Τη δεκαετία τοῦ 2010 προβαλλόταν ὁ ἰσχυρισμὸς ὅτι ἡ Ἑλλάδα ἦταν ἡ μόνη “ἀνάξια” νὰ συμετέχει στὴν Εὐρωζώνη, παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι καὶ ἄλες χῶρες ἀντιμετώπισαν κρίση χρέους. Καὶ σπεύδουν νὰ τὴν ἐμφανίσουν τώρα ὡς “ἐπιτυχημένη”, γιὰ νὰ καλύψουν τὴ δική τους ἀποτυχία μὲ τὶς καταθλιπτικὲς μνημονιακὲς ἐπιλογὲς τὶς ὁποῖες ἐπέβαλαν, ἀλλὰ καὶ νὰ στηρίξουν τοὺς πειθήνιους “δικούς τους ἀνθρώπους” ποὺ κυβερνοῦν. Μὲ τὸ ἀφήγημα ὅτι ἡ περίοδος τῶν Μνημονίων τελείωσε, ἐνῶ στὴν πραγματικότητα ἐπὶ δεκαετίες ἡ χώρα θὰ ὑπόκειται στὶς μνημονιακὲς δεσμεύσεις. Με θηριώδη πρωτογενῆ πλεονάσματα, ποὺ τροφοδοτοῦνται σὲ μεγάλο βαθμὸ ἀπὸ τὴν ὑπερφορολόγηση καὶ τὴν ἀκρίβεια μέσω τοῦ ΦΠΑ, ἀλλὰ καὶ τὸ ξεπούλημα πολύτιμων ὑποδομῶν μέσω τοῦ Ὑπερταμείου, σὲ συνδυασμὸ μὲ τὸ σταδιακὸ ξεχαρβάλωμα τοῦ κοινωνικοῦ κράτους στὴ λογικὴ τῆς πολιτικῆς τῆς λιτότητας, μὲ διάφορα προσχήματα. Μιὰ ἀποδυνάμωση σὲ πολλὰ ἐπίπεδα, ποὺ μπορεῖ νὰ πληρώσουμε πολὺ ἀκριβά. Μιὰ πρώτη ἔκφανση τῆς ὁποίας εἶναι ἡ ἀδιαμφισβήτητη καταβαράθρωση τῆς ἀγοραστικῆς δύναμης τῶν Ἑλλήνων.
Ἡ κρίση τοῦ κορωνοϊοῦ ποὺ ἀκολούθησε, ἀνέδειξε ὅτι τὸ πρόβλημα ὑπάρχει σὲ ὅλες τὶς οἰκονομίες τῆς Εὐρωζώνης ποὺ βάσιζαν εἶχαν τὴ διολίσθηση τοῦ ἐθνικοῦ τους νομίσματος ὡς ἐργαλεῖο ἀνάπτυξης καὶ σὲ κάθε περίπτωσημ υἱοθέτησαν τὸ Εὐρώ, νόμισμα ἀκριβότερο ἀπὸ τὸ προηγούμενο. Ἀντίστοιχα, ἡ Γερμανία καὶ χῶρες μὲ σκληρὸ νόμισμα, ἀκριβότερο ἀπὸ τὸ Εὐρώ, ἔγιναν ξαφνικὰ φθηνότερες καὶ ἀνταγωνιστικές. Μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ἐπικυριαρχήσουν στὴν ἑνιαία ἀγορά, σὲ βάρος χωρῶν κατὰ τ’ ἄλλα ἰσχυρῶν, ὅπως ἡ Γαλλία καὶ ἡ Ἰταλία.
Τὸ ἀκριβὸ καὶ σκληρὸ νόμισμα εἶναι καρπὸς γυαλιστερὸς καὶ ἑλκυστικός. Οἱ Ἀνατολικογερμανοὶ πανηγύρισαν ὅταν ὁ Χέλμουτ Κὸλ τοὺς εἶχε προσφέρει τὸ 1990 νομισματικὴ ἕνωση μὲ ἰσοτιμία τοῦ τότε δυτικογρμανικοῦ μάρκου πρὸς τὸ ἀνατολικογερμανικό. Ἐνῶ ἠ ἰσοτιμία στὴν ἀγορὰ ἦταν 1 πρὸς 4. Ὅμως, ὁ καρπὸς ἀποδείχθηκε ἄκρως δηλητηριώδης, ἀφοῦ ταυτόχρονα μὲ τὰ μετρητὰ τῶν πολιτῶν, τετραπλασιάστηκε καὶ τὸ κόστος τῆς παραγωγῆς, μὲ ἀποτέλεσμα τῆς ὁλικὴ κατάρρευση τῆς οἰκονομίας. Ἡ ὁποία συγκαλύφθηκε λόγω τῆς συνολικῆς χρεωκοπίας τοῦ ἀνατολικοῦ συστήματος.
Ἀνάλογες, ἂν καὶ λιγότερο ἐμφανεῖς, ἦταν καὶ οἱ συνέπειες τῆς νομισματικῆς ἕνωσης τοῦ Εὐρώ. Ἡ γαλλικὴ οἰκονομία ἔγινε λιγότερο ἀνταγωνιστικὴ καὶ πλήγηκε ἀπὸ τὴν ἀποβιομηχάνιση, μὲ κορυφαῖο παράδειγμα τὴ μετεγκατάσταση ἐκτὸς Γαλλίας τοῦ μεγαλύτερου τμήματος τῆς παραγωγῆς τοῦ ἐμβληματικοῦ αὐτοκινήτου τῆς Ρενό. Ἔτσι, τὸ ἐμπορικὸ ἰσοζύγιο μιᾶς χώρας, ποὺ ἦταν ἐξαγωγική, ἔχει καταρρεύσει μὲ ἔλλειμμα πάνω ἀπὸ 100 δισεκατομμύρια εὐρώ. Οἱ διαρκεῖς κινητοποιήσεις τῶν “κίτρινων γιλέκων” στὴν πρώτη θητεία τοῦ Προέδρου Μακρὸν εἶναι ἐνδεικτικὲς τῆς σταδιακῆς περιθωριοποίησης ὁλόκληρων κοινωνικῶν στρωμάτων, ποὺ ἔμειναν ἀκάλυπτα ἀπὸ τὸ πολιτικὸ σύστημα καὶ στράφηκαν στὴ Μαρὶν Λεπέν καὶ στὸν Ζὰν Λὺκ Μελανσόν.
Ἐλάχιστοι λαμβάνουν ὑπόψη καὶ μιὰ ἄλλη παράμετρο: Τὰ προβλήματα ποὺ προκαλεῖ ἡ ἀφαίρεση τῆς νομισματικῆς πολιτικῆς ἀπὸ κυβερνήσεις κρατῶν ἀνεξαρτήτων, τὰ ὁποῖα γίνονται ἔρμαια τῶν ἀγορῶν γιὰ νἀ δανειστοῦν. Ἀντὶ τὸ ἐθνικὸ νόμισμα νὰ ὑπηρετεῖ τὴν ἐθνικὴ οἱκονομία, οἱ ἐθνικὲς οἰκονομίες καλοῦνται νὰ ὑπηρετήσουν ἕνα ἐθνικὸ νόμισμα ποὺ μὲ καμμία τους δὲν ταιριάζει, ἀφοῦ εἶναι προϊὸν μέσου ὅρου. Μὲ τὴν “Κομισιὸν” νὰ παίζει τὸ ρόλο τῆς “ὑπερκυβέρνησης”, στὴν ὁποία λογοδοτοῦν οἱ ἐκλεγμένες κυβερνήσεις γιὰ ζωτικοὺς τομεῖς τῆς οἰκονομικῆς πολιτικῆς.
Ἡ Γερμανία ποὺ εὐνοήθηκε ἀπὸ τὴ νομισματικὴ ἑνοποίηση, ἔχει πληγεῖ ἀπὸ μιὰ ἄλλη παθογένεια τοῦ εὐρωενωσιακοῦ ἐγχειρήματος: Τὴν συνάρτησή καὶ ἐξάρτησή του ἀπὸ τὶς ἀπαρχές τοῦ ἀπὸ τὴν εὐρωατλαντικὴ πολιτικὴ τῶν ΗΠΑ. Στὸ βιβλίο μας “Γιὰ μιὰ Εὐρώπη Δικαιοσύνης” μπορεῖ κανεὶς νὰ διαβάσει τὰ ἱστορικὰ στοιχεῖα ποὺ τεκμηριώνουν ὅτι ἐξαρχῆς, τὸ ἀφήγημα τῆς εὐρωπαϊκῆς ἑνοποίησης καλλιεργήθηκε ἀπὸ τὶς ΗΠΑ. Μὲ ἀποτέλεσμα νᾶ στερεῖται ὁποιασδήποτε δυνατότητας στρατηγικῆς αὐτονομίας. Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ ἡ Γερμανία “αὐτοπυροβολήθηκε” μόλις ξέσπασε ὁ πόλεμος στὴν Οὐκρανία καὶ δέχτηκε νὰ προσχωρήσει στὶς ἀμερικανόπνευτες κυρώσεις σὲ βάρος τῆς Ρωσίας, οἱ ὁποῖες κατέστησαν τὴν οἰκονομία της προβληματική.
Ήδη διαφαίνεται ἡ πρόθεση τῆς νέας ἀμερικανικῆς κυβέρνησης Τράμπ, στὰ πλαίσια τοῦ σκοποῦ της νὰ ἀπαλλαγεῖ ἀπὸ τὴν οἰκονομικὴ ἐπιβάρυνση τοῦ οὐκρανικοῦ πολέμου, νὰ μεταθέσει στοὺς ὤμους τῶν λαῶν τῆς Εὐρώπης τὸ βάρος τῆς “σίτισης” τοῦ στρατιωτικο-βιομηχανικοῦ συμπλέγματος, τὸ ὁποῖο θὰ πάψει νὰ ἐπωφελεῖται ἀπὸ τὰ δισεκατομμύρια ποὺ μέχρι τώρα συντηροῦν τὸ σφαγεῖο τῆς Οὐκρανίας.
Οἱ κυβερνήσεις τῶν κρατῶν-μελῶν τῆς Ε.Ε. σπεύδουν νὰ συμμορφωθοῦν, στὸ ὄνομα τῆς “γεωπολιτικῆς αὐτονομίας” καὶ νὰ αὐξήσουν τὶς ἀμυντικὲς δαπάνες.
Ἂν στ’ ἀλήθεια ὑπῆρχε δυνατότητα μιᾶς τέτοιας αὐτονομίας, ἀντὶ νὰ καλλιεργοῦν συνθῆκες νέου “Ψυχροῦ Πολέμου”, θὰ ἐπικεντρωνονταν στὴν ἑδραίωση τῆς εἰρήνης ποὺ ἐπιτεύχθηκε μὲ τὸ τέλος τοῦ προηγουμένου. Καὶ στὴ διακρατικὴ συνεργασία ποὺ θὰ ἐξασφάλιζε τὶς ἄφθονες καὶ φθηνὲς πρῶτες ὕλες τῆς Ρωσίας, πρὸς ὄφελος τῆς εὐημερίας τῶν λαῶν.
Ὅμως, οἱ ἐξελίξεις ἐπιβεβαιώνουν τὴν ἐξάρτηση τοῦ εὐρωενωσιακοῦ οἰκοδομήματος ἀπὸ τὴν πολιτικὴ τῶν ΗΠΑ.
Γ.Ζ.
