
Με ψήφισμά του την περασμένη Πέμπτη, το Ευρωκοινοβούλιο ζήτησε τη δημιουργία ενός ειδικού δικαστηρίου για να κρίνει οποιοδήποτε έγκλημα πολέμου από τη Ρωσία στην Ουκρανία. Το -μη δεσμευτικό- ψήφισμα- εγκρίθηκε με 472 ψήφους υπέρ και 33 αποχές.
Με όμοιο αντικείμενο ενέκρινε ψήφισμα και η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης ζήτησε την ίδια μέρα ειδικό διεθνές δικαστήριο για να δικάσει την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της Ρωσίας και της Λευκορωσίας για εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία.
Αν και μη δεσμευτικά, τα δύο ψηφίσματα βασίζονται στην επικίνδυνη αρχή της κατ’ επιλογή εφαρμογής του Διεθνούς Δικαίου. Πράγμα που έγινε με το “Ειδικό” Δικαστήριο για τα εγκλήματα στην πρώην Γιουγκοσλαβία, όπου, ενώ δικάστηκαν κατηγορούμενοι απ’ όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές, κατ’ επιλογή παραπέμφθηκε μόνον η σερβική ηγεσία. Ο Πρόεδρος της Σερβίας Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς πέθανε ενώ δικαζόταν και στο σκεπτικό μεταγενέστερης απόφασης κρίθηκε αθώος.
Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο ήδη υπάρχει και έχει ήδη αρχίσει να ερευνά εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία από το 2013, χρονιά κατά την οποία η ουκρανική κυβέρνηση είχε δηλώσει ότι θα προσχωρούσε στο ΔΠΔ και δεν το έπραξε. Τίθεται το ερώτημα, για ποιο λόγο δε το πράττει έστω και τώρα, προκειμένου να αποκτήσει δικαιοδοσία το Δικαστήριο.
Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, παράλληλα με την έκκληση για οργάνωση ειδικού διεθνούς Δικαστηρίου για να δικάσει τις ηγεσίες Ρωσίας και Ουκρανίας, κάνει έκκληση σε όλες τις χώρες-μέλη του να αποδεχθούν τη δικαιοδοσία του Δικαστηρίου αυτού. Τίθεται το ερώτημα, για ποιο λόγο δεν εξειδικεύει τη σύσταση αυτή προς την κυβέρνηση της Ουκρανίας, προκειμένου να μπορέσουν άμεσα να δικαστούν όποια εγκλήματα διαπράττονται στο έδαφός της.
Το καθεστώς του Κιέβου, αντί να λάβει την απόφαση με τα ταχύτερα αποτελέσματα, αφού ήδη υπάρχει το αρμόδιο διεθνές ποινικό Δικαστήριο, ζητάει τη δημιουργία νέου, δημιουργώντας μάλιστα (και) το ίδιο το πρόσχημα της έλλειψης αρμοδιότητάς του. Όμως, το Κίεβο δεν ρισκάρει να επιτρέψει να γίνει διεθνής δίκη στη βάση αυτή. Εξασφαλίζει την ατιμωρησία των εγκληματιών της δικής του πλευράς με την “α-λα-καρτ” Δικαιοσύνη τύπου πρώην Γιουγκοσλαβίας.
Άλλωστε, το ΔΠΔ εξακολουθούν να μην αναγνωρίζουν ισχυροί της γης και “συνήθεις ύποπτοι” για τη διάπραξη εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, όπως ΗΠΑ, Ισραήλ και Τουρκία.
Οι οργανισμοί που ζητούν τη σύσταση ειδικού Δικαστηρίου που θα δικάσει επιλεκτικά, πριν επικαλεστούν ως πρόσχημα την αναρμοδιότητα του ΔΠΔ, όφειλαν να είχαν πιέσει το Κίεβο να αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία του, προκειμένου να μπορέσει άμεσα να επιληφθεί των εγκλημάτων που καταλογίζουν στη ρωσική πλευρά.
Το ΔΠΔ, βασιζόμενο στη δήλωση της ουκρανικής κυβέρνησης ότι θα δεχόταν τη δικαιοδοσία του από το 2013 και μετά, ήδη ξεκίνησε προδικαστική έρευνα με εισήγηση του εισαγγελέα Καρίμ Χαν για διερεύνηση όσων εγκλημάτων πολέμου και εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας έχουν διαπραχθεί σε ουκρανικό έδαφος από το 2013 μέχρι σήμερα. Τούτο καλύπτει και τους ισχυρισμούς της ρωσικής πλευράς για την κατάσταση που επικρατούσε στην ανατολική Ουκρανία και τα εγκλήματα που έχουν διαπράξει, με την κάλυψη των κυβερνήσεων του Κιέβου μετά το 2014, οι νεοναζιστικές πολιτοφυλακές σε βάρος των ρωσόφωνων αυτονομιστών. Όμως, το γεγονός η αναγνώριση της δικαιοδοσίας του ΔΠΔ δεν έχει επικυρωθεί από τους εμπλεκόμενους αφήνει απίθανο το ενδεχόμενο να παραπεμφθούν σε δίκη οι αυτουργοί των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας στην Ουκρανία. Αυτό θα μπορούσε να αλλάξει άμεσα, εάν το καθεστώς του Κιέβου επικύρωνε την αναγνώριση του ΔΠΔ.
Όμως, η μη αναγνώριση του ΔΠΔ είναι που βολεύει το καθεστώς του Κιέβου και τους συμμάχους του, που επιθυμούν μονομερώς να έχουν στη θέση του κατηγορουμένου τη ρωσική πλευρά.
Όμως, η επιλεκτική “δικαιοσύνη” δεν είναι δικαιοσύνη.