-Η ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΚΟΡΩΝΟΪΟΥ ΩΣ ΕΥΚΑΙΡΙΑ 

-του Γεώργιου-Νεκτάριου Παναγιωτίδη*

Με «συνοπτικές δημοκρατικές διαδικασίες» παρατηρήσαμε μέσα στο προηγούμενο δεκαπενθήμερο να μεταβάλλεται η αφήγηση της κυβέρνησης, σε αγαστή μάλιστα -εκτός από τους συντελεστές του καθημερινού «briefing»- σύμπνοια με τους εθνικούς μας τηλεπαρουσιαστές. Το αφήγημα του lockdown υποχώρησε σε εντυπωσιακό βαθμό και έδωσε τη θέση του στο με τη μέθοδο του κατεπείγοντος εισηγμένο νέο αφήγημα της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας. Και το αφήγημα αυτό τώρα με απλά λόγια είναι: «πρέπει να επανεκκινηθεί η οικονομία, αλλιώς τη βάψαμε».

Η Ευρωζώνη, αυτή η θλιβερή λεοντή των άδικων οικονομικών μεγαλοσυμφερόντων στο άτυπο όργανό της που λέγεται Eurogroup είχε απορρίψει ήδη στις αρχές Απριλίου την έκδοση ευρωομολόγου που στήριξαν εννιά κράτη. Την επιχειρηματολογία εναντίον αυτού του μηχανισμού δανεισμού την παρουσίασε ο …Χριστιανοδημοκράτης Ευρωβουλευτής Μάρκους Βέμπερ στη Ντόιτσε Βέλλε, λέγοντας πως «Για τη διάθεση των χρημάτων θα αποφάσιζε κάθε χώρα ξεχωριστά, αλλά για την αποπληρωμή θα είμαστε συνυπεύθυνοι όλοι μαζί. (…) Αυτό σημαίνει ότι η Γερμανία θα αναλάμβανε ευθύνη για επιλογές, στις οποίες δεν έχει δικαίωμα συναπόφασης».

Ο κ. Βέμπερ και οι ομοϊδεάτες του αντιπροτείνουν την …επαναπροσφυγή στο μηχανισμό του ESM. Δηλαδή σε νέο μνημόνιο,
έστω με «χαλαρότερους όρους» (πρβλ. και 3ο μνημόνιο). Αυτό είναι που επιθυμεί να αποφύγει ο νυν πρωθυπουργός, διότι αυτό
οπωσδήποτε θα σημάνει την πολιτική του κηδεία, θα σηματοδοτήσει την αρχή του τέλους του δηλαδή στην πρωθυπουργία,
επειδή θα είναι εντελώς επώδυνο για τα χαμηλά κοινωνικοοικονομικά στρώματα.

Όσο η χώρα μας έχει μπλέξει στα γρανάζια του κοινωνικού δαρβινισμού του νεοφιλελεύθερου μοντέλου και στο ζουρλομανδύα της
Ευρωζώνης που εκφράζει βασικές παραδοχές του, άλλες χώρες βλέπουν αλλιώς τα πράγματα αυτά. Η ναυαρχίδα του νεοφιλελευθερισμού εφημερίδα «Financial Times» παραδέχθηκε στο κύριο άρθρο της της 4ης Απριλίου τα ακόλουθα: «…κάθε κοινωνία πρέπει να δείξει ότι θα αποκαταστήσει τη θέση εκείνων που σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος στην εθνική προσπάθεια. Ριζικές μεταρρυθμίσεις με αντιστροφή της επικρατούσας πολιτικής κατεύθυνσης των τεσσάρων τελευταίων δεκαετιών πρέπει να μπουν στην ημερήσια διάταξη. Οι κυβερνήσεις πρέπει να αναλάβουν πιο ενεργό ρόλο στην οικονομία. Οφείλουν να δουν τις δημόσιες υπηρεσίες ως εθνικό κεφάλαιο και όχι ως παθητικό, όπως οφείλουν να καταπολεμήσουν την επισφάλεια στην αγορά εργασίας. Η
αναδιανομή του πλούτου θα μπει πάλι στην ατζέντα. Τα προνόμια των πλουσίων και των ηλικιωμένων (sic) θα αμφισβητηθούν. Πολιτικές που μέχρι τώρα θεωρούνταν εκκεντρικές, όπως η καθιέρωση βασικού εισοδήματος για όλους τους πολίτες και ο φόρος
στον πλούτο, θα βρίσκονται μέσα στο μείγμα των απαντήσεων».

Το διάστημα 1980-2020 που αναφέρει το άρθρο είναι η «εποχή του Milton Friedman», όπου επικράτησε η νεοφιλελεύθερη πολιτική, η
νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, βασιζόμενη στην απληστία –το μόνο ακόρεστο πάθος- των υπερπλουσίων –του «Διαρκούς Αντιχρίστου της Πλουτοκρατίας»- και στην επιθυμία τους για υποτέλεια των άλλων. Με αφορμή την –βασισμένη στις επιβληθείσες πολιτικές ασφαλώς- κρίση του κορωνοϊού, ασκείται κριτική από πολλές κατευθύνσεις στον νεοφιλελευθερισμό. Ακόμη, από Ευρωπαίους καλλιτέχνες διατυπώνεται κριτική στον καταναλωτισμό, που, ως ένα βαθμό, στάθηκε βάθρο της επικράτησης του συστήματος αυτού. Ο Ζακ Ελλύλ διαπίστωνε ότι στις αρχές της δεκαετίας του ’50, στην ΕΣΣΔ του Στάλιν ήδη, γινόταν κι εκεί η μετατόπιση από την ανάγκη στην άνεση (νέα σοβιετικά μέσα μαζικής μεταφοράς). Στις μέρες μας, ο καταναλωτισμός προβάλλει τεχνητές «ανάγκες» -πάγια αρχή του marketing είναι να κάνει λόγο για ανάγκες και όχι επιθυμίες- σε όσους έχουν τη δυνατότητα,
την πολυτέλεια να πληρώσουν για αυτές, αφορά επομένως βασικά το μικρό ποσοστό των ανθρώπων που ευνοήθηκαν από την κρίση. Ταυτόχρονα, όμως, δύναται να αλλοιώνει το φρόνημα και των ανθρώπων που στερούνται τα χρειώδη, ποθώντας έτσι να γίνουν «χαλίφηδες στη θέση του χαλίφη», αντί να επιδιώκουν κοινωνική δικαιοσύνη για όλους.

Για μας ως Χριστιανούς ειδικότερα, είναι σαφές, όπως λέει ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος (Λόγος 14, 18) ότι η απόκτηση υλικής ευτυχίας όσο τα τραύματα του συνανθρώπου δεν επιβοηθούνται είναι ανάξια του Χριστιανικού ονόματος. Είναι ανάξιο έτσι να έχουμε μόνοι εμείς επάρκεια τροφής, στέγης και των άλλων χρειωδών όσο υπάρχουν συνάνθρωποι που στερούνται αυτών. Αντίθετα, η μέριμνα για την εξάλειψη της ακούσιας στέρησης και την εμπέδωση της κοινωνικής δικαιοσύνης, είναι αυτή που αγιάζει τα αγαθά που κατέχουμε. Ει γαρ εν τω αθανάτω κοινωνοί εσμέν, πόσω μάλλον εν τοις θνητοίς;

*Πρωτοσέλιδο άρθρο της “Χριστιανικής” της Πέμπτης 14 Μαΐου 2020.