✻ «Περιστέρι….σήμερα (Ιανουάριος 1945), η πλατεία έγινε στρατόπεδο συγκέντρωσης των νεκρών του Δεκέμβρη. Τους περιμάζεψαν απ’ όλες τις γωνιές της Αθήνας, δρόμους, σπίτια, πλατείες, και τους έφεραν όλους εδώ, να ‘ρθουν οι δικοί τους να τους πάρουν». Περιμένουνε λοιπόν, …στο δικό μας Άουσβιτς, ξαπλωμένοι ανάσκελα σε σειρές… ίδιοι κι όμοιοι, αδερφωμένοι στην φοβερή ισότητα του θανάτου, δεξιοί κι αριστεροί, χίτες κι οπλατζήδες, ανώνυμοι, ούτε συ ούτ’ εγώ. Κανένας. Ούτις. Εσταυρωμένοι χωρίς σταυρό, χάσκουν όλοι σε τούτο τον Κρανίου Τόπο».

✻ Μαρτυρία από το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα της Μιμίκας Κρανάκη «Φιλέλληνες» (Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης).

✻ «Πώς φτάσαμε εδώ ξάδερφε, στην πέρα όχθη του Αχέροντα, πώς φούντωσ’ έτσι ο ελληνοελληνικός πόλεμος κι ο Κάιν σκότωσε τον Κάιν; Ποια Λύσσα και ποια Μέγαιρα τύφλωσε τον Ηρακλή κι έπιασε κι έσφαξε γυναίκα και παιδιά μετά τους άθλους κι έγινε ο ήρωας φονιάς κι ο άθλος κρίμα;» (Απόσπασμα από το ίδιο βιβλίο….)

✻ Τα Δεκεμβριανά δεν ήταν η συνέχεια που άξιζε στον αντιφασιστικό και αντικατοχικό αγώνα 1940-44. Και η ευθύνη βαραίνει όλη την τότε πολιτική ηγεσία. Είναι προς τιμή της Μιμίκας Κρανάκη (1926-2006) που το αναγνωρίζει, αν και προερχόμενη από την Αριστερά.

“Χριστιανική” 10.1.2019, Φύλλο 1024 12η σελίδα

Τὸ ἐμφυλιοπολεμικὸ μίσος στὸ προσκήνιο ἀντὶ νὰ μπεῖ στὴν ἄκρη

Σήμερα εἶναι ἡ 81η ἐπέτειος τῶν Δεκεμβριανῶν, τοῦ ξεσπάσματος τῆς ἐμφύλιας διαμάχης μὲ ἀνάμιξη τοῦ ξένου παράγοντα, τὸ ὁποῖο ἀκύρωσε σὲ μεγάλο βαθμὸ τὰ ὀφέλη ποὺ ἄξιζε νὰ ἀποκομίσει ὁ ἑλληνικὸς λαὸς ἀπὸ τὴν ἀντίσταση στὴ φασιστικὴ τυραννία καὶ κατοχή, τὴν ἀπελευθέρωση ποὺ μόλις εἶχε πανηγυρίσει καὶ τὴν πολύτιμη συμβολή του στὴν τελικὴ νίκη τῶν Συμμάχων στὸν 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο.
• Σὲ ὅλες τὶς κατεχόμενες χῶρες τῆς Εὐρώπης εἶχαν δημιουργηθεῖ ἀντιστασιακὲς ὁμάδες διαφορετικοῦ ἰδεολογικοῦ προσανατολισμοῦ. Καὶ στὸ βαθμὸ ποὺ ἔκαναν καὶ ἔνοπλο ἀγώνα, ὑπῆρχε ἐν δυνάμει ὁ κίνδυνος ἐμφύλιας σύγκρουσης μετὰ τὴν ἐκδίωξη τῶν κατακτητῶν. Γιὰ ποιὸ λόγο ἐμφύλια διαμάχη ξέσπασε μόνο στὴν Ἑλλάδα;
• Οἱ αἰτίες ἔχουν νὰ κάνουν μὲ τὴν πρωτοφανῆ ἐξαθλίωση ποὺ ὑπέστη ὁ ἑλληνικὸς λαός, σὲ συνδυασμὸ μὲ τὴν ἀνεπάρκεια καὶ τὴν ἀνυποληψία τῆς τότε πολιτικῆς του ἡγεσίας, ἡ ὁποία ἦταν πλήρως ἐξαρτημένη ἀπὸ τὸν ξένο παράγοντα.
• Στὴν πατρίδα μας, ἡ ἐξαθλίωση εὐρύτατων λαϊκῶν στρωμάτων στὴ διάρκεια τῆς Κατοχῆς ὑπῆρξε πρωτοφανὴς γιὰ τὰ εὐρωπαϊκὰ δεδομένα, μὲ ἀποτέλεσμα, οἱ ἀξιώσεις γιὰ ἀποκατάσταση τῆς καταστροφῆς καὶ οἱ πιέσεις νὰ εἶναι πολὺ μεγαλύτερες σὲ σχέση μὲ ἄλλες χῶρες. Καὶ νὰ εἶναι πολὺ πιὸ δύσκολος ἕνας συμβιββασμὸς τῶν πολιτικῶν δυνάμεων.
• Σὲ ἄλλες δυτικοευρωπαϊκὲς χῶρες, ἀναδείχθηκαν ἀπὸ τὴν πλευρὰ τῆς Ἀριστερᾶς πολιτικὲς ἡγεσίες στοιχειωδῶς ἀντάξιες τῶν περιστάσεων, οἱ ὁποῖες εἶχαν τὴ φρόνηση νὰ κεφαλαιοποιήσουν τὸν ἀντιστασιακὸ ἀγώνα μὲ ὅσο γινόταν μεγαλύτερες κατακτήσεις καὶ τὴ δημιουργία ἑνὸς ἀξιόλογου πλαισίου πολιτικῶν ἐλευθεριῶν καὶ κοινωνικοῦ κράτους, ἀποφεύγοντας νὰ συρθοῦν σὲ ἐμφύλιο πόλεμο.
• Ἔχοντας ἀντιληφθεῖ, ἄλλωστε, ὅτι οἱ Ὑπερδυνάμεις εἶχαν ἤδη μοιράσει τὸν κόσμο μεταξύ τους. Σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν τότε ἡγεσία τοῦ ΚΚΕ, ποὺ ἔπαιξε μέχρι τέλους τὸ παιχνίδι τοῦ Στάλιν.
• Τὸ ἴδιο ἰσχύει καὶ μὲ τὶς περισσότερες ἡγεσίες τῆς Δεξιᾶς, οἱ ὁποῖες ἀναδείχθηκαν κατὰ τὴ δοκιμασία τοῦ πολέμου καὶ ἀπολάμβαναν κύρος καὶ ἀποδοχή.
• Χαρακτηριστικὸ παράδειγμα εἶναι ὁ Κάρολος ντε Γκωλ στὴ Γαλλία, ποὺ εἶχε τὸ κύρος ὁ ἴδιος νὰ διαπραγματευθεῖ μὲ τὸν Στάλιν τὴν ἔνταξη τῶν κομμουνιστῶν καὶ φιλοκομμουνιστῶν παρτιζάνων στὶς ἔνοπλες δυνάμεις τῆς χώρας, ἐνῶ ἡγούμενος κυβέρνησης ἐθνικῆς ἑνότητας πραγματοποίησε σημαντικὲς κοινωνικὲς μεταρρυθμίσεις τὸ διάστημα 1944-1945. Τὸ ζήτημα τοῦ ἀφοπλισμοῦ τῶν ἀνταρτῶν στὴν Ἑλλάδα ἦταν ἡ ἀφορμὴ τῶν Δεκεμβριανῶν.
• Ἄλλο χαρακτηριστικὸ παράδειγμα εἶναι ἡ νορβηγικὴ μοναρχία, ἡ ὁποία στὴν ἐξορία λειτούργησε ἑνωτικὰ καὶ ἦταν ἀποδεκτὴ ἀκόμα καὶ ἀπὸ τὴν κομμουνιστικὴ ἀντίσταση. Ἡ ἑλληνικὴ μοναρχία εἶχε ἐπιβληθεῖ πραξικοπηματικὰ τὸ 1935 καὶ κατάργησε τὶς πολιτικὲς ἐλευθερίες τὸ 1936 ἀφήνοντας πολιτικὸ κενὸ μὲ τὴ δικτατορία Μεταξᾶ. Ἦταν ἀνυπόληπτη, πλήρως ἐξαρτημένη ἀπὸ τὸν βρετανικὸ παράγοντα καὶ παράγοντας διχασμοῦ.
• Ἔτσι ἡ πατρίδα μας, σὲ δυσαναλογία μὲ τὴν προσφορά της στὸν ἀντιναζιστικὸ καὶ ἀντιφασιστικὸ ἀγώνα, εἶχε πολιτικὲς ἡγεσίες πολὺ κατώτερες τῶν περιστάσεων καὶ στὶς δύο ἀντιμαχόμενες παρατάξεις. Οἱ ὁποῖες εἴτε ἦταν ἀνυπόληπτες, εἴτε μέχρι τέλους ἔπαιξαν τὸ παιχνίδι τῶν Ὑπερδυνάμεων στὶς ὁποῖες στηρίζονταν.
• Ἀποτέλεσμα τοῦ ἐμφύλιου σπαραγμοῦ ἦταν ἡ Ἑλλάδα νὰ μείνει πολλὲς δεκαετίες πίσω ὡς πρὸς τὴν ἀνάπτυξη τοῦ κοινωνικοῦ κράτους σὲ σχέση μὲ τὶς ἄλλες δυτικοευρωπαϊκὲς χῶρες.
• Σὲ ἐκεῖνα τὰ φοβερὰ χρόνια, ὅπου ἡ ἀνθρώπινη ζωὴ δὲν μετροῦσε, ὁ ἀκραῖος ἡρωισμὸς τῆς Ἀντίστασης συνδυάστηκε μὲ πράξεις ἀκραίου μίσους. Ἀπὸ τὴ στήλη αὐτὴ [φύλλο 1024] ἔχουμε ἀναφερθεῖ στὴ Μιμίκα Κρανάκη, ἡ ὁποία μετεῖχε στὴ γνωστὴ φυγάδευση Ἑλλήνων νέων διανοουμένων μὲ τὸ πλοῖο «Ματαρόα» στὴ Γαλλία μετὰ τὸν πόλεμο. Πολλοὶ ἀπὸ τοὺς ὁποίους διέπρεψαν, ὅπως ὁ Κορνήλιος Καστοριάδης.
• Καὶ ποὺ μὲ τρόπο μυθιστορηματικὸ ἀναπαρέστησε τὰ βιώματά της ἐκεῖνα τὰ χρόνια.
• Συνέκρινε τὴν Ἀντίσταση μὲ τὸν Ἡρακλῆ, ὁ ὁποῖος ἐνῶ ἦταν καὶ πρέπει νὰ τιμᾶται ὡς ἥρωας, συνδύασε τοὺς ἡρωικοὺς ἄθλους μὲ ἐπεισόδιο ἐγκληματικῆς μανίας.
• Στὰ πρῶτα κείμενα τοῦ Νίκου Ψαρουδάκη διακρίνεται ἔντονα ἡ αἴσθηση ὅτι πρώτη προτεραιότητα γιὰ τὴν εὐημερία τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ ἦταν ἡ καταπολέμηση τοῦ μίσους ὀξύνθηκε ἀπὸ τὶς πρωτόγνωρα σκληρὲς κατοχικὲς συνθῆκες. Μίσος ποὺ δηλητηρίαζε καὶ δίχαζε τὴν κοινωνία.
• Θὰ περίμενε κανείς, μὲ τὴν πάροδο τῶν χρόνων, τὰ γεγονότα ἐκείνων τῶν καιρῶν νὰ μποροῦν νὰ ἀποτιμηθοῦν ὅσο γίνεται ἀντικειμενικά, μὲ τὴν ἐκτίμηση τῶν ἰδιαίτερων συνθηκῶν ποὺ ἐπικρατοῦσαν.
• Δυστυχῶς, στὶς μέρες μας, ἡ ἀτομοκρατούμενη κοινωνία εὐνοεῖ τὴν καλλιέργεια τοῦ μίσους. Μὲ ἀποτέλεσμα, τὰ κατοχικὰ καὶ ἐμφυλιοπολεμικὰ πάθη νὰ ἀναπαράγονται ἀπ’ ὅλες τὶς πλευρές.
• Δὲν πρέπει νὰ ἀποσιωπῶνται ὅσα τότε συνέβησαν. Ὅμως, οἱ ἀναφορὲς πρέπει νὰ γίνονται τεκμηριωμένα, ὁλοκληρωμένα, μὲ στόχο τὴν ὁλοκληρωμένη ἀπεικόνιση τῆς ἱστορικῆς πραγματικότητας, ὅσο αὐτὸ εἶναι ἐφικτό.
• Μὲ ἄτεγκτη ἀποτίμηση καὶ ἀναγνώριση παθογενειῶν, θετικῶν καὶ ἀρνητικῶν πράξεων καὶ ἐπιμέρους ἐπιλογῶν.
• Ὄχι μὲ ἀναπαραγωγὴ τοῦ ἐμφυλιοπολεμικοῦ μίσους σήμερα.
• Ἂν ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί, κάθε εἴδους μίσος καὶ ἀπόρριψη τοῦ συνανθρώπου εἶναι δουλειὰ τοῦ Πονηροῦ.
• Δὲν εἶναι συμπτωματικὸ ποὺ ὁ Νίκος Ψαρουδάκης ἐπαγγέλθηκε τὴν «Ἐπανάσταση τῆς Ἀγάπης», σὲ καιροὺς ποὺ τὸ μίσος δίχαζε, ἀποπροσανατόλιζε καὶ γεννοῦσε δυστυχία καὶ ἀδικία.

“Χριστιανική 4 Δεκεμβρίου 2025. Στήλη “Τὰ τοῦ Καίσαρος”