ΒΑΡΥΤΑΤΟ ΟΛΙΣΘΗΜΑ ΤΗΣ ΝΤΟΡΑΣ
τοῦ Γιάννη Ζερβοῦ
Σὲ βαρύτατο ὀλίσθημα ὑπέπεσε ἡ κα Ντόρα Μπακογιάννη, ἡ ὁποία μὲ τὴν ἰδιότητά της ὡς μέλος τῆς κοινοβουλευτικῆς συνέλευσης τοῦ Συμβουλίου τῆς Εὐρώπης, ἀνελαβε νὰ συντάξει σχέδιο πορίσματος είσήγηση γιὰ τὴν ἔνταξη ἢ μὴ τῆς ὀντότητας τοῦ Κοσσυφοπεδίου σὲ αὐτό.
Ἡ εἰσήγηση ἦταν θετική, άφοῦ μὲ βάση τὸ πόρισμα τῆς κας Μπακογιάννη «Τὸ Κοσσυφοπέδιο μπορεῖ νὰ θεωρηθεῖ ὡς μία λειτουργικὴ κοινοβουλευτικὴ δημοκρατία μὲ ἰσχυρὰ ἐχέγγυα γιὰ τὴν ἀνεξαρτησία τῆς δικαιοσύνης, ὅπως καὶ τὴ συνταγματικὴ κατοχύρωση τῶν θεμελιωδῶν δικαιωμάτων καὶ ἐλευθεριῶν».
Ταυτόχρονα ὅμως, προσπαθώντας νὰ ἐνισχύσει τὴν ἐπιχειρηματολογία της, δέχεται ὅτι ἡ ὑπαγωγὴ τοῦ Κοσσυφοπεδίου στὴ δικαιοδοσία τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Δικαστηρίου Δικαιωμάτων τοῦ Ἀνθρώπου (ΕΔΔΑ) ποὺ συνεπάγεται ἡ ἔνταξή του στὸ Συμβούλιο τῆς Εὐρώπης θὰ συμβάλει «σημαντικὰ καὶ στὸν μεγαλύτερο σεβασμὸ τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων». Ἔτσι, πέφτει στὴν πρώτη κραυγαλέα ἀντίφαση, ἀφοῦ ἔμμεσα δέχεται ὅτι στὴν περιοχὴ ὁ σεβασμὸς στὰ ἀνθρώπινα δικαιώματα εἶναι ἐλλειμματικὸς καὶ ὅτι στὴν ἀντιμετώπιση τῶν παραβιάσεών τους θὰ συμβάλει ἡ συμμόρφωση τοῦ Κοσσυφοπεδίου στὶς προϋποθέσεις ἔνταξης στὸ Συμβούλιο τῆς Εὐρώπης.
Ἡ εἰσήγηση τῆς κας Μπακογιάννη προκάλεσε ἔντονες ἀντιδράσεις, ὄχι μόνο στὴ Σερβία, τῆς ὁποίας αὐτόνομη ἐπαρχία ἀποτελεῖ τὸ Κοσσυφοπέδιο, ἀλλὰ καὶ στὴν Κύπρο, ὅπου θεωρεῖται πὼς ἡ ἔνταξη τοῦ Κοσσυφοπεδίου θὰ ἀποτελέσει προηγούμενο γιὰ τὸ Ψευδοκράτος. Μὲ δεδομένο ὅτι ὅπως καὶ τὸ Ψευδοκράτος, τὸ Κοσσυφοπέδιο ἀνακήρυξε μονομερῶς τὴν ἀνεξαρτησία του στὶς 17 Φεβρουαρίου τοῦ 2008, μὲ τοὺς ἐκρποσώπους τῆς σερβικῆς μειονότητας στὴν τοπικὴ Βουλὴ νὰ ἀπέχουν καὶ νὰ μὴν ἀναγνωρίζουν τὴ διαδικασία.
Ἡ βαρύτητα τοῦ ὀλισθήματος της κας Μπακογιάννη εἶναι φανερὴ ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ ἴδια ἡ κυβέρνηση τοῦ ἀδελφοῦ της ἀναγκάστηκε νὰ τὴν «ἀδειάσει».
Ὁ Ὑπουργὸς Ἐξωτερικῶν κ. Γιῶργος Γεραπετρίτης, ἐπισημαίνοντας ὅτι ἡ ψηφοφορία στὴν Κοινοβουλευτικὴ Συνέλευση δὲν εἶναι δεσμευτική, ἀνακοίνωσε ὅτι κατὰ τὴ συζήτηση τοῦ θέματος στὸ Συμβούλιο Ὑπουργῶν καὶ «στὴν παροῦσα φάση ἡ ἑλληνικὴ κυβέρνηση θὰ ἀπέχει ἀπὸ τὴν ψηφοφορία αὐτή», μὲ τὸ σκεπτικὸ ὅτι « Δὲν ἀλλάζουμε ἄποψη εἰ μὴ μόνον ἂν ἀλλάζουν τὰ πραγματικὰ περιστατικὰ ἐπὶ τὴ βάσει τῶν ὁποίων λαμβάνονται οἱ ἀποφάσεις. Θὰ συνεχίσουμε σὲ αὐτὴ τὴ λογικὴ τῶν ἀρχῶν». Κατὰ συνέπεια, ἡ κυβέρνηση δὲν θὰ ὑπερψηφίσει τὸ πόρισμα τῆς κυβερνητικῆς βουλευτοῦ.
Γιὰ νὰ γίνει ἀντιληπτὴ ἡ ἀλγεινὴ ἐντύπωση καὶ ἡ πικρία ποὺ προκάλεσε στὴν Κύπρο ἡ στάση τῆς κας Μπακογιάννη, παραθέτουμε ἀπόσπασμα τῆς ἀνακοίνωσης τοῦ ΑΚΕΛ στὶς 18.4.2024, ὁ ἐκπρόσωπος τοῦ ὁποίου καταψήφισε τὸ πόρισμα Μπακογιάννη:
«Ἡ ἀπόφαση τῆς Κοινοβουλευτικῆς Συνέλευσης τοῦ Συμβουλίου τῆς Εὐρώπης νὰ προσκληθεῖ τὸ Κόσοβο νὰ γίνει μέλος τοῦ ΣτΕ προκαλεῖ σοβαρὲς ἀνησυχίες γιὰ τοὺς κινδύνους καὶ τὸ προηγούμενο ποὺ δημιουργεῖ σὲ σχέση μὲ παράνομες ἀποσχιστικὲς ὀντότητες. Ὅσοι ἔχουν ὑποστηρίξει τὸ σχετικὸ Ψήφισμα ὀφείλουν νὰ ἀναλογιστοῦν τὶς εὐθύνες τους γιὰ τοὺς κινδύνους ποὺ προκύπτουν ἀπὸ τὴν ἐνθάρρυνση ἀποσχιστικῶν κινημάτων καὶ στὴν Εὐρώπη καὶ στὴν ὑφήλιο… Ἡ Κυπριακὴ Δημοκρατία, θύμα παραβίασης τῆς κυριαρχίας τῆς καὶ τῆς ἐδαφικῆς τῆς ἀκεραιότητας ἀπὸ τὴν κατοχικὴ δύναμη καὶ τὸ ψευδοκράτος, ἔχει διπλοὺς λόγους νὰ εἶναι ἀπόλυτα συνεπὴς ὑπερασπιστὴς τοῦ διεθνοῦς δικαίου».
Ἕνα κόμμα, ποὺ ὄχι μόνον «ἀκραῖο» δὲν μπορεῖ νὰ χαρακτηρισθεῖ, ἀλλὰ ἔχει ἐλεγχθεῖ καὶ γιὰ ἐνδοτισμὸ στὸ ἐθνικὸ θέμα.
Λόγω τῶν διαστάσεων ποὺ πῆρε τὸ ζήτημα, ἡ κα Μπακογιάννη μ[ε δηλώσεις της στὰ ΜΜΕ, ὅπως στὸ «Βῆμα» τῆς περασμένης Κυριακῆς, ἐπειχειρεῖ νὰ δικαιολογήσει τὰ ἀδικαιολόγητα. Διατείνεται ὅτι «Τὸ πόρισμα δὲν παίρνει θέση ὡς πρὸς τὸ ζήτημα ἀναγνώρισης τοῦ Κοσόβου. Ὑπογραμμίζει ἁπλῶς τὴν ἀνάγκη προστασίας τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων 2 ἑκατομμυρίων ἀνθρώπων ποὺ ζοῦν σὲ εὐρωπαϊκὸ ἔδαφος». Μὲ ἄλλα λόγια, εἰσηγεῖται τὴν προσχώρηση μιᾶς ὀντότητας σὲ μία συνθήκη, τὸ πλαίσιο τῆς ὁποίας παραβιάζει.
Ἐξάλλου, ἡ θέση της ὄτι δὲν τάσσεται ὐπὲρ τῆς ἀναγνώρισης τοῦ Κοσσυφοπεδίου ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα εἶναι διάτρητη, ἂν τὴν ἀντιπαραβάλουμε μὲ τὴν διατύπωση τοῦ πορίσματος περὶ τοῦ Κοσσυφοπεδίου ὡς… «λειτουργικῆς κοινοβουλευτικῆς δημοκρατίας» , ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὸ ἴδιο τὸ αἴτημα τοῦ πορίσματος, ἀφοῦ ἡ ἰδιότητα τοῦ μέλους τοῦ Συμβουλίου τῆς Εὐρώπης ταιριάζει μὲ ἀνεξάρτητο κράτος.
Προβάλλει ἐπίσης τὸ ἐπιχείρημα ὅτι δὲν εἶναι ὅμοια ἡ περίπτωση τοῦ Κοσσυφοπεδίου με αὐτὴ τοῦ Ψευδοκράτους, ἐπικαλούμενη καὶ σχετικὴ ἀπόφαση τοῦ Διεθνοῦς Δικαστηρίου τῆς Χάγης τὸ 2010. Μὲ τὴ θέση αὐτὴ ἔχει συνταχθεῖ καὶ ἡ ἐλληνικὴ κυβέρνηση, σύμφωνα μὲ ἐπανειλημμένες τοποθετήσεις τοῦ κ. Δένδια ὡς ὑπουργοῦ Ἐξωτερικῶν ὅτι ἡ ἀντίληψη ὅτι ἡ περίπτωση ἀναγνώρισης τοῦ Κοσσυφοπεδίου ἔχει ἀναλογίες μὲ τὴν κατεχόμενη βόρεια Κύπρο δὲν εἶναι ἀκριβής (π.χ. Φόρουμ τῶν Δελφῶν 2023). Ὁ ἴδιος, τὸ 2021 ἀναβάθμισε τὸ «Γραφεῖο Ἐμπορικῶν καὶ Οἰκονομικῶν Ὑποθέσεων τοῦ Κοσόβου» στὴν Ἀθήνα σὲ «Γραφεῖο Συμφερόντων τοῦ Κοσόβου».
Στὴ θέση αὐτὴ ἀντιδρᾶ ἀκόμα καὶ τὸ ΑΚΕΛ στὴν Κύπρο, ἀφοῦ στὴν παραπάνω ἀνακοίνωσή του τονίζει ὅτι «τὸ ἐπιχείρημα ὅτι κάθε περίπτωση εἶναι ξεχωριστὴ εἶναι διάτρητο, ἀφοῦ παρὰ τὶς διαφορὲς κάθε περίπτωσης εἶναι ἀδιαμφισβήτητο ὅτι παραβιάζεται βάναυσα ἡ ἀρχὴ τῆς ἐδαφικῆς ἀκεραιότητας ἡ ὁποία συνιστᾶ βασικὴ ἀρχὴ τοῦ διεθνοῦς δικαίου καὶ τοῦ Χάρτη τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν».
Ἡ στάση τῆς κας Μπακογιάννη δὲν εἶναι εὐκαιριακή, ἀλλὰ προϊὸν πολύμηνης προετοιμασίας. Καὶ ἐντάσσεται στὸ κλίμα τοῦ κυβερνητικοῦ «ὑπερβάλλοντος ζήλου» στὴν κατεύθυνση τῆς συμμόρφωσης μὲ τὶς προτεραιότητες τῶν εὐρωατλαντικῶν ἐπικυρίαρχων, ἀφοῦ εἶναι γνωστὸ ὅτι ἰδίως οἱ ΗΠΑ ἀσκοῦν τεράστιες πιέσεις γιὰ τὴν ἀναγνώριση τοῦ Κοσσυφοπεδίου, τὸ ὁποῖο βάσει τῶν διεθνῶν συνθηκῶν εἶναι αὐτόνομη ἐπαρχία τῆς Σερβίας. Τὸ ὅτι ἡ κυβέρνηση διαφοροποιήθηκε στὴν παροῦσα φάση, δὲν σημαίνει ὅτι δὲν κινεῖται σταδιακὰ στὴν κατεύθυνση αὐτή, διαφοροποιούμενη ἀπὸ τὴν Κυπριακή Δημοκρατία. Ἄλλωστε καὶ τὸ καθεστὼς τοῦ Κοσσυφοπεδίου διατηρεῖ ἐλπίδες ὅτι ἡ ἐπίσημη ἀναγνώριση ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα δὲν θὰ ἀργήσει.
Ἡ στάση αὐτὴ εἶναι ἄκρως ἐπιβλαβὴς γιὰ τὸ Κυπριακό, ἀφοῦ ἀξιοποιεῖται δεόντως ἀπὸ τὸ Ψευδοκράτος. Ὁ «βουλευτὴς» τοῦ ψευδοκράτους Ὀγούζχαν Χασίπογλου θεωρεῖ παράδειγμα γιὰ τὸ κατοχικὸ μόρφωμα τὴν περίπτωση τοῦ Κοσόβου καὶ τὴν ἔνταξή του στὸ Συμβούλιο τῆς Εὐρώπης καὶ ἐπεσήμανε τὴ διάσταση ἀπόψεων Ἑλλάδας καὶ Κυπριακῆς Δημοκρατίας στὸ θέμα.
Ἐπιβλαβὴς καὶ γιὰ τὶς διεθνεῖς σχέσεις τῆς χώρας, ἀφοῦ διαταράσσει τὶς παραδοσιακὰ καλὲς σχέσεις μὲ τὴ Σερβία.
Σὲ κάθε περίπτωση, μὲ δεδομένη τὴν εὐαισθησία τοῦ κυπριακοῦ ἑλληνισμοῦ, εἶναι ἀδιανόητο Ἑλλαδίτες νὰ πρωτοστατοῦν σὲ ἔνα τέτοιο ζήτημα. Ἡ πικρία καὶ τὸ αἴσθημα ὅτι ἡ Ἑλλάδα τοὺς ἐγκαταλείπει εἶναι διάχυτο μεταξὺ τῶν ἀδελφῶν Κυπρίων.
Ἡ ἑλληνικὴ κυβέρνηση, ἂν εἶναι εἰλικρινὴς ἡ διαφοροποίησή της μὲ τὴν κα Μπακογιάννη, ὀφείλει ὄχι ἁπλῶς νὰ ἀπόσχει, ἀλλὰ νὰ καταψηφίσει τὸ πόρισμά της στὸ Συμβούλιο Ὑπουργῶν τοῦ Συμβουλίου τῆς Εὐρώπης, στὸ ὁποῖο ἀπαιτεῖται πλειοψηφία 2/3 γιὰ τὴν ἀποδοχὴ νέου μέλους. Καὶ νὰ συντονίσει τὴ στάση της στὸ ζήτημα αὐτὸ μὲ ἐκείνη τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας.
Δυστυχῶς, κάτι τέτοιο δὲν φαίνεται νὰ συμβαίνει. «Θὰ μποροῦσε νὰ ὑποτεθεῖ πὼς αὐτὸ ἔγινε σὲ συνεννόηση μὲ τὸν ἀδερφό της, τὸν Ἕλληνα πρωθυπουργὸ Κυριάκο Μητσοτάκη», σχολίασε ἡ γερμανικὴ ἐφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung, πρὶν πάρει θέση τὸ ΥΠΕΞ…
ΠΗΓΕΣ: www.in.gr ἄρθρο Ἀλεξάνδρας Φωτάκη 23.4.2024, www.dw.com Γιῶργος Πασσᾶς, «Τὸ Κόσσοβο καὶ ἡ Ντόρα Μπακογιάννη».
