• Από 15% του το 2011 στο 42% επί του συνόλου το 2020 οι συμβάσεις του Δημοσίου με ένα μόνο μειοδότη!

Στην ανάρτησή μας για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, περιλάβαμε και ρεπορτάζ για την Ελλάδα από την ιστοσελίδα Politico για έρευνα της “Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας” σε σχέση με τη διαχείριση κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης στην Ελλάδα, ήδη από τον Απρίλιο του 2024. Από το 2020 και μετά, δεν εκτοξεύετηκε στα ύψη μόνον ο αριθμός των επιδοτούμενων γιδοδοπροβάτων. Το ποσοστό των συμβάσεων του Δημοσίου με ένα μόνο μειοδότη είχε ανέλθει στο 42% του συνόλου, έναντι 15% το 2011, σύμφωνα με στοιχεία του αντίστοιχου “Ελεγκτικού Συνεδρίου” της ΕΕ. Η ύπαρξη ενός μειοδότη σημαίνει ότι αυτός εξασφαλίζει αμέσως τη “δουλειά”  χωρίς να χρειαστεί να βελτιώσει την προσφορά του. Στο ρεπορτάζ υπάρχει και καταγγελία από εταιρία όχι μόνο για μεροληψία εις βάρος της σε διαγωνισμό, αλλά και με προϋπολογισμό ιδιαίτερα φουσκωμένο σε σύγκριση με το ίδιο έργο σε άλλες χώρες.

Διερευνάται κατά πόσο τα συγκεκριμένα κονδύλια διατέθηκαν με διαγωνισμούς, που έγιναν υπό συνθήκες οι οποίες παραπέμπουν σε σκάνδαλο και κραυγαλέες παραβιάσεις της κείμενης νομοθεσίας. Που έχουν να κάνουν με συντονισμένη και προσυνενοημένη συμμετοχή εταιριών στους σχετικούς διαγωνισμούς, προκειμένου να “μειοδοτούν” με το υψηλότερο δυνατό τίμημα, σχηματίζοντας με αυτό το τρόπο “καρτέλ”. Αλλά και κατά πόσον οι διαγωνισμοί στήνονται με τρόπο που ευνοεί ορισμένους να συμμετάσχουν επιλεκτικά.

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ερευνούσε στην Ελλάδα τους λόγους για τους οποίους το διάστημα 2021 – 2023, μόλις 10 εταιρείες είχαν μοιραστεί μεταξύ τους κονδύλια 2, 5 δισ. από το Ταμείο.Τρεις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, πέντε εταιρείες πληροφορικής και δύο εταιρείες συμβούλων. Τους ανατέθηκαν περίπου 600 έργα, με πολλές συμβάσεις να έχουν ένα μόνο ενδιαφερόμενο, που εύκολα μειοδοτούσε.

Οι εταιρίες είναι ύποπτες ότι συνέπρατταν για να αποφεύγουν να ανταγωνίζονται η μία την άλλη μειοδοτώντας στην ίδια σύμβαση. Ότι “μοιράζονται” μεταξύ τους τις συμβάσεις που “χτυπάνε”, προκειμένου να καρπωθούν όσο γίνεται μεγαλύτερα ποσά εις βάρος των Ελλήνων φορολογουμένων.

Σύμφωνα με την Politico, η έρευνα ξεκίνησε όταν η “European Dynamics”, μια ελληνική εταιρεία λογισμικού και υπηρεσιών πληροφορικής, υπέβαλε καταγγελία τον Νοέμβριο του 2023 στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία επιβλέπει τη διαχείριση των πόρων του Ταμείου, ισχυριζόμενη ότι ένας δημόσιος διαγωνισμός ήταν μεροληπτικός υπέρ συγκεκριμένων εταιρειών.

Σύμφωνα με το αντίστοιχο Ελεγκτικό Συνέδριο της ΕΕ, σε έκθεση του 2021, στο 42,4% των δημοσίων συμβάσεων στην Ελλάδα υπήρχε μία μόνο προσφορά στους διαγωνισμούς, έναντι μόνο 15% το 2011. Τα αντίστοιχα ποσοστά διαγωνισμών με μόνο μία προσφορά σε άλλες χώρες ήταν 31,6% στην Πορτογαλία, 27,1% στο Βέλγιο και 47,8% στην Τσεχία.

Η καταγγέλλουσα εταιρία στην Ελλάδα ισχυρίστηκε ότι βάσει των όρων του διαγωνισμού που δημοσιεύτηκαν, ο προϋπολογισμός για ένα έργο ψηφιακού εκσυγχρονισμού που συνδέεται με το Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ESIDIS) της Ελλάδας ανήλθε στα 44 εκατομμύρια ευρώ, ενώ σε άλλες χώρες αντίστοιχο έργο στοίχισε πολύ λιγότερο: Στην Ιρλανδία 4,6 εκατομμύρια ευρώ για επτά χρόνια, στην Κύπρο 4,5 εκατομμύρια ευρώ για εννέα χρόνια και 1,3 εκατομμύρια ευρώ στη Μάλτα. Τελικά, ο προϋπολογισμός αναθεωρήθηκε και το εργο μοιράστηκε στα δύο, με συνολικό προϋπολογισμόστα 5.7 και 12 εκατομμύρια ευρώ για δύο χρόνια.

Στην προκειμένη περίπτωση, δεν τίθεται θέμα μόνο συμπαιγνίας εταιριών μεταξύ τους, αλλά και “δάκτυλος” των αρμοδίων του Δημοσίου που “φούσκωσαν” τον προϋπολογισμό.

Ανάλογη υπόθεση αφορά και απόπειρα συνωμοσίας για συγκάλυψη απάτης που αφορούσε σε κονδύλιο 600 εκατομμυρίων Ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης στη γειτονική Ιταλία. Συνελήφθησαν περισσότεροι από 20 υπόπτοι στην Ιταλία, στην Αυστρία, στη Ρουμανία και στη Σλοβακία.

Σύμφωνα με το περί ελευθέρου ανταγωνισμού αφήγημα, η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει περιβληθεί με μεγάλες εξουσίες για να διερευνά τις συμπαιγνίες των κερδοσκόπων και να επιβάλλει αυστηρές κυρώσεις. Η ελληνική Επιτροπή έχει συγκεντρώσει πολλά στοιχεία για την προσυνεννόηση εταιριών ομοειδών κλάδων, οι οποίες προσυνενοημένα χειραγωγούν τις τιμές, λειτουργώντας ως ολιγοπώλιο (“καρτέλ”).

Σύμφωνα με δελτίο τύπου της (27.4.2024), αιφνιδιαστικά “διενήργησε επιτόπιο έλεγχο σε μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων δραστηριοποιούμενων στον κλάδο πληροφορικής και τεχνολογίας και συναφών υπηρεσιών στο πλαίσιο αυτεπάγγελτης έρευνας για πιθανή οριζόντια σύμπραξη νόθευσης δημόσιων διαγωνισμών (bidrigging) κατά παράβαση των άρθρων 1 ν. 3959/2011 και 101 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ)”.

Σημειώνει ταυτόχρονα, ότι “η διεξαγωγή τέτοιων ελέγχων γίνεται σε επιχειρήσεις από τις οποίες μπορεί να συλλεχθούν στοιχεία για αντι-ανταγωνιστικές πρακτικές στις ερευνώμενες αγορές και δεν προδικάζει ότι οι επιχειρήσεις έχουν εμπλακεί σε αντί-ανταγωνιστική συμπεριφορά ούτε προδικάζει το αποτέλεσμα της έρευνας”.

Διατείνεται, ότι ενεργεί ως “θεματοφύλακας της εύρυθμης λειτουργίας της ελεύθερης αγοράς, είναι επιφορτισμένη με την εφαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού βάσει του ν. 3959/2011 και των άρθρων 101/102 ΣΛΕΕ”, παραθέτοντας το συγκεκριμένο αυστηρό νομικό πλαίσιο.

Όμως, όπως έχουμε επισημάνει πιο πάνω, το χρόνο που τέθηκε σε ισχύ το νομικό πλαίσιο (2011), οι συμβάσεις με ένα μόνο μειοδότη ήταν το 15% το συνόλου, ενώ το 2020 το ποσοστό αυτό ξεπέρασε το 42%! Εκ του αποτελέσματος προκύπτει, ότι αυξήθηκαν κατακόρυφα οι πιθανότητες καταστρατήγησης της νομοθεσίας αυτής, προς όφελος των κερδοσκόπων και εις βάρος Δημοσίου και πολιτών. Με τις καταγγελίες να χρειάζονται 8 με 10 χρόνια να διερευνηθούν, με αποτέλεσμα οι παραβομούντες να αποκομίζουν τα προσδοκώμενα κέρδη ανενόχλητοι. Χρειάστηκε η Επιτροπή να καταδικαστεί να αποζημιώσει πληγέντα με εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ, προκειμένου ο χρόνος διερεύνησης, με την ίδια υποδομή, να περιοριστεί στα 1,5 με 2 χρόνια.

Όπως καταγγέλλεται σε αποκαλυπτική συνέντευξη του δικηγόρου κ. Γιώργου Φλωρά στο περιοδικό Militaire, η Επιτροπή είναι υποστελέχωμένη, με αποτέλεσμα, είτε η εκδίκαση των καταγγελιών να αργεί, με αποτέλεσμα τα καρτέλ να έχουν χρόνο να κερδοσκοπήσουν και όταν επιβάλλονται κυρώσεις, αυτές να είναι προίόν συμβιβασμού με χαμηλά πρόστιμα. Στη συνέντευξη παρατίθενται συγκεκριμένα στοιχεία και ονόματα εμπλεκομένων.

Με στοιχεία που αναδεικνύει η ίδια ιστοσελίδα, η Επιτροπή Ανταγωνισμού, έχει ήδη καταδικαστεί από το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών να καταβάλει συνολική αποζημίωση 770.000 ευρώ στα Βιβλιοπωλεία Φλωράς (εταιρία “ΜΑΡΙΑ ΦΛΩΡΑ ΕΠΕ”), της οποίας βασικός μέτοχος ήταν ο κ. Γιώργος Φλωράς. Η συνολική αποζημίωση που επιδικάστηκε ανέρχεται συνολικά στα 770.000€, για τη ζημιά από ηθική βλάβη που υπέστησαν από την αδικαιολόγητη καθυστέρηση της Επιτροπής Ανταγωνισμού να ολοκληρώσει εγκαίρως την έρευνα για το καρτέλ του ξενόγλωσσου βιβλίου, από τη δράση του οποίου η ενάγουσα εταιρία καταστράφηκε οικονομικά και οδηγήθηκε στην πτώχευση.

Για το διάστημα 2006-2008 το ποσό των 505.000 ευρώ με την απόφαση 2903/2013 του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών.

Για το διάστημα για τα έτη 2008-2009 το ποσό των 265.000 ευρώ με την απόφαση 1286/2024 του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών.

Η αρχική καταγγελία έγινε στα μέσα του 2000 και η απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού εκδόθηκε στα τέλη του 2009.

Στο ρεπορτάζ επισημαίνεται ότι μετά την έκδοση των καταδικαστικών αποφάσεων, η Επιτροπή Ανταγωνισμού αναγκάστηκε, με το ίδιο ανθρώπινο δυναμικό να ολοκληρώνει τις υποθέσεις σε μέσο διάστημα 1,5-2,0 ετών αντί για 8-10 έτη προηγουμένως, για να αποφύγει ανάλογες συνέπειες από άλλους πληγέντες. Πράγμα που σημαίνει ότι και με το υφιστάμενο προσωπικό είχαν εξαρχής τη δυνατότητα να διεκπεραιώνουν πιο γρήγορα τις υποθέσεις που έφταναν ως καταγγελίες στην Επιτροπή.

Η κατάσταση αυτή επιβαρύνει αδικαιολόγητα τον προϋπολογισμό του Δημοσίου και απαξιώνει την ποιότητα των υπηρεσιών, αφού δεν εξασφαλίζεται η υψηλότερη δυνατή ποιότητά τους με το μικρότερο δυνατό κόστος. Ταυτόχρονα, είναι μία από τις βασικές αιτίες της ακρίβειας που απαξιώνει την αγοραστική δύναμη των πολιτών.

ΦΩΤΟ:  ΕΡΤΝΙΟΥΣ