Ἀδιστάκτῳ τῇ πίστει ὁ Ἀθλοφόρος Χριστοῦ, τῶν τυράννων τὰ
θράση καταβαλὼν ἀνδρικῶς, ἀθλητικῶς τὸν πονηρὸν κατεπάλαισε·
καὶ τῶν βασάνων ἀμοιβήν, τὴν τῶν
θαυμάτων παροχήν, ἐδέξατο ἐκ
τοῦ μόνου, Θεοῦ τοῦ ἀγωνοθέτου·
ᾧ καὶ πρεσβεύει ἐλεηθῆναι ἡμᾶς.
(Ἀπὸ τὸν Ὄρθρο τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἁγίου Δημητρίου)
Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ἦταν Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης τὸν 14ο αἰώνα μ.Χ. Μιλώντας γιὰ τὸν ἅγιο Δημήτριο ποὺ γιορτάζει σήμερα, λειτουργεῖ καὶ ὡς “συνδετικὸς κρίκος” ἀνάμεσα στὸ δικό μας 21ο αἰώνα καὶ στὸν 3ο-4ο αιώνα τοῦ ἁγίου Δημητρίου, ἀναφερόμενος στὴν ξεχωριστὴ τιμὴ ποὺ γινόταν στὸν προατάτη ἅγιο τῆς τότε συμβασιλεύουσας, καί ἤδη συμπρωτεύουσας πόλης.
Μιὰ πόλη ποὺ ἦταν “ὁρμητήριο” τοῦ σκληροῦ διώκτη τῶν Χριστιανῶν Γαλερίου Μαξιμιανοῦ καὶ “συμφιλιώθηκε μὲ τὸ Θεὸ διὰ τοῦ θανάτου” τοῦ ἁγίου Δημητρίου, “διότι διέλυσε τό πλήρωμα τῆς ἀσέβειας καί ὅλα τά δεινά λύθηκαν, ἀφοῦ ὑπερασπίσθηκε ὁ Δημήτριος τήν εὐσέβεια. Ναοί μεγαλοπρεπεῖς καί περικαλλεῖς εἶναι οἰκοδομημένοι στόν σκοτεινό ἐκεῖνο τόν κρυφό τόπο καί ὅλη ἡ πόλη καυχᾶται γιά τό μαρτύριό του”.
Ἐνῶ ὁ Γαλέριος Μαξιμιανὸς συντόνιζε τοὺς διωγμούς, ὁ Δημήτριος, ἂν καὶ Ρωμαῖος ἀξιωματοῦχος, κήρυττε στὴν παρανομία τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ. Ὅπως χαρακτηριστικὰ ἀναφέρει ὁ ἅγιος Γρηγόριος:
“Ἦταν καί δάσκαλος καί ἀπόστολος ὁ πάγκαλος, καί κανείς δέν μποροῦσε νά ἀντισταθεῖ στοῦ Δημητρίου «τή σοφία καί τό Πνεῦμα, μέ τό ὁποῖο μιλοῦσε» εἰδικά πρός ἐκείνους πού πολεμοῦσαν τόν Χριστό, εἶχε τό λόγο του ὡς κατάλληλο ἐργαλεῖο. Ἐγώ καί τή στρατιωτική στολή καί τό δακτυλίδι στό χέρι καί τό ὑπατικό ἐπώμιο, τό ὁποῖο φοροῦσε ὁ Μάρτυρας, ὅταν ἔλαβε τό βαθμό ἀπό τόν τότε βασιλέα (Γαλέριο Μαξιμιανό), θεωρῶ ὅτι ὑπῆρξαν σύμβολα τοῦ διδασκαλικοῦ καί καθοδηγητικοῦ ἀξιώματος, πού τοῦ δόθηκε μυστικά ἀπό τόν ἀληθινό βασιλέα Χριστό. Γι’ αὐτό καί, ἀργότερα, ἡ Θεία χάρη θαυματούργησε πλούσια μέ τίς εὐχές του.
Καί ἔτσι ὁ θειότατος Μάρτυρας ἦταν τότε καταφυγή ὅλων ὅσοι ἐπιθυμοῦσαν νά εὐσεβοῦν, ἀπό αὐτό δέ καί ὁ τόπος ὀνομάσθηκε Καταφυγή”. Άπ’ ὅπου, “Σύμφωνα μέ παλαιό ἔθιμο…ξεκινοῦν κάθε χρόνο τήν πανήγυρη τοῦ μεγαλομάρτυρος καί ἀπό ἐκεῖ ἀνερχόμενοι διά τῆς λεωφόρου μέ ὕμνους πρός αὐτόν ἀνεβαίνουν σέ αὐτό τό σημεῖο καί ὁλοκληρώνουν τή γιορτή. Ὅταν λοιπόν ἐπικρατοῦσε ἡ ἀσέβεια –ἐπειδή ἡ λατρεία τῆς εὐσεβείας δέν μποροῦσε νά ἀσκῆται ἐλεύθερα– ὁ Μάρτυρας πήγαινε σέ ἐκεῖνα τά ὑπόγεια, μετέδιδε στούς φοιτητές τήν οὐράνια διδασκαλία καί παρουσίαζε τή θρησκεία τῶν Χριστιανῶν καί τελοῦσε ἄφοβα τή λατρεία της, στούς καταφεύγοντας σέ αὐτόν, ὡς γαλήνιο λιμένα τῆς εὐσεβείας. Καί ἔτσι ὁ θειότατος Μάρτυρας ἦταν τότε καταφυγή ὅλων ὅσοι ἐπιθυμοῦσαν νά εὐσεβοῦν, ἀπό αὐτό δέ καί ὁ τόπος ὀνομάσθηκε Καταφυγή. Καί ἡ κρήνη τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι τό μαρτυρικό του σῶμα, εἶναι γεμάτο μύρα καί θαύματα καί ἰάματα καί τό θαυμαστότερο ἀπό αὐτά εἶναι ὅτι, ἄν καί τρέχει συνεχῶς, ἡ πηγή αὐτή μένει ἀστείρευτη. Καί ὅσα τρυπήματα ἔγιναν στό σῶμα ἀπό τούς λογχιστές, τόσες πηγές ἀναδείχθηκαν.”
Ὁ ἅγιος Δημήτριος, ὡς νέος ἄνθρωπος ὀ ἴδιος, ἐπηρεάζε καθοριστικὰ τοὺς νέους τῆς πόλης, ἀφοῦ εἶχε ἱδρύσει ἕναν ἀπὸ τοὺς πρώτους κύκλους νέων στὴν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας, γιὰ τὴ μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Σ’ αὐτὸν τὸν πρόδρομο τῶν σημερινῶν ὁμάδων νεότητας τῶν τοπικῶν Ἐκκλησιῶν μετεῖχε καὶ ὀ ἅγιος Νέστορας. Ὁ ὁποῖος, μὲ τὴν εὐλογία τοῦ φυλακισμένου ἁγίου Δημητρίου, ἀντιμετώπισε τὸ πρωτοπαλλήκαρο τοῦ Γαλερίου, τὸν ἐπαγγελματία μονομάχο Λυαῖο καὶ τερμάτισε τὴν ἀνθρωποκτόνο δράση του, πλήττοντας τὸ κύρος τῆς ρωμαϊκῆς ἐξουσίας.
Ἡ περίπτωση τοῦ ἁγίου Νέστορα εἶναι ἀπὸ τὶς ἐξαιρέσεις κατὰ τὶς ὁποῖες καθαγιάζεται ἀπὸ τὴν Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας ἕνας φόνος, ἀκόμα καὶ προσώπου ἀπεχθοῦς. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ἀναφέρει ὅτι ὁ συναυτοκράτορας “παρακολουθοῦσε μέ πολλή ἡδονή τίς ἀνθρωποκτονίες τοῦ Λυαίου” ὑπονοώντας σαφῶς ὅτι ἡ ἀπάντηση τοῦ Νέστορα στὶς προκλήσεις του ἀποτελοῦσε πράξη ἄμυνας ὄχι μόνο κατὰ τῆς ἀλαζονείας τῆς παγανιστικῆς ἐξουσίας, ἀλλὰ καὶ στὴν ἀνθρωποκτόνο δράση τοῦ Λυαίου.
Ὅπως ἔχουμε ἀναφέρει σὲ δημοσίευμα τοῦ 2022 (“Χριστιανικὴ 27 Ὀκτωβρίου, “Τὰ τοῦ Καίσαρος”), “Στὴν ἀρχὴ προσπάθησε ὁ Γαλέριος νὰ ἀποδώσει σὲ μαγικὴ τέχνη τὸ φόνο τοῦ Λυαίου, ἀφοῦ σὲ φυσιολογικὲς συνθῆκες, ὁ Νέστωρ δὲν εἶχε καμμία προϋπόθεση νὰ τὸν νικήσει. Ἐκεῖνος μὲ θᾶρρος ἀπάντησε ὅτι «ὁ Θεὸς τοὺ Δημητρίου, ὁ Θεὸς τῶν Χριστιανῶν, ἔστειλε τὸν ἄγγελό του καὶ σκότωσε μὲ τὸ δικό μου χέρι τὸν ἀλαζόνα καὶ ὑπερήφανο”.
Ὁ αὐτοκράτορας γιὰ νὰ ἐκδικηθεῖ σκότωσε τόσο τὸν Δημήτριο στὸν τόπο κράτησής του, ὅσο καὶ τὸν Νέστορα.
Πιθανὸν τὸ μαρτύριο τῶν ἁγίων Δημητρίου καὶ Νέστορα νὰ σήμανε τὴν ἀντίστροφη μέτρηση γιὰ τὴ λήξη τοῦ διωγμοῦ. Μὲ τὸ ἄγνωστο σὲ πολλοὺς ἔδικτο τῆς Σερδικῆς τοῦ 311 μ.Χ., ὁ Γαλέριος Μαξιμιανὸς, ἐπικαλούμενος τὸ γεγονὸς ὅτι παρὰ τὴν απειλὴ τοῦ θανάτου οἱ περισσότεροι Χριστιανοὶ δὲν “συμμορφώνονταν”, ἔπρεπε νὰ ὑπάρξει ἀνοχὴ καὶ πρὸς αὐτοὺς νὰ τελοῦν τὶς συνάξεις τους.
Πάμπολλα εἶναι τὰ θαύματα τοῦ μεγαλομάρτυρος Δημητρίου, ποὺ ἔσωσε καὶ τὴν πόλη του ἀπὸ βαρβαρικὲς ἐπιδρομές. Τὴν ἡμέρα τῆς γιορτῆς τοῦ τὸ 1912, ἡ Θεσσαλονίκη πανηγύρισε τὴν ἀπελευθέρωσή της ἀπὸ τὴν ὀθωμανικὴ σκλαβιά 482 χρόνων.
Μακάρι μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ, τὴ Σκέπη τῆς Θεοτόκου, τὸ θαῦμα τῆς ὁποίας γιορτάζουμε μεθαύριο, καὶ τὶς πρεσβεῖες τῶν ἁγίων Δημητρίου καὶ Νέστορα, νὰ βροῦμε τὴ δύναμη νὰ ἀντιμετωπίσουμε τοὺς σύγχρονους Λυαίους ποὺ μᾶς προκαλοῦν, ἐπικαλούμενοι μὲ περισσὴ άλαζονεία τὴν ὑπεροπλία καὶ τὴν κτηνώδη δύναμη.
ΠΗΓΗ: Ἱσοτσελίδα Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Ἰωάννου Προδρόμου Καρέα. Ὁλόκληρο τὸ κείμενο τοῦ ἁγίου Γρηγορίου ἐδῶ
Ιδού η απορία!
