψυχροῦ Πολέμου ὅταν ἐπικρατοῦσε τὸ δἰπολο τῶν μεταξὺ τῶν δύο κυρίαρχων πολιτικοκοινωνικών συνασπισμῶν καὶ συστημάτων, τοῦ καπιταλιστικοῦ καὶ τοῦ λεγόμενου ὑπαρκτοῦ σοσιαλισμοῦ, εἶχε ταχθεῖ ἐναντίον καὶ τῶν δύο, προτείνοντας τὸ δικό της χωριστὸ δρόμο.

• Ὁ ἱδρυτὴς τοῦ Κινήματος Νίκος Ψαρουδάκης εἶχε διαβλέψει ὅτι παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι ἐπιφανειακὰ καὶ τὰ δύο συστήματα ἐπιδίδονταν σὲ λυσσαλέο μεταξύ τους πολιτικοϊδεολογικό ἀγώνα, εἶχαν κοινὴ βάση τὴν ὑλιστικὴ κοσμοαντίληψη, ποὺ θέλει τὸ στενὸ ὑλικὸ συμφέρον ἀποκλειστικὸ σημεῖο ἀναφορᾶς γιὰ τὴν ὀργάνωση τῆς κοινωνίας.
• Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ κανένα ἀπὸ τὰ δύο συστήματα δὲν μποροῦσε νὰ δημιουργήσει κοινωνία ἐλευθερίας καὶ δικαιοσύνης μὲ σημεῖο ἀναφορᾶς τὸν ἄνθρωπο.
• Ἡ ἀποδοχὴ ἀπὸ τὸ καθένα πανανθρώπινων ἀξιῶν ὅπως ἡ ἐλευθερία, ἡ δικαιοσύνη καὶ ἡ ἰσότητα, ἐκτιμήθηκε ὡς προσχηματικὴ καὶ ἐπιφανειακή.
• Σ’ αὐτὸ τὸ πλαίσιο, ὁ Φασισμὸς καὶ ὁ Ναζισμὸς θὰ μποροῦσαν νὰ χαρακτηρισθοῦν ὡς οἱ πλέον χυδαῖες ἐκφάνσεις τοῦ ὑλισμοῦ, ἀφοῦ ἀνοιχτὰ ἀποδέχονται τὸν κοινωνικὸ δαρβινισμὸ καὶ τὸ νόμο τοῦ ἰσχυροτέρου πάνω στὸν ἀδύναμο, τὸν καταδικασμένο νὰ ἐκλείψει: Μιὰ πλήρης καὶ ἀπροσχημάτιστη ἀπόρριψη τῆς ὀρθόδοξης ἀντίληψης τοῦ κάθε ἀνθρώπου ὡς εἰκόνας Θεοῦ.
• Ἡ ἀντίληψη τοῦ κάθε ἀνθρώπου ὡς εἰκόνας Θεοῦ εἶναι ἀσύμβατη μὲ διακρίσεις στὴ βάση τῆς ἐθνότητας, τοῦ φύλου ἢ τῆς κοινωνικῆς τάξης.
• Γιὰ τὴ ΧΔ, μοναδικὸ στέρεο σημεῖο ἀναφορᾶς γιὰ μιὰ κοινωνία ἐλευθερίας καὶ δικαιοσύνης εἶναι τὸ κοινωνικὸ μήνυμα τοῦ Εὐαγγελίου.
• Μὲ τὸν ἄνθρωπο νὰ κάνει ἐλεύθερα τὴν ἐπιλογή του. Ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς εἶπε στὸν προφήτη Σαμουήλ: Θὰ ἀκούσεις τὴ φωνὴ τοῦ λαοῦ, παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι ἐπιλέγοντας βασιλέα ἐμένα ὑποτιμᾶ καὶ καταργεῖ.
• Πέρα ἀπὸ τὴν καταδίκη τοῦ βασιλευόμενου πολιτεύματος, τὸ ἀπόσπασμα αὐτὸ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καταδικάζει κάθε μορφὴ Θεοκρατίας, τὴν ὁποία αὐθαίρετα κατασκευάζουν κάποιοι ποὺ αὐθαίρετα ἐπιδιώκουν νὰ ἐξουσιάζουν τοὺς ἀνθρώπους ὡς «μεσάζοντες» ἀνάμεσα στὸν ἄνθρωπο καὶ στὸ Θεό.
• Ἡ πτώση τοῦ «ὑπαρκτοῦ σοσιαλισμοῦ» ἀνέτρεψε αὐτὲς τὶς ἰσορροπίες, ἀφοῦ ἀπὸ διλημματικὲς καταστάσεις περάσαμε σὲ ὑποχρεωτικὸ «μονόδρομο». Ὁ «νικητὴς» καπιταλισμός, ποὺ ἔχει μεταλλαχθεῖ σὲ οἰκονομικὸ νεοφιλελευθερισμό, χωρὶς «ἀντίπαλο δέος», ἐκτροχιάζεται σὲ ὅλο καὶ πιὸ ἀκραία ἀδικία καὶ ἀνισότητα, μὲ ἐξαθλίωση ὅλο καὶ πιὸ πολλῶν καὶ σώρευση τοῦ πλούτου ὅλο καὶ σὲ πιὸ λίγους, μιὰ ὅλο καὶ πιὸ ἄπληστη καὶ παρασιτικὴ ἄρχουσα τάξη.
• Ἡ καθιέρωση τῆς 23ης Αὐγούστου ὡς «Εὐρωπαϊκῆς Ἡμέρας Μνήμης γιὰ τὰ Θύματα τοῦ Σταλινισμοῦ καὶ τοῦ Ναζισμοῦ», στὸ ψήφισμα ποὺ ἐνέκρινε τὸ Εὐρωκοινοβούλιο στὶς 23.9.2008, ὑποτίθεται ὅτι ἐξυπηρετεῖ τὴ διατήρηση «τῆς μνήμης τῶν θυμάτων μαζικῶν ξεριζωμῶν καὶ ἐξοντώσεων καὶ ταυτόχρονα τὸ πιὸ στέρεο ρίζωμα τῆς Δημοκρατίας καὶ τὴν ἐνίσχυση τῆς εἰρήνης καὶ τῆς σταθερότητας στὴν ἤπειρο μας.»
• Τὰ ἐγκλήματα κατὰ τῆς ἀνθρωπότητας νὰ πρέπει νὰ καταδικαστοῦν ἀπ’ ὅπου κι ἂν προέρχονται.
• Ὅμως, ὑπάρχουν καὶ ἄλλα ἐγκλήματα μὲ τὰ ὁποῖα βαρύνεται ἡ Εὐρώπη, ὅπως τῆς ἀποικιοκρατίας, τῆς νεοαποικιοκρατίας καὶ τῆς δουλοκτησίας. Γι’ αὐτὰ δὲν πρέπει νὰ γίνει λόγος;
• Ὀρθότερη θὰ ἦταν ἡ ἔκδοση χωριστῶν ψηφισμάτων γιὰ τὴν κάθε περίπτωση, ἡ ὁποία ἔχει τὶς δικές της ἰδιαιτερότητες.
• Εἶναι προφανὲς ὅτι τὸ πλαίσιο αὐτὸ ἐξυπηρετεῖ τὴν ἰδεολογικὴ θεμελίωση τοῦ νεοφιλελευθερισμοῦ ὡς μονόδρομου, κατὰ τὴ ρήση τῆς Μάργκαρετ Θάτσερ «Δὲν ὑπάρχει ἄλλη ἐπιλογή».
• Ταυτόχρονα, ἔμμεσα γίνεται ἐπιδέξιο «ξέπλυμα» τοῦ Ναζισμοῦ καὶ τοῦ ρόλου τῆς ναζιστικῆς Γερμανίας. Ὁ Στάλιν ἠγήθηκε τῆς Σοβιετικῆς Ἕνωσης ὡς συμμάχου τοῦ ἀντιφασιστικοῦ συνασπισμοῦ, μὲ τὶς περισσότερες ἀπώλειες στὸ διάστημα 1941-1945. Ἂν εἶναι «ἴσα κι ὅμοια» μὲ τὸν Χίτλερ, γιατὶ νὰ μὴ καμαρώνουν καὶ νὰ μὴ παρελαύνουν οἱ νοσταλγοὶ τῶν δωσιλόγων καὶ τῶν τοπικῶν Ἒς Ἒς στὴν Οὐκρανία καὶ στὶς Βαλτικὲς χῶρες;
• Ὁ Νικόλαος Μπερντιάγιεφ, ἐξόριστος ὁ ἴδιος καὶ σφοδρὸς ἐπικριτὴς τοῦ σοβιετικοῦ συστήματος, δὲν δέχτηκε τὴν ἐξομοίωση τῶν δύο ἰδεολογιῶν, μὲ τὸ ἐπιχείρημα ὅτι ἐνῶ ὁ Ναζισμὸς ἀφανίζει ἐντελῶς κατηγορίες ἀνθρώπων γι’ αὐτὸ ποὺ εἶναι, ὁ Κομμουνισμὸς ἀπορρίπτει γι’ αὐτὸ ποὺ πιστεύουν. Στὴν πρώτη περίπτωση ὁ ἄνθρωπος εἶναι καταδικασμένος ἐκ φύσεως νὰ ἐξοντωθεῖ, ὅ,τι καὶ νὰ κάνει, ἐνῶ στὴ δεύτερη θὰ μποροῦσε νὰ εἶχε ἐπιβιώσει προσχωρώντας στὴν κυρίαρχη ἰδεολογία.
• Ὅσον ἀφορᾶ στὸ ἴδιο τὸ σύμφωνο Ρίμπεντροπ-Μολότοφ, ποὺ ὑπογράφηκε στὶς 23 Αὐγούστου 1939, μιὰ βδομάδα πρὶν τὴ γερμανικὴ ἐπίθεση στὴν Πολωνία, δὲν εἶναι παρὰ τὸ ἀντίστοιχο ἰσοδύναμο τῆς κατάπτυστης συμπεριφορὰς τῶν «δυτικῶν δημοκρατιῶν» μὲ τὴ συνθήκη τοῦ Μονάχου. Με τὴν ὁποία τὸ Σεπτέμβριο τοῦ 1938 ἡ Βρετανία καὶ ἡ Γαλλία παρέδωσαν ἐδάφη τῆς συμμάχου τους Τσεχοσλοβακίας στὴ ναζιστικὴ Γερμανία, πρὸς κατευνασμὸ τῆς τελευταίας καὶ ἐρήμην τῆς πρώτης.
• Στὶς 23 Αὐγούστου 1939, τὸ σύμφωνο Ρίμπεντροπ- Μολότοφ ποὺ ὑπέγραψε ἡ Σοβιετικὴ Ἕνωση  ἔλυνε τὰ χέρια τῆς ναζιστικῆς Γερμανίας ἔναντι τῆς Πολωνίας καὶ τῶν δυτικῶν συμμάχων. Μυστικὰ πρωτόκολλα ποὺ μοίραζαν μεγάλα τμήματα τῆς ἀνατολικῆς Εὐρώπης μεταξὺ τῶν δύο συνεταίρων, τέθηκαν σὲ ἐφαρμογή.
• Καὶ οἱ δύο συμφωνίες ἐνδυνάμωσαν τὴ θέση τῆς ναζιστικῆς Γερμανίας καὶ δημιούργησαν εὐνοϊκοὺς γι’ αὐτὴ συσχετισμούς, ποὺ γιὰ νὰ ἀνατραποῦν χρειάστηκαν πολλαπλάσιες θυσίες.
• Παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι τὰ σχέδια τοῦ Χίτλερ γιὰ νὰ ὑποδουλώσουν στὴν «ἀρία φυλὴ» τὴ Ρωσία καὶ τὸ λαό της ἦταν γνωστὰ καὶ διακηρυγμένα, παρὰ τὶς ἐπανειλημμένες προειδοποιήσεις τῶν ἴδιων τῶν ὑπηρεσιῶν του γιὰ τὴν προετοιμαζόμενη ἐπίθεση, ὁ Στάλιν τὸν ἐμπιστεύθηκε καὶ τηροῦσε ἄψογα τὰ συμφωνηθέντα μέχρι καὶ τὶς 22 Ἰουνίου 1941, μέρα ποὺ ἐκδηλώθηκε ἡ γερμανικὴ ἐπίθεση.
• Οἱ «συμψηφισμοὶ» αὐτοὶ τοῦ Εὐρωκοινοβουλίου, ἐπιχειροῦν νὰ ξεπλύνουν ἰδεολογικὰ καὶ πολιτικὰ τὸ νεοφιλελευθερισμό, τὸ ναζισμὸ καὶ τὸ ρόλο τῆς Γερμανίας στὸ Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
• Καὶ κατ’ ἐπέκταση, τὸ βάρος τῆς εὐθύνης τοῦ σημερινοῦ γερμανικοῦ κράτους, ποὺ εἶναι ὁ διάδοχος τῆς ναζιστικῆς Γερμανίας.
• Παρὰ τὴν φιλότιμη προσπάθεια καὶ τῶν ἐξ ἀριστερῶν ἀπολογητῶν τοῦ ἀλήστου μνήμης «ὑπαρκτοῦ», ὄνειδος παραμένουν οἱ συμφωνίες Ρίμπεντροπ- Μολότωφ καὶ ἡ ἐν γένει συμπεριφορὰ τοῦ σταλινικοῦ καθεστῶτος καὶ τῶν σταλινικῶν κομμάτων πρὸς τοὺς λαούς, ἡ ὁποία συνέβαλε νὰ ἐνισχυθοῦν οἱ τάξεις τῶν συνεργατῶν τοῦ κατακτητῆ καὶ τῶν δωσιλόγων.