• ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΦΥΣΙΚΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΠΡΟΚΛΗΘΗΚΕ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ ΤΟΥ ΚΟΡΩΝΟΪΟΥΑΠΟ ΕΚΕΙΝΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΩΝ ΜΝΗΜΟΝΙΩΝ

ΤΟΥ ΜΑΝΟΛΗ Γ. ΔΡΕΤΤΑΚΗ*

Την 4.10.22 ανακοινώθηκαν από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) τα στοιχεία της φυσικής κίνησης του πληθυσμού το 2011 (γεννήσεις, θάνατοι, θρησκευτικοί και πολιτικοί γάμοι και σύμφωνα συμβίωσης). Την επικαιρότητα, όμως, έχουν καταλάβει ο πόλεμος στην Ουκρανία, η ενεργειακή κρίση, εκτίναξη του πληθωρισμού στα ύψη και οι απειλές της Τουρκίας εναντίον της χώρας μας, με αποτέλεσμα ορισμένα μέσα μαζικής ενημέρωσης να περάσουν στα «ψιλά» τη σχετική είδηση με απλή παράθεση ορισμένων στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ ενώ σε άλλα δεν έγινε καμιά αναφορά σ’ αυτήν.
Χωρίς να υποτιμάται η βαρύτητα των όσων καταλαμβάνουν τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων ή τις πρώτες ειδήσεις των ραδιοτηλεοπτικών μέσων, στα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τη φυσική κίνηση του πληθυσμού, θα έπρεπε κατά τη γνώμη μου, να τους έχει δοθεί εξίσου μεγάλη δημοσιότητα. διότι αφορούν μια δραματική επιδείνωση του δημογραφικού, του ήδη οξύτατου και μέγιστου εθνικού μας προβλήματος.

Όπως έχουμε δείξει σε πολλά άρθρα μας στη «Χριστιανική», ο πληθυσμός της χώρας αυξανόταν συνεχώς από μια δεκαετία στην άλλη από το 1970 μέχρι το 2010 εξαιτίας της φυσικής αύξησης του (υπεροχής των γεννήσεων έναντι των θανάτων) και της καθαρής εισροής μεταναστών. Η συμμετοχή της φυσικής αύξησης στη αύξηση του πληθυσμού της χώρας μειωνόταν λόγω της μείωσης των γεννήσεων και της αύξησης των θανάτων και αυξανόταν εκείνη της καθαρής εισροής μεταναστών. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες δεκαετίες από το 2011 μέχρι το 2021 ο πληθυσμός της χώρας μειωνόταν εξαιτίας τόσο της φυσικής μείωσής του (υπεροχής των θανάτων έναντι των γεννήσεων) όσο και της καθαρής εκροής πληθυσμού (μετανάστευσης).

Στο άρθρο αυτό θα εξετάζουμε μόνο τη φυσική μείωση του πληθυσμού στις περιφέρειες και στο Σύνολο Χώρας την 11ετία 2011-2021 χωρισμένη σε δύο περιόδους των επιπτώσεων: των Μνημονίων (2011-2009) και της πανδημίας του κορωνοϊου (2020-2021). Τα στοιχεία που χρησιμοποιούμε είναι από τη βάση δεδομένων της ΕΛΣΤΑΤ. Προκειμένου να συγκρίνουμε τις δύο περιόδους υπολογίζουμε το μέσο όρο το χρόνο των γεννήσεων και θανάτων στην καθεμιά από αυτές. Για την περίοδο των Μνημονίων παραλείπουμε το 2010 διότι οι επιπτώσεις των μέτρων στις γεννήσεις και θανάτους άρχισαν από το 2011.

Στην 1 η στήλη του Πίνακα δίνεται ο μέσος όρος το χρόνο των γεννήσεων στις περιφέρειες και στο Σύνολο Χώρας την 9ετία 2011-2019 και τη 2η της διετίας 2020-2021. Στην 3η και στην 4η ο αντίστοιχος μέσος όρος το χρόνο των θανάτων και στην 5η και την 6η της φυσικής μεταβολής του πληθυσμού (γεννήσεις μείον θάνατοι). Στην τελευταία στήλη δίνεται η σχέση της φυσικής μείωσης του πληθυσμού την 2ετή περίοδο του κορωνοϊού και εκείνης την 9ετή των Μνημονίων σε 11 περιφέρειες και στο Σύνολο Χώρας (δηλαδή πόσες φορές μεγαλύτερη ήταν κατά μέσο όρο το χρόνο την 2ετή περίοδο της πανδημίας του κορωνοϊού σε σχέση με το μέσο όρο το χρόνο την 9ετή των Μνημονίων). Για τις περιφέρειες του Νότιου Αιγαίου και της Κρήτης βλέπε στη συνέχεια.

Όπως φαίνεται από τη σύγκριση του μέσου όρου το χρόνο τη 2ετή περίοδο του κορωνοϊού με εκείνο της 9ετους περιόδου των Μνημονίων:
– Οι γεννήσεις μειώθηκαν σε 11 περιφέρειες και στο Σύνολο Χώρας και αυξήθηκαν στο Βόρειο και στο Νότιο Αιγαίο εξαιτίας των γεννήσεων από πρόσφυγες και μετανάστες. Η μείωση ήταν πολύ μεγάλη στη Βόρεια Ελλάδα, τη Θεσσαλία και την Ήπειρο (πάνω από 10%) και η μικρότερη στη Κρήτη (κάτω από 2%.)
– Οι θάνατοι αυξήθηκαν σε όλες τις περιφέρειες της Χώρας (πάνω από 20% στην Κεντρική Μακεδονία και τη Θεσσαλία και πάνω από 15% στη Δυτική Μακεδονία και την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη) και η μικρότερη στο Βόρειο Αιγαίο (μόλις 1%).
Εξαιτίας των διαφορών στη μεταβολή των γεννήσεων και στην αύξηση των θανάτων, όπως φαίνεται από την 5 η και 6 η στήλη σημειώθηκαν μεγάλες διαφορές στη φυσική μεταβολή του πληθυσμού. Πιο συγκεκριμένα:
στο Σύνολο Χώρας και σε 11 περιφέρειες σημειώθηκε φυσική μείωση του πληθυσμού και τις δύο περιόδους.
Αναλυτικότερα κατά μέσο όρο το χρόνο η φυσική μείωση:

– Στο Σύνολο Χώρας τη 2ετή περίοδο της πανδημίας ήταν υπερδιπλάσια εκείνης της 9ετούς των Μνημονίων (53.345 έναντι 24.519)
– Στην περιφέρεια Αττικής υπερτριπλάσια και στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας πάνω από
δυόμισι φορές μεγαλύτερη.
– Στις περιφέρειες Θεσσαλίας, Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης και Δυτικής Μακεδονίας σχεδόν διπλάσια.
– Στις περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας, Ηπείρου Στερεάς Ελλάδας, Πελοποννήσου και Ιόνιων Νησιών κυμάνθηκε από 1,7 έως 1,3 φορές μεγαλύτερη.
– Στο Βόρειο Αιγαίο η φυσική μείωση την περίοδο της πανδημίας ήταν μικρότερη από εκείνη των Μνημονίων.
Σε αντίθεση με τις παραπάνω 11 περιφέρειες:
– Στην Κρήτη σημειώθηκε μικρή φυσική αύξηση την περίοδο των Μνημονίων και μικρή φυσική μείωση σε εκείνη της πανδημίας,
– Στο Νότιο Αιγαίο σημειώθηκε μικρή φυσική αύξηση και τις δύο περιόδους η οποία ήταν μικρότερη την περίοδο της πανδημίας από εκείνη των Μνημονίων.
Στο Σύνολο Χώρας:
– Τα 9 έτη των Μνημονίων η υπεροχή των θανάτων έναντι των γεννήσεων κατά 25.152 κατά μέσο όρο το χρόνο προκάλεσε την ισόποση μείωση του πληθυσμού της χώρας. Η μείωση αυτή οφείλεται τόσο στη μείωση των γεννήσεων όσο και στην αύξηση των θανάτων, ενώ
– Τα δύο έτη της πανδημίας του κορωνοϊού οι γεννήσεις σημείωσαν πολύ μικρές αυξήσεις ενώ η μέση ετήσια αύξηση των θανάτων ήταν πολλαπλάσια εκείνης της περιόδου των Μνημονίων με αποτέλεσμα η υπεροχή των θανάτων έναντι των γεννήσεων να ανέλθει κατά 52.345 κατά μέσο όρο χρόνο ή 104.690 (!) τη διετία 2020-2021 και να προκαλέσει ισόποση μείωση του πληθυσμού της χώρας
Η μεγάλη αυτή διαφορά ανάμεσα στις δύο περιόδους οφείλεται κατά κύριο λόγο στους 20.790 νεκρούς από την πανδημία τα έτη 2020 και 2021. Δυστυχώς, όπως δείχνουν τα στοιχεία μέχρι το Σεπτέμβριο του 2022 το σύνολο των θανάτων το έτος αυτό θα είναι υψηλότερο εκείνου του 2021 και η υπεροχή των θανάτων έναντι των γεννήσεων ανάλογη ή μεγαλύτερη εκείνης του 2021.
Θα είναι τραγικό για το μέλλον της χώρας η υπεροχή των θανάτων έναντι των γεννήσεων τα επόμενα χρόνια να διατηρηθεί στο ύψος των 50.000 και, τραγικότερο, να αυξηθεί. Για το λόγο αυτό απαιτείται η άμεση λήψη δραστικών μέτρων (και όχι «ασπιρινών») για να βοηθηθούν οι νέοι που θέλουν να κάνουν οικογένεια και να αποκτήσουν παιδιά (τέτοια μέτρα περιλαμβάνονται στα πορίσματα της Βουλής για το δημογραφικό του 1993 και του 2019) και να ενισχυθεί σε προσωπικό και υλικοτεχνική υποδομή το Ε.Σ.Υ. για να περιοριστεί η αύξηση των θανάτων.
_________
*Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι πρώην: Αντιπρόεδρος
της Βουλής, Υπουργός και Καθηγητής της ΑΣΟΕΕ