
Πραγματοποιήθηκε στο Α’ Κοιμητήριο της Αθήνας η εξόδιος ακολουθία του επιτίμου Προέδρου, επί σειρά ετών Προέδρου, Διευθυντή της “Χριστιανικής” και ιστορικού στελέχους της ΧΔ και της “Χ” αδ. Μανώλη Μηλιαράκη, το πρωί του Σαββάτου 21 Ιανουαρίου. Χοροστάτησε στον Ιερό Ναό του Αγίων Θεοδώρων ο Σεβ. Μητροπολίτης Χίου κ. Μάρκος. Στην ακολουθία μετείχαν και ο π. Χρήστος Χριστοδούλου, παλαιό στέλεχος της Χ.Δ. και ο π. Ιγνάτιος Παπασαράντος από την ενορία του Αγ. Ανδρέα Κάτω Πατησίων Αθηνών. Πλήθος μελών και φίλων της ΧΔ από την Αθήνα και όλη την Ελλάδα παραβρέθηκαν. Εκφράζουμε τα θερμά συλλυπητήρια στην κόρη του Έρση και στους υπόλοιπους συγγενείς του.

Αποχαιρέτησαν τον μεταστάντα αδελφό ο Μητροπολίτης Χίου κ. Μάρκος, ως εκπρόσωπος και του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου κ. Ιερωνύμου, ο Πρόεδρος της ΧΔ Γιάννης Ζερβός, ο Πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής Αγώνα Υπέρ της Ελευθερίας της Κύπρου (ΣΕΥΑΕΚ) κ. Βαγγέλης Κουρής, ο κ. Γιάννης Χατζηαντωνίου εκ μέρους του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα (ΕΣΔΟΓΕ). Ο αδελφός Μανώλης μετείχε ενεργά στους δύο αυτούς οργανισμούς. Παρέστησαν και άλλοι εκπρόσωποι κομμάτων, κινήσεων και φορέων.
Ευχαριστούμε τον κ. Μάρκο, τους εκπροσώπους των φορέων και τον καθένα και την καθεμία ξεχωριστά για την παρουσία τους και την συμμετοχή τους στο πένθος μας.
Η αποχαιρετιστήρια ομιλία του Μητροπολίτη Χίου κ. Μάρκου
Ο αποχαιρετισμός του Προέδρου της ΧΔ Γιάννη Ζερβού
Ἦρθες ἀπὸ τὴν Κρήτη Μανώλη, στὰ δέκα ὀκτὼ σου χρόνια στὴν Ἀθήνα, γιὰ νὰ σπουδάσεις Φυσικός ἐδῶ στὸ Πανεπιστήμιο. Γαλουχημένος ἀπὸ τὴν ζωντανὴ λαϊκὴ πίστη τῆς οἰκογένειάς σου καὶ τὴν ἐπαναστατικὴ καὶ δημοκρατικὴ παράδοση τῆς ἰδιαίτερης πατρίδας σου.
Εἶχες τὸ θᾶρρος ἀπὸ τότε νὰ λὲς τὰ πράγματα μὲ τ’ ὄνομά τους. Κι αὐτὸ σοῦ στοίχισε τὴν ἀποβολὴ ἀπὸ τὸ χριστιανικὸ οἰκοτροφεῖο ποὺ σὲ φιλοξενοῦσε. Ἐπειδὴ τόλμησες νὰ ἀνοίξεις συζητήσεις μὲ βάση αὐτὰ ποὺ διάβαζες στὸ Εὐαγγέλιο καὶ στοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας. Τόλμησες νὰ ἐπαναλάβεις αὐτὰ ποὺ διάβαζες. Κι αὐτὰ φάνηκαν ἀνατρεπτικὰ σ’ αὐτοὺς ποὺ τὸ διεύθυναν. Τότε κατάλαβες ὄτι εἶχαν μετατρέψει τὴ χριστιανικὴ διδασκαλία σὲ ἀκίνδυνη ἀτομικὴ ἠθική, ποὺ ἔκανε τὰ στραβὰ μάτια στὴν κοινωνικὴ ἀδικία.
Τότε γνώρισες καὶ τὴν ἐφημερίδα μας καὶ συνδέθηκες μὲ τὴ Χριστιανικὴ Δημοκρατία καὶ τὸν ἱδρυτή της Νίκο Ψαρουδάκη. Ἐντάχθηκες στὴν προδικτατορικὴ νεολαία της, τὴν ΕΧΟΝ. Ἡ γενιά σας ἀνδρώθηκε πολιτικὰ στὴν ταραγμένη δεκαετία τοῦ 1960, στὴν Ἑλλάδα καὶ στὸν κόσμο. Ἀπὸ τὶς τελευταῖες διατυπώσεις πολιτικοῦ κειμένου ποὺ προσωπικὰ συνεισέφερες, ἦταν η συγκρότηση ενός όσο γίνεται ευρύτερου, ακηδεμόνευτου φιλειρηνικού κινήματος στην Ελλάδα και διεθνώς, ἐνάντια στὸ συνεχιζόμενο πόλεμο στὴν Οὐκρανία, μὲ βάση τὶς μνῆμες ἐκείνων τῶν ἀγώνων τῆς νεολαίας.
Ὁλοκλήρωσες τὶς σπουδές σου καὶ ἀφιερώθηκες στὸν ἀγώνα τῆς Χριστιανικῆς Δημοκρατίας. Ἤσουν ὑποψήφιος βουλευτὴς στὶς ἐκλογὲς τοῦ Μαΐου τοῦ 1967 ποὺ δὲν ἔγιναν ποτέ, ἐπειδὴ ἔτσι τὸ θέλησε ἡ ἐπίορκη Χούντα τῶν Συνταγματαρχῶν. Ἀνέλαβες τὸ φοιτητικὸ ρεπορτὰζ στὴν «Χριστιανικὴ» ποὺ κυκλφόρησε τὸ 1970, μετὰ τὴν ἄρση τῆς προληπτικῆς λογοκρισίας. Τὴ μοναδικὴ σχεδὸν ἐφημερίδα ποὺ προέβαλλε τοὺς ἀντιδικτατορικοὺς φοιτητικοὺς ἀγῶνες, μὲ ἀποκορύφωμα τὴν ἐξέγερση τοῦ Πολυτεχνείου.
Ἤμουν μαθητὴς τοῦ Λυκείου ὅταν σὲ γνώρισα Μανώλη. Ἔφερνα κείμενα γιὰ τὴν ἐφημερίδα γραμμένα στὴ γραφομηχανή. Κι ἐσὺ τὰ παραλάμβανες καὶ τὰ συνδιαμορφώναμε, μὲ βἀση τὴ μεγάλη ἐμπειρία σου. Μὲ κατανόηση καὶ ἀγάπη γιὰ τοὺς νέους. Μὲ σεβασμὸ στὴν ἄλλη ἄποψη. Ἀγωνιστὴς τῆς Δημοκρατίας καὶ ταυτόχρονα ἄνθρωπος τῆς Δημοκρατίας, τῆς συνοδικότητας καὶ τῆς συλλογικότητας.
Σιγὰ-σιγὰ κατάλαβα πόσο πολυτάλαντος ἄνθρωπος ἤσουν. Θὰ μποροῦσες νὰ δημοσιογραφήσεις σὲ ὁποιαδήποτε μεγάλη ἐφημερίδα Προτίμησες νὰ συνεχίσεις ὡς ἐπαγγελματικὸ στέλεχος στὴν «Χριστιανική», ἀπορρίπτοντας ἀκόμα καὶ τὸ διορισμὸ ὡς ἐκπαιδευτικὸς στὸ Δημόσιο. Ἤμουν πολὺ νέος ὅταν μοῦ τὸ εἶπες. Ἀργότερα ἀντιλήφθηκα τὸ μέγεθος τῆς ὑπέρβασης καὶ τῆς θυσίας σου. Θὰ μποροῦσες ἀκόμα, νὰ εἶχες ἐξαργυρώσει πολιτικὰ τοὺς ἀγῶνες τῆς νιότης σου, ὅπως ἔκαναν τόσοι ἄλλοι τῆς γενιᾶς σου. Εἶχες καὶ μὲ τὸ παραπάνω τὰ προσόντα καὶ τὴν ἐμπειρία. Ἀντὶ γι’ αὐτό, προτίμησες νὰ τοὺς τιμήσεις ἔμπρακτα μέχρι τὸ τέλος τῆς ζωῆς σου, ἀκολουθώντας τὴ στενὴ καὶ τεθλιμμένη ὁδό. Τὴν ὁδὸ τῶν ἀγώνων καὶ τῆς προσφορᾶς.
Τοῦ ἀσυμβίβαστου πολιτικοῦ ἀγώνα ποὺ ἐπιμένει νὰ πολεμᾶ τὴν ἀδικία, ἀκόμα καὶ ὡς «φωνὴ βοῶντος ἐν τῆ ἐρήμω», σὲ καιροὺς ποὺ οἱ πάντες προσκύνησαν τὸ Σύστημα καὶ τὸ ὑπηρετοῦν πιστὰ μὲ ἀντάλλαγμα τὴν πρόσβαση στὴν ἐξουσία. Τοῦ ἀγώνα ἐνάντια στὸ συνεχιζόμενο ἔγκλημα κατὰ τῆς ἀνθρωπότητας στὴν Κύπρο. Τὸ ὁποῖο συστηματικὰ ὑποβαθμίζει τὸ ἔνοχο καὶ συνένοχο πολιτικὸ σύστημα. Τοῦ ἄδολου πατριωτισμοῦ, ὡς ἐκδήλωση ἀγάπης γιὰ τὴν πατρίδα καὶ ὄχι ἐθνικιστικοῦ μίσους γιὰ τοὺς ἄλλους.
Ὅμως χωρὶς τὴ χριστιανικὴ ἀγάπη, ἀκόμα καὶ ὁ αὐτοθυσιαστικὸς ἀκτιβισμὸς γίνεται «χαλκὸς ἡχῶν καὶ κύμβαλον ἀλλαλάζον». Ἐσὺ τὴ χριστιανικὴ ἀγάπη τὴν ἐκδήλωνες σὲ κάθε εὐκαιρία πρὸς τὸν πλησίον καὶ συνάνθρωπό σου. Ὡς στοργικὸς σύζυγος καὶ πατέρας ποὺ σήκωσες τὸ σταυρὸ βαρύτατων προβλημάτων ὑγείας. Ὡς συνάνθρωπος ποὺ μεριμνοῦσε προσωπικὰ γιὰ ὅποιον ἤξερες ὅτι εἶχε ἀνάγκη. Ἀμέτρητες εἶναι οἱ εὐεργεσίες ποὺ ἔχεις προσφέρει μὲ κάθε τρόπο, ἀκόμα καὶ πηγαίνοντας φαγητὸ σὲ ἀναγκεμένους.
Ἤσουν σὲ ὅλη σου τὴ ζωὴ ὁ ἄνθρωπος τῆς ἀνιδιοτελοῦς προσφορᾶς. Τὸ παράδειγμά σου ἔχει ἀνάγκη σήμερα ἡ κοινωνία μας, ποὺ κυριαρχεῖται ἀπὸ τὴν ἀτομοκρατία καὶ τὸν ὠφελιμισμό.
Γι’ αὐτὸ κι ἐμεῖς θὰ τιμήσουμε τὴ μνήμη σου ἀναδεικνύοντας τὸ παράδειγμά σου. Ἡ σεμνότητά σου δὲν θὰ εἶναι πλέον ἐμπόδιο γι’ αὐτό.
Ἄλλωστε πυρήνας τῆς πίστης μας, πάνω ἀπὸ τὰ λόγια, εἶναι ἡ μίμηση τοῦ παραδείγματος τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν ἁγίων του.
Σοῦ δίνουμε τὴν ὑπόσχεση ὅτι θὰ τιμήσουμε τὴ μνήμη σου ἔμπρακτα, συνεχίζοντας τὸν δικό σου ἀγώνα, μέσα ἀπὸ τὴ Χριστιανικὴ Δημοκρατία καὶ τὴ “Χριστιανική”
Καλὸ Παράδεισο ἀδελφὲ Μανώλη! Εἴθε ὁ Χριστὸς ποὺ τόσο ἀγάπησες καὶ ὑπηρέτησες πιστὰ νὰ σὲ ἀναπαύει μετὰ τῶν ἁγίων. Καλὴ ἀντάμωση στὴν οὐράνια πατρίδα μας.
Με ένα ριζίτικο από την ιδιαίτερη πατρίδα του αδελφού Μανώλη, την Κρήτη, αποχαιρετίστηκε, ενώ η αττική γη δεχόταν τη σορό του. του.