H εισήγηση του Ιερομόναχου π. Νήφωνος Γρηγοριάτου στην εκδήλωση της “Χριστιανικής” για την παρουσίαση του βιβλίου του Νικήτα Αλιπράντη “Σιωπηλή κραυγή της Αφρικής”
Πριν ξεκινήσω την ομιλία μου για την παρουσία της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου στην Αφρικανική Ήπειρο, και συγκεκριμένα στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, θα ήθελα να σας μεταφέρω πρωτίστως τις ευχές του Γέροντά μας, Καθηγουμένου, π. Χριστοφόρου Γρηγοριάτη, και τις προσωπικές του ευχαριστίες για την πρόσκληση και την παρουσίαση του θέματος. Εύχεται ο άγιος Καθηγούμενος όλη η εκδήλωση να έχει επιτυχία και πνευματική ωφέλεια, ώστε να φέρει ιεραποστολικούς καρπούς, κάποιοι να προβληματιστούν και να ακολουθήσουν αυτή την ιεραποστολική πορεία που ακολούθησε και ο μακαριστός Ιεραπόστολος, π. Κοσμάς Γρηγοριάτης, βιώνοντας την “Σιωπηλή κραυγή της Αφρικής”.
Δευτερευόντως, προσωπικά επιθυμώ να ευχαριστήσω το “Κίνημα Χριστιανική Δημοκρατία” και τον Πρόεδρο, κ. Ιωάννη Ζερβό, για την τιμή που μου έκαναν να ομιλήσω στην σημερινή ημέρα και να αναπτύξω το θέμα σχετικά με την Ελλαδική παρουσία της Ορθοδοξίας στην Αφρική.
Έπειτα, οφείλουμε ευχαριστίες στον καθηγητή, κ. Νικήτα Αλιπράντη, για το τόσο εμπεριστατωμένο βιβλίο που έγραψε με τίτλο ‘Ή σιωπηλή κραυγή της Αφρικής” και μας μεταφέρει βιώματα και εμπειρίες για όσα είδε, συνάντησε, άκουσε και γεύθηκε από τον τρόπο ζωής των Αφρικανών αδελφών μας και από την εκεί παρουσία του. Με τον δικό του γλαφυρό τρόπο, μας εισάγει σε ένα άλλο καθεστώς, αλλά και στην κοινωνική ανισότητα και απομόνωση που υπάρχει και συνεχίζει να συντηρείται μεταξύ των ανθρώπων και των φυλών.
Έτσι, λοιπόν, η Ελληνική παρουσία στην Αφρική, μέσω της Ιεράς Μονής Γρηγορίου, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην διάδοση του Ευαγγελικού μηνύματος από το 1978, όταν ανέλαβε ο π. Κοσμάς ως Ιερομόναχος, και έβαλε βαθιά τις ρίζες και τα θεμέλια της Ορθοδόξου Εκκλησίας στο Κονγκό.
Εδώ και 53 χρόνια, επιτελείται ένα μεγάλο θαύμα. Ένα θαύμα για το οποίο ο ιστορικός του μέλλοντος θα καταγράψει πολλά γεγονότα και πτυχές της ιστορίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας μέσα στην καρδιά της Αφρικής.
Ομολογίες πρωτοπόρων μεγάλων Ιεραποστόλων, όπως ο μακαριστός Αρχιμανδρίτης, π. Χρυσόστομος Παπασαραντόπουλος, ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Τιράνων και πάσης Αλβανίας, κυρός Αναστάσιος, ο Αρχιμανδρίτης, π. Κοσμάς Γρηγοριάτης κ.α., οι οποίοι αφιέρωσαν τη ζωή τους στον ευαγγελισμό του λαού αυτού καθοδηγήθηκαν προς αυτό το σκοπό με αγνές προθέσεις και όχι ως κατακτητές, αλλά ως “ταπεινοί οραματιστές”. Μετέφεραν την Αλήθεια του Ευαγγελίου και κατέθεσαν θυσιαστικά τη ζωή τους για χάρη των Αφρικανών αδελφών μας.
Μέσα σε δύσκολες συνθήκες, πείνα, θανατηφόρες ασθένειες, κακουχίες, ακραία καιρικά φαινόμενα κ.α., προσπάθησαν με τις πενιχρές δυνάμεις που είχαν να απεγκλωβίσουν τους ανθρώπους από το πνευματικό τους σκοτάδι που έχει ριζωθεί στο DNA τους από την μαγεία και την ειδωλολατρία.
Αυτό το παρατηρήσαμε στη ζωή και στα έργα του π. Κοσμά Γρηγοριάτη. Νύχτα και ημέρα δεν σταματούσε να εργάζεται και να θυσιάζεται για τους αδελφούς του. Φρόντιζε να εξοικονομεί πόρους, είτε υλικούς, είτε οικονομικούς, για να ενισχύει τις ανάγκες των ανθρώπων και να προχωράει το έργο της Εκκλησίας.
Σε τούτο το σημείο, αξίζει να αναφέρουμε τι είχε γράψει ο μακαριστός Καθηγούμενος, π. Γεώργιος Καψάνης, για τον π. Κοσμά: Ο π. Κοσμάς νίκησε τον ατομικισμό και εγωκεντρισμό και προσέφερε όλη του την ύπαρξη θυσία στον Θεό, στον περιφρονημένο και στον πονεμένο άνθρωπο. Υπήρξε, έτσι, όχι μόνο μαθητής, αλλά και μιμητής του Αρχηγού της πίστεώς μας, Κυρίου Ιησού Χριστού. Πολλοί σήμερα κόπτονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα και κατά των φυλετικών διακρίσεων. Πόσοι, όμως, θυσιάζουν την ζωή τους για την σωτηρία των πεινώντων υλικά και πνευματικά Αφρικανών αδελφών μας; Ο Ντοστογέφσκυ έλεγε ((είναι εύκολο να αγαπάς την ανθρωπότητα, αλλά δύσκολο να αγαπάς τον συγκεκριμένο άνθρωπο)).Τον άνθρωπο τον απερριμμένο, τον άνθρωπο που οι Ευρωπαίοι δεν ανέχονταν ούτε να εκκλησιάζεται μαζί τους στην ίδια Εκκλησία. Αυτόν τον άνθρωπο επόνεσε, αγάπησε, και γι’ αυτόν θυσιάστηκε ο π. Κοσμάς. Και επειδή τόσο το κακό όσο και το καλό είναι μεταδοτικό στον κόσμο και παράγουν άλλα κακά ή άλλα καλά, το έργο του π. Κοσμά συνεχίζεται. Ο σπόρος που έρριψε στην Αφρικανική γη εβλάστησε και εκαρποφόρησε. Το αίμα που έχυσε, επότισε το δένδρο της Ιεραποστολής του Κονγκό, για να είναι αειθαλές. Τα κόκκαλά του, που αγκάλιασε η Αφρική μαζί μετα κόκκαλα των άλλων ηρωϊκών και αγίων Ιεραποστόλων, αποτελούν τους θεμέλιους λίθους της Ορθοδοξίας της Αφρικής.
Και είναι αλήθεια, αν παρατηρήσουμε από τα λεγόμενα του μακαριστού Γέροντα, διαπιστώνουμε ότι το έργο του π. Κοσμά Γρηγοριάτη διακρίνεται για το σεβασμό προς τον τοπικό πολιτισμό και τη συνεχή προσπάθειά του για την κήρυξη και την ουσιαστική ένταξη του Ευαγγελίου στην τοπική πραγματικότητα. Εκτελεί το έργο του προσπαθώντας πάντοτε να κατανοήσει και να συνθέσει όλα τα στοιχεία των ντόπιων πολιτισμών, που είναι χρήσιμα για την κήρυξη του Λόγου του Θεού στους κατηχουμένους του. Συλλέγει τα θετικά στοιχεία των αφρικανικών πολιτισμών, των νοημάτων των θρησκευτικών τους συλλήψεων, των εκάστοτε εθίμων τους και των διαφόρων τους συνηθειών, με σκοπό να πλησιάσει τους Αφρικανούς στο Χριστό και όχι να τους αφομοιώσει πολιτιστικά μέσω ψυχολογικών καταναγκασμών. Μπορούμε με βεβαιότητα να δεχτούμε ότι π. Κοσμάς «έψαξε την καρδιά του Αφρικανού»μελέτησε τον αφρικανικό ψυχισμό, σεβάστηκε την ιστορία του τόπου, ούτως ώστε να επιτρέψει στους Αφρικανούς να ανακαλύψουν μέσα τους τον Χριστό, χωρίς να αποκοπούν από τις ρίζες τους. Σύμφωνα, μάλιστα, με τη μαρτυρία του μακαριστού τοπικού Επισκόπου Κεντρώας Αφρικής, κυρού Τιμοθέου Κοντομέρκου,«…είναι προφανές το χρέος μας να σεβαστούμε τις παραδόσεις και τα έθιμα. Τα αποδεχόμαστε και τα εξαγιάζουμε… Δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας η απόφαση και το παράδειγμα της Αποστολικής Συνόδου» (Πράξ. 15, 20).
Σε αυτό το σημείο, σεβαστοί Πατέρες και αγαπητοί μου αδελφοί, για να κατανοήσουμε καλύτερα το έργο του π. Κοσμά στο σήμερα, θα ήθελα να σας μεταφέρω κάποιες σκέψεις του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καμερούν, κ. Γρηγορίου, ο οποίος εργάζεται ιεραποστολικά πάνω από 20 χρόνια και έχει προσφέρει πάρα πολλά και συνεχίζει να προσφέρει στη Μητρόπολη Καμερούν, στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής, αλλά και σε όλη την Ορθόδοξη Εκκλησία ανά την οικουμένη. Γράφει, λοιπόν, ο Σεβασμιώτατος, κ. Γρηγόριος:
Προηγήθηκαν πριν της Ορθοδόξου Εκκλησίας στον χώρο, εκτός της Προτεσταντικής και Καθολικής Εκκλησίας και εκατοντάδες αυτοχαρακτηριζόμενες «Εκκλησίες», δημιουργίες όσων Ιερέων απορρίφθηκαν εκ της Καθολικής Εκκλησίας και όσων αυτοανακηρύχθηκαν πατριάρχες, ιερείς, διάκονοι, προφήτες, θεραπευτές, εξορκιστές κλπ., παράγωγα ενός απίστευτου συγκρητισμού των Αφρικανικών ιδεών περί πνευμάτων, εξιλασμών, καθαρμών, θεραπειών κ.λ.π. και της Ευαγγελικής διδασκαλίας, ερμηνευομένης μέσα από τα παραμορφωτικά γυαλιά μιας παγανιστικής οπτικής.
Ένα πρόβλημα που θα αντιμετωπίσει ο ιεραπόστολος στην ύπαιθρο χώρα της Αφρικής είναι, εκτός από το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο του κόσμου, η παρουσία πάρα πολλών φυλών και, κατά συνέπεια, πάρα πολλών γλωσσών. Κάθε φυλή έχει δικά της ήθη και έθιμα και διαμορφωμένη αντίληψη περί καλού και κακού καθώς φυσικά και τις δικές της δεισιδαιμονίες. Δεισιδαιμονία είναι ο παράλογος και υπερβολικός φόβος για το υπερφυσικό, η πίστη σε ακατανόητες και αντιεπιστημονικές δοξασίες σχετικά με την επιρροή κακών πνευμάτων και αρνητικών δυνάμεων στη ζωή μας. Όλη η Αφρική χαρακτηρίζεται ως Δεισιδαίμων απ’ άκρη σ’ άκρη. Αυτό είναι το περιεχόμενο όλων των τοπικών θρησκειών, δοξασιών και μύθων. Τίποτα δεν είναι ευκολότερο και απλούστερο για έναν Αφρικανό από τη μετάβασή του από την μια χριστιανική ομολογία στην άλλη και από τη μια πίστη στην άλλη, μέχρι να προσδιορίσει με ποια ομολογία συγκεντρώνει ευοίωνες καταστάσεις, για να βγει από την φτώχεια, την ανέχεια και τον κίνδυνο των ασθενειών.
Γίνεται αντιληπτό ότι η Ιεραποστολή στα έθνη δεν είναι εύκολη υπόθεση. Δεν αρκεί στις ημέρες μας η καλή διάθεση, ούτε ωφελεί ο πρόσκαιρος, επιφανειακός ενθουσιασμός. Χρειάζεται γερή, συστηματική, μακροχρόνια προετοιμασία, σαν αυτή που έκανε ο π. Κοσμάς, του οποίου το έργο θα πρέπει να μελετηθεί από τους θεωρητικούς της Ιεραποστολικής, αλλά και από εκείνους που θα κληθούν να εργασθούν στους ιεραποστολικούς αγρούς. Έτσι, λοιπόν, η Ορθόδοξη Ιεραποστολή στον Κονγκό, και δη στην Ιερά Μητρόπολη Kατάνγκας, μετά τον αιφνίδιο θάνατο του π. Κοσμά, παρά τα λιγοστά μέσα που διαθέτει και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, εξακολουθεί να αναπτύσσεται σε διάφορες περιοχές της δικαιοδοσίας της. Από το 2006, που εξελέγη ως Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Κολουέζι από την Ιερά Σύνοδο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και αργότερα ως Μητροπολίτης Κατάνγκας, ο κ. Μελέτιος Γρηγοριάτης, και ανέλαβε τα ηνία της Μητροπόλεως, δεν σταμάτησε να εργάζεται σε πολλούς τομείς του ιεραποστολικού έργου. Αξίζει να σημειωθεί ότι όλο το Κονγκό σε έκταση είναι περίπου 17 Ελλάδες και η έκταση της Μητροπόλεως έχει έκταση 3 Ελλάδες περίπου.
Το έτος 2023, και με τις ευχές του Πατριάρχου μας, το είχαμε αφιερώσει στα 50 χρόνια παρουσίας και μαρτυρίας της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην Αφρικανική ήπειρο. Όλα αυτά τα χρόνια, το Ορθόδοξο οικοδόμημα, που έχει σχηματιστεί με τη Χάρη του Θεού, θα μπορούσαμε να πούμε ότι στηρίζεται στα γερά θεμέλια της θυσίας και του αίματος των προγενεστέρων Ιεραποστόλων.
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να σας κάνω κοινωνούς στο ιεραποστολικό έργο της Ιεράς Μητροπόλεως Kατάνγκας και στην κλίμακα του έργου αυτού.
ΙΕΡΕΙΣ – ΕΝΟΡΙΕΣ
Όταν ανέλαβε τη σκυτάλη ο κ. Μελέτιος, οι Ιερείς είχαν φθάσει τους 35 στον αριθμό και σήμερα, μετά από 19 χρόνια, πλησιάζουν, με τη Χάρη του Θεού και τις ευλογίες του Πατριάρχου μας, περί τους
100 μαζί με τους Διακόνους. Επίσης, οι Ενορίες που παρέλαβε πριν από 36 χρόνια ο Σεβασμιώτατος ήταν περίπου 40 και τώρα έχουν ξεπεράσει τις 200, και συνεχώς προστίθενται κι άλλες, γιατί αυξάνονται οι πιστοί.
ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΙΕΡΕΩΝ – ΚΑΤΗΧΗΤΩΝ
Για την άνοδο του επιπέδου των Ιερέων και των Κατηχητών διοργανώνονται ετήσια σεμινάρια που διαρκούν 15 ημέρες, τον μήνα Ιούλιο. Προσέρχονται και από τις απομακρυσμένες Ενορίες με οποιοδήποτε μέσον. Τους φιλοξενούμε στους χώρους της Ιεραποστολής στο Κολουέζι. Στα σεμινάρια συμμετέχουν Μητροπολίτες, Ιερείς και Καθηγητές Πανεπιστημίων από την Ελλάδα. Δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα, διότι αποβλέπουμε στον καλύτερο καταρτισμό των Ιερέων και Κατηχητών, ώστε κατόπιν αυτοί να μπορούν να μεταφέρουν την Ορθόδοξη διδασκαλία στις πόλεις και στα χωριά τους, να κατηχήσουν το ποίμνιό τους, να αντιμετωπίσουν τους αιρετικούς και να αποδεσμεύσουν τον λαό από τις διάφορες δεισιδαιμονίες και τη μαγεία.
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ
Με την δυναμική συνδρομή και βοήθεια του π. Γεωργίου Κουγιουμτζόγλου, τώρα Ιερομονάχου στο Άγιον Όρος, θεμελιώθηκε Ανδρώα Ιερά Μονή στο Αγρόκτημα της Τσαμπούλας. Το 2013 ήλθε από την Ιερά Μονή Οσίου Γρηγορίου ο νυν Καθηγούμενος της Ιερός Μονής Αγίων Αποστόλων, Αρχιμ. π. Βαρνάβας Γρηγοριάτης, και ανέλαβε την Διοίκηση της Ιερός Μονής. Σήμερα, με την Χάρη του Θεού, έχει 5 μοναχούς και 9 δοκίμους και λειτουργεί άριστα με το Αγιορείτικο τυπικό.
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ
Υπάρχει και γυναικεία Ιερά Μονή Αγίου Νεκταρίου στο Κολουέζι με 3 μοναχές, το οποίο βρίσκεται δίπλα από το Νοσοκομείο μας και προσφέρει πολλά στον τόπο και στους ανθρώπους.
ΒΑΠΤΙΣΕΙΣ
Βασική μέριμνα σε αυτό το σημείο, θα πρέπει να τονισθεί, ήταν και συνεχίζει να είναι η κατήχηση και το βάπτισμα. Πριν τη βάπτιση γίνονται μαθήματα για την Ορθόδοξη πίστη και λατρεία και, κατόπιν, αφού οι κατηχούμενοι έχουν τις απαραίτητες προϋποθέσεις, τότε τους βαπτίζουμε, και, αν διαπιστωθεί ότι σε μερικούς η κατήχησή τους είναι ελλιπής, τότε αναβάλλεται το βάπτισμά τους και γίνεται μετά από ένα χρόνο. Έτσι, σήμερα υπολογίζουμε ότι έχουν βαπτιστεί γύρω στις 100 χιλιάδες χριστιανοί. Συγκεκριμένα, ο Σεβασμιώτατος, κ. Μελέτιος, όλα αυτά τα χρόνια τέλεσε πάνω από 40.000 βαπτίσεις μικρών και μεγάλων.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Στον τομέα της εκπαίδευσης, η Ιερά μας Μητρόπολη έχει κάνει σημαντικά βήματα. Αυτή τη στιγμή, έχουμε σε λειτουργία 110 Σχολεία και οι διδάσκοντες απαριθμούνται περίπου στους 400. Όλος ο μαθητικός κόσμος ανέρχεται στις 35.000 περίπου μαθητές. Εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι πολλοί δάσκαλοι ήταν μαθητές στα Σχολεία μας και σήμερα κατέχουν αρκετές κρατικές θέσεις.
ΤΟΜΕΑΣ ΥΓΕΙΑΣ – ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ
Ένας άλλος τομέας που διακονεί πάνω από 33 χρόνια στην Ιερά μας Μητρόπολη, είναι ο τομέας της υγείας. Στην πόλη του Κολουέζι λειτουργεί το Νοσοκομείο μας “Άγιοι Ανάργυροι – Κοσμάς και Δαμιανός”, με ωραίες εγκαταστάσεις και ιατρικά μηχανήματα. Πραγματοποιεί συμβάσεις με εταιρείες και πολλοί εργαζόμενοι νοσηλεύονται σε αυτό. Έχει αρκετούς ιατρούς, πάνω από 50 νοσοκόμους και ικανό αριθμό βοηθών. Κάθε μήνα, προσέρχονται πάνω από 2.000 ασθενείς και εξυπηρετούνται στο Νοσοκομείο.
ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ
Είναι μεγάλη και η προσφορά του ραδιοφώνου της Εκκλησίας μας, με την επωνυμία ‘Ή Φωνή της Ορθοδοξίας”. Το ραδιόφωνο λειτουργεί 12 ώρες το εικοσιτετράωρο με σοβαρά Εκκλησιαστικά θέματα, ώστε η πνευματική ωφέλεια είναι μεγάλη και βοηθάει τους χριστιανούς στην πνευματική τους ζωή και πορεία.
ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑ
Τελευταίο άφησα τον τομέα της φιλανθρωπίας, η οποία είναι μέσα στα πλαίσια του ποιμαντικού έργου της Εκκλησίας και εναρμονίζεται με τις υπάρχουσες ανάγκες των απόρων κατοίκων, των νοσοκομείων, των φυλακών, των ορφανών, των εγκαταλελειμμένων, γενικά των ελαχίστων αδελφών μας ή όπου αλλού ζητηθεί. Η φιλανθρωπία πραγματοποιείται ποικιλοτρόπως, με χρήματα, συσσίτια, ρουχισμό, υποτροφίες σε φοιτητές, με τροφή σε διάφορα ιδρύματα και όπου αλλού χρειαστεί.
Ανωτέρω, έγινε μία μικρή αναφορά στην ιεραποστολική προσπάθεια που γίνεται στην Ιερά Μητρόπολη Kατάνγκας και με έδρα το Κολουέζι. Αν πάρουμε ένα αιχμηρό αντικείμενο και ξύσουμε τους τοίχους των Εκκλησιών, των σχολείων και ό,τι άλλο έχει οικοδομηθεί με κόπο, θα βγει το αίμα και ο ιδρώτας του π. Κοσμά, του Σεβασμιωτάτου, κ. Μελετίου, του π. Κυρίλλου και όλων των προγενεστέρων Ιεραποστόλων, που χύθηκε για να μπορέσει να στερεωθεί η Ορθόδοξη Εκκλησία στην περιοχή της Kατάνγκας της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό.
Σύμφωνα με αυτά που αναφέρθηκαν και γράφτηκαν ενδεικτικά, φρονούμε ότι οι στόχοι μας δεν πρέπει να εξαντλούνται μόνο στο να ακούγονται υψηλά στατιστικά στοιχεία απολογισμού των έργων ή των πιστών χριστιανών που βαπτίζονται. Πρέπει, σε όλους αυτούς που βαπτίζουμε, να αναπτυχθεί το Ορθόδοξο ευαγγελικό ήθος και να απαγκιστρωθούν πλέον από το παρελθόν και τα κατάλοιπό του. Γι’ αυτό, πρέπει να υπάρχει μία συνεχής κοινωνία με το ποίμνιό μας, να τους βοηθούμε, να τους ενθαρρύνουμε, να τους εγείρουμε στις πτώσεις τους, να τους εμπνέουμε με το παράδειγμά μας και, κυριότερο από όλα, να τους αγαπούμε σύμφωνα με την ευαγγελική αγάπη, και όχι την συναισθηματική. Αυτό, εξάλλου, μας το δίδαξε ο μακαριστός π. Κοσμάς Γρηγοριάτης, με την δική του θυσία. Όπως έλεγε ο ίδιος: Για την Ιεραποστολή το δόσιμο να είναι ολοκληρωτικό, δίχως κρατούμενα, με διάθεση αυτοθυσίας και αυταπαρνήσεως και με σκοπό να αφήσουμε τα κόκκαλά μας μεταξύ των ιθαγενών.
Λίγο πριν ολοκληρώσω την ομιλία μου, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε την βοήθεια που χρειάζονται οι Έλληνες Ιεραπόστολοι στην Αφρικανική ήπειρο, αναλογιζόμενοι όλοι μας τους κόπους και τις προσπάθειες που συνεχίζουν να κάνουν για την μεταλαμπάδευση του ευαγγελικού μηνύματος.
Κάτω από τον Ισημερινό, με τεράστιους κόπους και θυσίες, μέσα σε επιθέσεις, πολέμους και ασθένειες, το δέντρο της Ιεραποστολής ρίζωσε στην Kατάνγκα και έβγαλε λουλούδια και καρπούς που πολλοί από αυτούς φύτρωσαν και έδεσαν. Όλοι, όμως, τρέφουν τον λαό. Στη χορεία των ανυπεράσπιστων ιεραποστόλων, όπως ο π. Κοσμάς, προστέθηκαν αυτόβουλα και αντέχουν να συνεχίζουν ανυπεράσπιστοι ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Kατάνγκας, κ. Μελέτιος Γρηγοριάτης, αργότερα ο βοηθός του, ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Κωνσταντιανής, κ. Κοσμάς Γρηγοριάτης, ο Αρχιμανδρίτης, π. Βαρνάβας Γρηγοριάτης και ο επί 45ετίας Μοναχός, Κύριλλος Γρηγοριάτης, που θα εμπνεύσουν με την σειρά τους τους επόμενους. Όχι, δεν περισσεύει κανείς από αυτούς που καθημερινά μάχονται στην πρώτη γραμμή. Όσο, όμως, η Εκκλησία βαδίζει στο δρόμο των αλιέων, το έργο θα λάμπει και το φως του θα ελκύει τα παιδιά του Θεού.
Ας μη ξεχνάμε. Σκλαβωμένη χώρα η Αφρική και κουρασμένη από την Δύση. Χρειαζόταν ανθρώπους της Δύσης που θα της αφοσιωθούν, για να πιστέψει ότι υπάρχει μετάνοια και να γιατρευτούν οι πληγές της. Ο π. Κοσμάς, μια μεγάλη μορφή της Ορθόδοξης Ιεραποστολής, αγάπησε χωρίς προϋποθέσεις και πότισε πριν 36 χρόνια με το αίμα του το Αφρικανικό χώμα, προσφέροντας θυσία τον εαυτό του. Με αυτό το αίμα ο π. Κοσμάς ξέπλυνε μέρος της αδικίας του Δυτικού κόσμου προς τις αποικίες του Κονγκό και ας μην ήταν υπεύθυνη γι’ αυτό η χώρα του. Αλλά είναι χαρακτηριστικό του χριστιανού να σηκώνει και ξένες ευθύνες. Ένα ερωτηματικό που μου προξενεί ιδιαίτερο προβληματισμό και, συγχρόνως, ελπίδα για τον μακαριστό π. Κοσμά, είναι το εξής: Πώς ένας απλός άνθρωπος, παρά τις αδυναμίες του, παρά τα λάθη του, παρά τις αποτυχίες του, έφερε εις πέρας την αποστολή του και κατάφερε όλα αυτά μέσα σε 13 χρόνια; Την απάντηση μου την έδωσε πάλι ένας Ιεραπόστολος, ο οποίος εργάζεται στην Ταϊβάν και είναι ο π. Ιωνάς. Είχε γράψει για τα 20 χρόνια από την κοίμησή του: Ο π. Κοσμάς έκανε όλα αυτά σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα με το να είναι αληθινός και να αγαπά τον Χριστό με όλη του την καρδιά. Ήπιε το πικρό ποτήρι της αποξένωσης από μερικούς και, όμως, αυτός δεν χωρίστηκε από κανέναν. Αμφισβητήθηκε από άλλους που ξέρουν μόνο να κρίνουν εκ του ασφαλούς, μέσα από ευωδιαστά γραφεία, ομιλούντες άψογα την καλογερική διάλεκτο με τις γυναίκες και τα παιδιά τους. Όμως, αυτός ένιωθε βαριά την ευθύνη να κρατήσει την Ιεραποστολή ζωντανή και έκανε ό,τι μπορούσε, πεθαίνοντας κυριολεκτικά στην δουλειά” έναν θάνατο πριν τον σωματικό θάνατο, έναν θάνατο που είναι τιμή και μοίρα για έναν Ιεραπόστολο. Ίσως, και γι’ αυτό να τον πήρε ο Θεός νωρίς” να του δώσει λίγη ανάπαυση, παρ’ όλο που, αν τον ρώταγε, ο π. Κοσμάς θα αρνιόταν κατηγορηματικά. Θα Του ζήταγε μάλλον η ημέρα να έχει περισσότερες ώρες, για να δουλεύει πιο πολύ. Άλλωστε, δούλευε και τις νύχτες. Αλλά, μέσα στην ανοησία μου, σκέφτομαι ότι ο Θεός του έκανε την χάρη, τελικά. Του έδωσε τον θάνατο, που προγνώριζε ότι θα ερχόταν εκείνο το πρωί. Τους είχε αποχαιρετήσει όλους, ώστε τώρα, χωρίς τον περιορισμό του βασανισμένου του σώματος, να είναι κάθε ημέρα, κάθε ώρα κοντά στα παιδιά του, κοντά στους Κονγκολέζους που αγάπησε πιο πολύ από τη ζωή του. Ας είναι αιωνία του η μνήμη !
Εν κατακλείδι,
Σεβαστοί Πατέρες και αγαπητοί μου αδελφοί.
Ο Χριστός καλεί, εν έτει 2025, ανθρώπους, κληρικούς και λαϊκούς, να αντεπεξέλθουν στο κάλεσμα αυτό και να ακολουθήσουν το παράδειγμα άλλων Ιεραποστόλων, προγενεστέρων και μεταγενεστέρων, που άκουσαν τη φωνή του Κυρίου μέσα τους: πορευθέντες εις τον κόσμον άπαντα κηρύξατε το ευαγγέλιον πάση τη κτίσει (Μαρκ. 16, 15).
Καλούνται να ενώσουν το ζήλο, την αγάπη και το θυσιαστικό τους πνεύμα, ώστε να μπορέσει αυτό το οικοδόμημα της Ορθοδοξίας, που χτίζεται με πολύ κόπο και αίμα εδώ και 53 χρόνια στα βάθη της Αφρικής, να συνεχίσει την πορεία του, να αυξάνεται και να φανερώνει συνεχώς την Αλήθεια της Μίας Αγίας Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας και την δόξα του ονόματος του Τριαδικού Θεού.
Οι ανάγκες πολλές, αλλά η αγάπη τεράστια για τον Χριστό και την Εκκλησία Του, η οποία ακουμπάει ψυχές ευαίσθητες και κατασταλλαγμένες, για να ακολουθήσουν αυτόν τον ανηφορικό, αλλά συνάμα ευλογημένο δρόμο του ευαγγελισμού των Αφρικανών αδελφών μας.
Γι’ αυτό και ο λόγος του κ. Νικήτα Αλιπράντη μέσα από το σπουδαίο σύγγραμμα του επισημαίνει χαρακτηριστικά: Η Ορθοδοξία δεν είναι ατομιστική βίωση και πρακτική. Ούτε τα υλικά, ούτε τα πνευματικά μπορούν να τα χαίρονται μόνοι τους οι άνθρωποι στον κλειστό κύκλο των λαών τους.
Ας χρησιμοποιήσει ο καθένας τις δυνατότητες που έχει, και καθώς έλεγε ο Αγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος: πες μου σε παρακαλώ πώς θα γίνει συνεργός της Ιεραποστολής ο άλλος, όταν βλέπει εσένα να αδιαφορείς τόσο, ακόμα και για την δική σου σωτηρία; Δεν είσαι σε θέση να κάνεις θαύματα και με αυτά να πείσεις; Πείσε με την φιλανθρωπία, με την συμπαράσταση, με την συντροφικότητα, με την περιποίηση και με όλα τα παρόμοια. Αμήν !
Ο π. Νήφων είναι 3ος από αριστερά στη φωτογραφία
