Η ζωντανή διαδικτυακή παρέμβαση του αντιπροέδρου της Χ.Δ. Γ.Ν. Παναγιωτίδη*
Όλοι όσοι παρακολουθείτε τα βιβλία της Χριστιανικής Δημοκρατίας θα θυμάστε ότι ο ιδρυτής της Νίκος Ψαρουδάκης καταδίκαζε αυτό που λεγόταν Διπρόσωπος Υλισμός. Επρόκειτο για τον υλισμό της δεξιάς (κεφαλαιοκρατία-καπιταλισμός), ο οποίος εκφραζόταν σε επίπεδο κοινωνικού συστήματος όσο και τον υλισμό της Αριστεράς, ο οποίος ωστόσο κατά κανόνα παρέμενε θεωρητικός-κοσμοθεωρητικός.
Αριστερά και Χριστιανισμός
Ο Νίκος Ψαρουδάκης είχε γράψει ένα μικρό βιβλίο με τίτλο «Επιστημονικός σοσιαλισμός και κοινωνικός χριστιανισμός», όπου επισήμαινε ότι σε επίπεδο κοινωνικού συστήματος, οι μαρξιστές προσέγγιζαν πάρα πολύ –μέχρι ταυτίσεως– τον χριστιανικό κοινωνισμό, δηλαδή το κοινωνικό σύστημα που βγαίνει μέσα από την Ορθοδοξία. Αυτό μεταξύ άλλων συνέβαινε επειδή οι πρώτοι
Κομμουνιστές ήταν Χριστιανοί και ο Μαρξ «δανείστηκε» τα συνθήματά του από τους Χριστιανούς αυτούς, όπως ο Γάλλος Ετιέν Καμπέ και ο Γερμανός Βίλχελμ Βάιτλινγκ. Το ίδιο συμβαίνει και με το κίνημα του Σοσιαλισμού, όπου ο πρώτος Σοσιαλιστές ήταν ο άγιος του Καθολικισμού Τόμας Μουρ (τον οποίο ο μαρξιστής συγγραφέας Βασίλης Ραφαηλίδης αποκαλούσε στο βιβλίο του «Η Μεγάλη περιπέτεια του μαρξισμού» «καλό Χριστιανό»), συγγραφέας της Ουτοπίας. Ωστόσο σε πολιτικό επίπεδο, ο μαρξισμός, ιδιαίτερα στη ρωσική του δογματική εκδοχή, τον λενινισμό, συνδέθηκε με τον πολιτικό ολοκληρωτισμό, μετον μονοκομματισμό, τα εγκλήματα γνώμης, τις διώξεις των αντιφρονούντων.
Όμως, επίσης, θα πει κανείς, συνήθως βλέπουμε μαρξιστές και αριστερούς να πραγματοποιούν πολεμική στη θρησκεία κ.λπ., να εμφανίζονται ως άθεοι κ.τ.τ. Εδώ μπορούμε να αναφέρουμε σίγουρα αυτό που έλεγε ο μεγάλος Αμερικανός κοινωνιολόγος Κρίστοφερ Λας στο τελευταίο βιβλίο του «Η εξέγερση των ελίτ και η προδοσία της δημοκρατίας», ότι η κριτική που γίνεται στο χριστιανισμό είναι κατά κανόνα κριτική ενάντια στο φαρισαϊσμό. Πάντως, και πάλι ο μαρξιστικός υλισμός, στο βαθμό που διακηρύσσεται ως αθεϊστικό δόγμα, οποιεσδήποτε και αν είναι οι αιτιολογίες που μπορούμε να βρούμε για την απόρριψη του χριστιανισμού εκ μέρους συγκεκριμένων ανθρώπων, συνιστά πρόβλημα. Ο Ζακ Ελλύλ είχε γράψει χαρακτηριστικά ότι ο Μαρξ ήταν πολύ αυστηρός στην ανάλυση αλλά είχε δεχτεί αβασάνιστα δύο ιδέες. Μία από αυτές ήταν ότι ο υλισμός θεωρούνταν αληθής και ο Θεός ανύπαρκτος. Αυτό είναι και το πρόβλημα της μαρξιστικής κοσμοθεωρίας.
Άθεη δεξιά;
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ο συνδυασμός ακούγεται ως παράδοξο. Αφού συχνά οι Δεξιοί συχνά αυτοπροσδιορίζονται ως άνθρωποι της θρησκείας, ακόμη και της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Το ερώτημα που τίθεται εδώ είναι: μήπως οι εν λόγω διακηρύξεις είναι ανειλικρινείς; Μήπως η εν λόγω παράταξη προσεταιρίζεται το Χριστιανισμό και τον κόβει στα μέτρα της, ώστε να αποκτήσει
αβαντάζ έναντι των αντιπάλων της της Αριστεράς, οι οποίοι είναι γνωστοί για διακηρύξεις αθεΐας ή έστω αντικληρικαλισμού; Καταρχάς, να πούμε ότι υπάρχουν πολλοί απλοί άνθρωποι –ακόμη και πολιτικοί- που με αγαθές προθέσεις αυτοπροσδιορίζονται ως δεξιοί και Χριστιανοί. Άλλωστε έχει γίνει μια όψιμη παράδοση στη χώρα μας αυτό. Στον εμφύλιο, οι λεγόμενοι εθνικόφρονες έλεγαν «Χριστιανοί δικαιούνται να είναι μόνο οι εθνικόφρονες»! Υπάρχουν επίσης και πολιτικά πρόσωπα που καλή τη πίστει μπορεί να νομίζουν πως οι δύο ιδιότητες είναι συμβατές, ακόμη και ταιριαστές!
Ωστόσο, τίθεται εδώ το ερώτημα: ποια είναι τα πολιτικά πιστεύω της δεξιάς παράταξης και πόσο συμβατά είναι με την κοινωνική και πολιτική πλευρά του Χριστιανισμού. Καταρχάς, συνήθως η δεξιά παράταξη (όχι άκρα δεξιά) έχει να κάνει πολιτικά με την αποδοχή της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Συχνά προτάσσει τον νομικισμό και το αυστηρό κράτος έναντι τυχόν αμφισβητιών του.
Δεύτερον, η δεξιά παράταξη είναι ταυτισμένη με το κεφαλαιοκρατικό σύστημα. Μπορούν αυτά να είναι συμβατά με το Χριστιανισμό, μάλιστα με την Ορθοδοξία; Καταρχάς, ας σταθούμε στο πρώτο σημείο: η δημοκρατικότητα πράγματι προτάσσεται από τους Πατέρες της Εκκλησίας. Σε επίπεδο πολιτικής, τα Αρεοπαγιτικά κείμενα προτάσσουν ως ιδεώδη τον θεόκλητο και δημόκλητο άρχοντα, δηλαδή αυτόν που έχει την κλήση τόσο από το Θεό όσο και από το λαό (το δήμο) να κυβερνήσει. Ο άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης, σε εποχές μοναρχίας, τον 5ο αιώνα, θα γράψει σε επιστολή του στον Επίσκοπο Ηράκλειο ότι «οι άρχοντες εκείνων που θέλουν να τους άρχουν, αυτοί, νομίζω, ότι κυβερνούν πραγματικά(…) ενώ εκείνοι που νομίζουν ότι κυβερνούν ανθρώπους που δεν τους θέλουν, αυτοί μου φαίνεται ότι είναι όμοιοι με αυτούς που τιμωρούν μάλλον, παρά κυβερνούν». Σχετικά με την πολιτική διαμαρτυρία, ο τ. Σισανίου και Σιατίστης Αντώνιος Κόμπος και πάλι έγραφε για την πολιτική θεολογία του αγ. Ισίδωρου τα εξής:
«δριμύτατα και μετά παρρησίας επικρίνει πονηρούς τινάς άρχοντας», ενώ «διδάσκει σαφώς» ότι «ο βιαίως αντιτασσόμενος εις τα εμπαθή καθεστώτα θεωρούμενα απαραβίαστα παρά των πολλών πρέπον είναι να διαλαλήται και ως γενναιόψυχος και ως τυραννοκτόνος».
Επιπλέον, αναφορικά με την κεφαλαιοκρατία, εξαρχής το πράγμα προσκρούει στην αρχή της εργασίας και την αρχή της δικαιοσύνης: ενώ στην κεφαλαιοκρατία, αυτός που νέμεται το παραγόμενο εισόδημα είναι ο έχων κάποιο κεφάλαιο (κτίρια, μηχανήματα, εργαλεία κ.λπ.) κ.λπ. χωρίς να εργάζεται, στον κοινωνικό χριστιανισμό, αντίθετα, τέλειος διανομέας είναι αυτός που διανέμει το κοινωνικό εισόδημα βάσει της ανάγκης του καθενός, ενώ μετά από αυτόν, έρχεται εκείνος που διανέμει βάσει της δικαιοσύνης, δηλαδή βάσει της παρεχόμενης εργασίας, κατά το «ο μη θέλων εργάζεσθαι μηδέ εσθιέτω». Επίσης, στην κεφαλαιοκρατία, ειδικά στις ακραίες μορφές της, το κράτος απαγορεύεται να αναμιγνύεται στην κατανομή του εισοδήματος. Όλες οι μορφές ανάμιξης και ρύθμισης προέρχονται από τη μίξη του καπιταλισμού με σοσιαλιστικές ή κοινωνιστικές μορφές οικονομίας, φτιάχνοντας το μικτό καπιταλιστικό σύστημα: κατώτατος μισθός, επιδόματα, διασφάλιση εργασιακών συνθηκών, ωράρια-8ωρο κ.λπ. Αντιθέτως, όμως, στην Ορθοδοξία, ο πολιτικός άρχοντας είναι αυτός που στέκεται ως πύργος που προστατεύει τους αδικημένους από τους κοινωνικά δυνατούς και γίνεται σύμμαχός τους, σύμφωνα με τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο. Ο Ισίδωρος λέει χαρακτηριστικά ότι: «Η γενναιότητά σου, η οποία είναι οπλισμένη με τη δύναμη των νόμων, πρέπει να αναγκάζει να μη αδικούν εκείνους που επιχειρούν να κερδίζουν χρήματα από εκεί που δεν πρέπει, οπλίζοντας το χέρι τους εναντίον των πιο αδυνάτων».
Ανακεφαλαιώνοντας, ο Νίκος Ψαρουδάκης είχε πει χαρακτηριστικά για τη φιλοσοφία της δεξιάς, του αστισμού, τα εξής: «Ειδικότερα, η αστική φιλοσοφία θεό της έχει τη Φύση, που την ονομάζει Μητέρα και πιστεύει όχι
στον ηθικό νόμο, αλλά στους φυσικούς νόμους, που δημιουργούν τη φυσική τάξη της Ζούγκλας, που για τους αστούς είναι η μόνη αληθινή τάξη. Οι αστοί είναι οι πρώτοι εξάλλου που είπαν ότι ‘ο Θεός απέθανε’ και ‘ο άνθρωπος είναι ό,τι τρώει’. Η μαρξιστική φιλοσοφία επαναλαμβάνει τα ίδια με τους αστούς… (…) Έτσι, στο χώρο του αστισμού, όπου ο άνθρωπος είναι ένα ζωντανό εργαλείο, τα πάντα κατευθύνονται από το ατομικό οικονομικό συμφέρον, η ηθική πετάγεται έξω από την επιχείρηση, η κοινωνία γίνεται ταξική, δίκαιο είναι το συμφέρον του ισχυροτέρου, τα οικονομικά αγαθά γίνονται σκοπός και ο άνθρωπος γίνεται μέσο γι’ αυτά”.
Νεοφιλελευθερισμός
Μεγάλη αξία έχει εδώ να κάνουμε μια αναφορά στην κυρίαρχη μορφή της δεξιάς σήμερα, τη νεοφιλελεύθερη δεξιά. Θα θυμάστε ίσως ότι ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είχε, πριν γίνει αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, δικό του κόμμα, που ονόμαζε Νεοφιλελεύθερους. Αυτή ακριβώς η φιλοσοφία είναι αυτή που διέπει εμφανώς και το σημερινό κυβερνών κόμμα και τον αρχηγό του. Θα λέγαμε ότι οι δύο βασικοί ηγέτες των Νεοφιλελεύθερων, δηλαδή ο Φρίντριχ Χάγιεκ και ο Μίλτον Φρίντμαν, δήλωναν ανοιχτά αγνωστικιστές. Η Ayn Rand, ίσως η σημαντικότερη νεοφιλελεύθερη φιλόσοφος, πίστευε ανοιχτά στον αθεϊσμό. Ο Γάλλος νεοφιλελεύθερος διανοητής Ζαν-Φρανσουά Ρεβέλ είχε ένα βιβλίο με το χαρακτηριστικό τίτλο «Ούτε Μαρξ ούτε Ιησούς». Ο μεγάλος κοινωνιολόγος Πιέρ Μπουρντιέ (“Αντεπίθεση πυρών”, Εκδ. Πατάκη, σελ. 55) έγραφε για το νεοφιλελευθερισμό: Αυτή η νέου τύπου συντηρητική επανάσταση επικαλείται την πρόοδο, τον ορθό λόγο, την επιστήμη (την οικονομία στην προκειμένη περίπτωση) προκειμένου να δικαιολογήσει την παλινόρθωση (…) Εγκαθιδρύει σε κανόνες για όλες τις πρακτικές, συνεπώς σε ιδεώδεις κανόνες, τις ισχύουσες ρυθμίσεις του οικονομικού κόσμου, που είναι παραδομένος στη λογική του, στον επονομαζόμενο νόμο της αγοράς, δηλαδή στο νόμο του ισχυροτέρου.
Επικυρώνει και εξυμνεί τη βασιλεία των επονομαζόμενων χρηματαγορών, δηλαδή την επιστροφή σε ένα είδος ριζικού καπιταλισμού, χωρίς άλλο νόμο παρεκτός εκείνον του μέγιστου κέρδους, ενός καπιταλισμού αχαλίνωτου και ωμού, αλλά εξορθολογισμένου…» Η νεοφιλελεύθερη δεξιά, όπως επισήμαινε σωστά και ο Νόαμ Τσόμσκυ, στην πραγματικότητα είναι μια μορφή άκρας δεξιάς, εφόσον επαναφέρει την κοινωνία στην αρχική μορφή ενός ανόθευτου, ακραιφνούς καπιταλισμού. Ο πολιτικός άξονας αριστεράς-δεξιάς στον κοινωνικό τομέα ορίζει προφανώς ότι έχουνε να κάνουμε με μια κοινωνική ακροδεξιά.
Αυτό είναι που θα πρέπει ως Χριστιανοί να προσέξουμε: ότι μια τέτοια πολιτική πρόταση που επιθυμεί να ρυθμίσει την κοινωνία βάσει του νόμου της ζούγκλας, του κοινωνικού δαρβινισμού όπου ο καθένας επιδιώκει να αναρριχηθεί πάνω στα ράκη των διπλανών, μια κοινωνία που βασίζεται στον αμείλικτο ανταγωνισμό και όχι τη συνεργασία ή την άμιλλα, είναι μια βαθύτατα άθεη κοινωνία. Αν περαιτέρω ισχυρίζεται ότι έχει σχέση και με το χριστιανισμό, τότε δεν είναι απλώς άθεη, αλλά και αντίχριστη, εφόσον αντιποιείται κάτι που δεν της ανήκει, παριστάνοντας κάτι που δεν είναι.
*Χριστιανική 6 Αυγούστου 2020
Την παρέμβαση του Γιώργου Νεκτάριου
Παναγιωτίδη μπορείτε να παρακολουθήσετε
στο λογαριασμό της Χριστιανικής Δημοκρατίας
στο Facebook.
Μετά την επιθυμία αδελφών και φίλων να συνεχιστεί η συζήτηση της 27ης Δεκεμβρίου, θα πραγματοποιούμε νέα διαδικτυακή συνάντηση σε σχέση με τις εξελίξεις του 2020 και τις προοπτικές της νέας χρονιάς την Τρίτη 5 Ιανουαρίου 2021 ώρα 8μμ
