Η εκδικητική μανία των Τούρκων κατακτητών μετά το ξέσπασμα της Επανάστασης του 1821 εκδηλώθηκε και στην Κύπρο. Στις 9 Ιουλίου 1821 θανατώθηκαν οι Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός , ο Καπουκεχαγιάς Γεώργιος Μασούρας, οι τρεις Μητροπολίτες Χρύσανθος Πάφου, Μελέτιος Κιτίου και Λαυρέντιος Κυρηνείας, ο Αρχιδιάκονος του Αρχιεπισκόπου Μελέτιος και ο Δημήτριος Βοσκός.
Την επομένη 10 Ιουλίου ο ηγούμενος Κύκκου Ιωσήφ, ο Οικονόμος του Μοναστηριού του Σταυρού εις Όμοδος Δοσίθεος, ο Ηγούμενος του ιεροσολυμιτικού Μοναστηριού Χρυσόστομος, δύο κληρικοί του Όρους Σινά, ο Ιερομόναχος της Φανερωμένης Λαυρέντιος, ο δημογέροντας Χριστόδουλος Κουρτελλαρίδης, οι δύο δημογέροντες του Σεραγιού Πέτρος Οικονομίδης και Γιαννάκης Αντωνόπουλος και άλλοι. Σε οθωμανικό κατάστιχο που φυλάσσεται στη Εθνική Βιβλιοθήκη της Σόφιας αναφέρονται 96 συνολικά ονόματα προγραφέντων, από τους οποίους 22 διέφυγαν και 74 εκτελέστηκαν. Οι σφαγές συνεχίστηκαν για ένα μήνα.
Ο Κυπριανός ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στο λαό. Σπουδασμένος ο ίδιος, χρηματοδότησε την ίδρυση της Ελληνικής Σχολής (Παγκύπριο Γυμνάσιο) και Σχολής στη Λεμεσό.
Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και μύησε κι άλλους Κύπριους πρόκριτους.
Φαίνεται ότι είχε αποφασίσει η Κύπρος να μη λάβει ενεργά μέρος στην Επανάσταση, αλλά να χορηγήσει μόνον υλική βοήθεια στον Αγώνα. Αυτό δεν απέτρεψε τα σκληρά τουρκικά αντίποινα. Ο αιμοσταγής κυβερνήτης της Κύπρου Κιουτσούκ Μεχμέτ αξιοποίησε την ασύνετη ενέργεια διανομής επαναστατικών προκηρύξεων για να εμφανίσει στο Σουλτάνο ότι κατέστειλε επαναστατικό κίνημα. Ταυτόχρονα, επωφελήθηκε πολλαπλώς, ταυτόχρονα χρηματιζόμενος από Κυπρίους τους οποίους υποσχόταν να διασώσει, και στη συνέχεια δημεύοντας τις περιουσίες όσων είχαν προγραφεί.
Περί τα 40 άτομα εξισλαμίστηκαν για να αποφύγουν το θάνατο και τη δήμευση της περιουσίας τους, ενώ δεκάδες χιλιάδες εγκατέλειψαν το νησί. Πολλοί από αυτούς διακρίθηκαν στους αγώνες της Επανάστασης. Στους καταλόγους των αγωνιστών του έτους 1824 στο “Αρχείον Κοινότητος Ύδρας” περιλαμβάνονται Κύπριοι που πολέμησαν με τον Μακρυγιάννη και τον Καλλέργη. Κύπριοι μεττείχαν στην 2η πολιορκία του Μεσολογγίου. Στη συνέχεια 18 από αυτούς αποτέλεσαν τον πυρήνα της Φάλαγγος των Ιώνων ή Ιωνικής Φάλαγγος, ενώ άλλοι αποτέλεσαν ξεχωριστή φάλαγγα Κυπρίων υπό τον στρατηγό Χατζηπέτρο. Εκατό Κύπριοι έπεσαν μαχόμενοι στη μάχη της Αθήνας. Πολλοί ήταν οι ανώνυμοι αγωνιστές που θυσιάστηκαν.
