ΑΝΤΙΚΡΟΥΣΗ ΤΟΥ ΑΝΙΣΤΟΡΗΤΟΥ ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΣΜΟΥ
Του Σπυρίδωνα Λαβδιώτη*
Η Επανάσταση του 1821 επιχείρησε ένα δύσκολο και ένδοξο εγχείρημα, «να διώξει από την Ελλάδα μια ξένη και αλλόθρησκη φυλή, η οποία την είχε αιχμαλωτίσει εδώ και αιώνες με τα όπλα και τη θεωρούσε μέχρι τέλους αιχμάλωτη υπό την εξουσία της».1 Ο σκοπός του επαναστατικού αγώνα του ’ 21 ήταν ιερός, το είχε διακηρύξει ενώπιον Θεού και ανθρώπων ότι είχε οπλιστεί για να συντρίψει τον οθωμανικό ζυγό και να αναδείξει τον εθνισμό και την ανεξαρτησία της υπόδουλης Ελλάδος:
« Εν ονόματι της Αγίας και Αδιαιρέτου Τριάδος
Το Ελληνικόν Έθνος, το υπό τήν φρικώδη οθωμανικήν δυναστείαν, μη δυνάμενον να φέρη τον βαρύτατον και απαραδειγμάτιστον ζυγόν της τυρρανίας, και αποσείσαν αυτόν με μεγάλας θυσίας, κηρύττει σήμερον διά των νομίμων παραστατών του, εις Εθνικήν συνηγμένων Συνέλευσιν, ένώπιον Θεού και άνθρώπων, την Πολιτικήν αύτού Ύπαρξιν και Ανεξαρτησίαν. Εν Επιδαύρω την α’ Ιανουαρίου έτει αωκβ’ και Α’ της Ανεξαρτησίας». Διακήρυξη του Προσωρινού Πολιτεύματος της Ελλάδος2
H Επανάσταση του 1821 ήταν πόλεμος εθνικός, ένας γενικός ξεσηκωμός των υπόδουλων Ελλήνων κατά του Οθωμανού δυνάστη για ελευθέρια και αυτοδιάθεση και όχι μια επανάσταση μιας «περιθωριακής ελίτ».3 Ήταν μια παλλαϊκή εξέγερση, ένας ολάκερος λαός ξεσηκώθηκε ενάντια στον κατακτητή. Ήταν ένας καθολικός εθνικός αγώνας με θρησκευτική βάση και η αφετηρία της Εθνικής Παλιγγενεσίας, η οποία τελικώς με όλα τα πισωγυρίσματα πέτυχε με αίμα και θυσίες την ίδρυση του Ελληνικού κράτους, ύστερα από τετρακόσια χρόνια μιας στυγερής σκλαβιάς:
«[…] ήτον αδύνατον πλέον να υποφέρωμεν μέχρις αναλγησίας και ευηθείας την σκληράν τού όθωμανικού κράτους μάστιγα, ήτις ήδη τέσσαρας περίπου αιώνας έπάταξε τας κεφαλάς ήμών καί, άντί τού λόγου τήν θέλησιν ώς νόμον γνωρίζουσα, διώκει καί διέταττε τά πάντα δεσποτικώς καί αύτογνωμόνως. Μετά μακράν δουλείαν ηναγκάσθημεν, τέλος πάντων, να λάβωμεν τά όπλα είς χείρας καί νά έκδικήσωμεν έαυτούς καί τήν πατρίδαν ήμών άπό μίαν τοιαύτην φρικτήν καί ώς πρός τήν άρχήν αύτής άδικον τυραννίαν, ήτις ουδεμίαν άλλην είχεν όμοίαν,[…]».4
Κατά συνέπεια, σε ποια πραγματικά ιστορικά στοιχεία μπορεί να στηριχθεί η ερμηνεία της ελληνικής επανάστασης μελών της επιτροπής “Ελλάδα 2021”, ότι «δεν υπήρχε σκλαβιά» υπό τον οθωμανικό ζυγό;5 Επ’ ουδενί τεκμαίρεται από τις ανωτέρω διακηρύξεις ότι οι πρόγονοι μας «περνούσαν καλά». Γι’ αυτό, το σύνθημα τους ήταν «ελευθερία ή θάνατος».
Αντιθέτως, η αποδεκτή ερμηνεία του 1821 από την επιτροπή “Ελλάδα 2021” συνιστά ξεκάθαρη παραχάραξη της Ιστορίας και προσβολή των ηρώων που έπεσαν για τη δική μας ελευθερία.
Προβολή απόψεων ατεκμηρίωτων
Βεβαίως, ο Κώστας Κωστής, συγγραφέας του βιβλίου «Τα κακομαθημένα παιδιά της Ιστορίας», έχει αμφιβολίες εάν αυτά τα οποία γράφει είναι σωστά και ο ίδιος ομολογεί: «Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι ορισμένες από τις απόψεις που διατυπώνονται… θα αμφισβητηθούν, ενδεχομένως μάλιστα να αποδειχθούν εσφαλμένες.»6 Και η απλή ερώτηση, ποιος είναι ο κατεξοχήν σκοπός της συγγραφής μιας ιστορικής μελέτης που αφορά το γίγνεσθαι ενός έθνους; Να προβάλλει ατεκμηρίωτες απόψεις που προσβάλουν το δημόσιο αίσθημα και την εθνική ιστορική μνήμη, για να προκληθεί δημόσια ταραχή και ν’ αποκτήσει ο συγγραφέας δημοσιότητα;
Από την επιστημονική και ηθική πλευρά δεν εκπληρώνεται η συγγραφή της Ιστορίας επιμελώς και ευσυνείδητα διαστρεβλώνοντας και παραποιώντας τα γεγονότα: «Μια ιστορία αναληθής και μεροληπτική δεν είναι αντάξια ενός έθνους του οποίου ο ένδοξος και σπάνιος αγώνας, εν μέσω τόσων κινδύνων, εξυψώνει τον άνθρωπο…».7 Η εξέγερση του 1821 ήταν παλλαϊκή και το εύρος συμμετοχής στον απελευθερωτικό αγώνα με τους φιλέλληνες καθολικό. Δεν υπήρχε καν διαχωρισμός μεταξύ της «κυρίαρχης ελίτ»-της ανώτερης κοινωνικής τάξης, οικονομικά, κοινωνικά ή πνευματικά – και της «περιθωριακής ελίτ»-της τάξης που ζει και ανήκει στο περιθώριο της κοινωνίας – σε ένα δίκαιο και ιερό πόλεμο εναντίον του δυνάστη.
Με άλλα λόγια, οι ηγετικές μορφές και ήρωες της Ελληνικής Επανάστασης, όπως ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Μάρκος Μπότσαρης, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος ή ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, συνιστούν μέλη μιας περιθωριακής ελίτ; Και ο κορυφαίος μπουρλοτιέρης του Αγώνα, ο Κωνσταντίνος Κανάρης, που όταν ξεκινούσε τις επιχειρήσεις του έκανε πρώτα τον σταυρό του και έλεγε στον εαυτό του «σήμερα Κωνσταντίνε θα πεθάνεις», σε ποια ελίτ ανήκε; Μα είναι σοβαρά πράγματα αυτά, ένας καθηγητής οικονομικών να κάνει αυτούς τους αδιανόητους διαχωρισμούς μεταξύ κυρίαρχης και περιθωριακής ελίτ των επαναστατημένων Ελλήνων που ξεσηκώθηκαν και έδωσαν σύσσωμοι τη ζωή τους για την πολυπόθητη ελευθερία, «Εις τα 1821 θάλασσα και στεριά Ελληνική έγειναν Θερμοπύλες όθεν εξηγείται, πώς λαοί, και οι πλέον ευαίσθητοι άνδρες του αιώνος έδειξαν τόσην συμπάθειαν για τον αγώνα».8
Γιατί λοιπόν ο συγγραφέας των ‘κακομαθημένων παιδιών της Ιστορίας’ παραβιάζει με απρέπεια την ιστορική αλήθεια; Δεν είναι η πρώτη φορά που το κάνει στο βιβλίο του. Στην περίπτωση της μάχης του Φαλήρου, Απρίλιος του 1827, «ο ελληνικός στρατός που για πρώτη φορά αριθμεί 10.000 άνδρες κατατροπώθηκε από τις σαφώς υποδεέστερες δυνάμεις του Κιουταχή που πολιορκούσαν την Ακρόπολη».9 Χωρίς καμιά αναφορά στο εξεχούσης σημασίας γεγονός ότι την προηγουμένη της μάχης, ένα βόλι τραυμάτισε σοβαρά και επέφερε το θάνατο στον αρχιστράτηγο Καραϊσκάκη. Ως εκ τούτου, οι Έλληνες με πεσμένο ηθικό υπέστησαν συντριβή.
Όσον αφορά την απαράδεκτη και ανθελληνική άποψη του καθηγητή Κωστή – διότι προσβάλει το γένος του – ότι η Επανάσταση του ’21 ήταν πρωτοβουλία μιας περιθωριακής ελίτ – η απάντηση, εννοεί τη Φιλική Εταιρία. Η Φιλική Εταιρία είναι γεγονός ότι κίνησε πρώτη τις εξελίξεις της Επανάστασης και την είχε προπαρασκευάσει, αλλά στην Α’ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, απουσιάζει κάθε αναφορά στη Φιλική Εταιρεία και στο όνομα Υψηλάντης. Η Α’ Εθνοσυνέλευση παραγκώνισε πλήρως τη Φιλική Εταιρεία. Είχε τεθεί οριστικά στο περιθώριο – γεγονός που και ο ίδιος αναγνωρίζει. Άρα, προς τι όλη αυτή η παραποίηση της ιστορίας του έθνους.
1 Σπυρίδων Τρικούπης, Η Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, Μέρος Δ’, National Geographic, 2013, σελ. 364. Ο Σπυρίδων Τρικούπης (1788 – 1873), γεννήθηκε στο Μεσολόγγι, πατέρας του Χαρίλαου, του πολιτικού και πρωθυπουργού της χώρας, του «Τις πταίει» και του «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν». Το 1826 έγινε μέλος της προσωρινής επαναστατικής κυβέρνησης και εξακολούθησε σ’ όλο τον αγώνα να μετέχει στην πρώτη γραμμή, ιδίως στα εξωτερικά ζητήματα. Επί Καποδίστρια – που τον θαύμαζε για την ακεραιότητα και την αφιλοκέρδεια του – διορίστηκε γενικός γραμματέας της επικράτειας και συνεργάστηκε αρχικά αρμονικά με τον κυβερνήτη. Το σπουδαιότερο έργο του είναι Η Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, 4οι Τόμοι, εκδόθηκε στο Λονδίνο το 1857.
2 Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων: Το Προσωρινό Πολίτευμα της Ελλάδος http://foundation.parliament.gr/
3 Κώστας Κωστής, καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, μέλος της επιτροπής “Ελλάδα 2021” : « Η Επανάσταση του ’21 ήταν πρωτοβουλία μιας περιθωριακής ελίτ», συνέντευξη στο LIFO, Θ. Αντωνόπουλος, 3 Μαρτίου 2018
4 Διακήρυξη της Α’ Εθνικής Συνέλευσης Επιδαύρου, 15 Ιανουαρίου 1822, Βικιθήκη, 14/10/2018
5 Μαρία Νεγρεπόντη – Δελιβάνη, Επιτροπή “ Ελλάδα 2021”- “ Ξύνοντας” τις δηλώσεις Γιάννας Αγγελοπούλου, slpress, 6 Ιουνίου 2020. Η κα Δελιβάνη, είναι πρώην καθηγήτρια και Πρύτανης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
6 Κώστας Κωστής, « Τα κακομαθημένα παιδιά της Ιστορίας», Η Διαμόρφωση του Νεοελληνικού κράτους, 18ος – 21ος Αιώνας, Νέα Συμπληρωμένη Έκδοση, Πατάκη, Αθήνα, Φεβρουάριος 2018, σελ. 28
7 Σπυρίδων Τρικούπης, Η Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, Μέρος Α ’, National Geographic, 2013, σελ. 13
8 Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Απομνημονεύματα 1770 – 1836, National Geographic, 2013, σελ. 11
9 Ό.π., Κώστας Κωστής, «Τα κακομαθημένα παιδιά της Ιστορίας», σελ. 141
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό New Economy και αναδημοσιεύεται εδώ με την ευγενική άδεια του συγγραφέα.
