
Την 5η Φεβρουαρίου 2023 (Κυριακή, 6 μ.μ.) πραγματοποιήθηκε μια διαδικτυακή συζήτηση (βλ. άλλη στήλη) στη ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ για τους τρεις Ιεράρχες, πολύ ουσιαστική, που κατά την κρίση μου είχε τα εξής χαρακτηριστικά:
α. Οι εισηγητές διαφόρων ειδικοτήτων συνδύαζαν εκκλησιαστική εμπειρία και γνώση της θεολογίας και δράσης των Τριών Ιεραρχών και άνετη επαφή με τη φιλοσοφία και παιδεία των Αρχαίων Ελλήνων με κέντρο τον ελεύθερο άνθρωπο.
β. Στη συζήτηση συσχετίστηκαν θεωρητικά στοιχεία με παραδείγματα της σχολικής ζωής αλλά και κριτικές αναφορές στην αρνητική Νεοφιλελεύθερη Πολιτική.
γ. Η αδιαφορία των θεσμικών φορέων για τους Τρεις Ιεράρχες και το πνεύμα τους μας χρεώνει με την ευθύνη κατά τους εισηγητές:
– να πολλαπλασιάσουμε τις εκδηλώσεις για το έργο τους μέσα στην κοινωνία.
– να εφαρμόσουμε στη ζωή μας τον τρόπο του παραδείγματός τους, που εμπνέει.
– να λειτουργήσουμε κοινότητες διαλόγου και συνεργασίας, υπερνικώντας τον ατομισμό και το συμφέρον, που εκείνοι καταδίκαζαν.
Ως συμβολή στην εκδήλωση ακολουθεί μία νέα πρόταση για τον εορτασμό:
ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Εορτασμός και διάλογος με τη ζωή και το πνεύμα τους
ΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ
1. Η παρούσα πρόταση έχει σκοπό να προκαλέσει συζήτηση για τον επωφελέστερο εορτασμό και την επικοινωνία με τη ζωή και το πνεύμα των Τριών Ιεραρχών, Βασιλείου του Μεγάλου, Γρηγορίου του Ναζιανζηνού και Ιωάννου του Χρυσοστόμου, του 4ου και 5ου μ.Χ. αιώνων, με επίκεντρο τα Σχολεία και Πανεπιστήμια της Ελλάδας αλλά και τις ζωντανές Μητροπόλεις και τις οικογένειες των μαθητών.
2. Η πρόταση στηρίζεται στην παραδοχή, στην ισχυρή πίστη, ότι η επικοινωνία με τους Μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας αλλά και γενικότερα η εκκλησιαστική αγωγή ή η ιστορική και πνευματική παιδεία και γνώση του πολιτισμού μας, οφείλει να προκύπτει από τη συνεργασία του Σχολείου, της οικογένειας και της Εκκλησίας ή αντίστοιχων κοινοτικών φορέων, ανάλογα με τις πραγματικές καταστάσεις. Οι ρόλοι των ανωτέρω είναι συμπληρωματικοί και το Σχολείο ως κρατικός ή κοινοτικός θεσμικός φορέας δεν μπορεί να υποκαταστήσει το ρόλο και την ουσιαστική ευθύνη των άλλων δύο σήμερα, για ιστορικούς και κοινωνικοπολιτικούς λόγους.
3. Αναλυτικότερα:
α) Έγκαιρα, κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους, στους μαθητές ανατίθενται ποικίλες εργασίες ή οι ίδιοι οι μαθητές με πρωτοβουλίες τους αναλαμβάνουν να μελετήσουν πτυχές από τη ζωή και το έργο των Τριών Ιεραρχών για να ετοιμάσουν κείμενα ή δρώμενα για την ημέρα του εορτασμού.
β) Με απόφαση του Υπουργείου Παιδείας ορίζεται η 30η Ιανουαρίου ως ημέρα εορτασμού των Τριών Ιεραρχών και της Παιδείας, κορυφαία εορτή της Ορθοδοξίας και του Ελληνικού Πνεύματος, της Παιδείας με τους εξής όρους:
– Ανάλογα με τις πραγματικές συνθήκες οι δύο (2) πρώτες ώρες του προγράμματος διατίθενται για τον ελεύθερο εκκλησιασμό των μαθητών με την φροντίδα της οικογένειας και της χριστιανικής κοινότητας – της Εκκλησίας. Είναι δυνατόν, βέβαια, να ομιλήσει στην Εκκλησία και ένας κατάλληλος δάσκαλος ή καθηγητής ή και μαθητής.
– Οι υπόλοιπες τρεις (3) ή τέσσερις (4) ώρες του σχολικού προγράμματος διατίθενται για ποικίλες σχολικές εκδηλώσεις ή μαθήματα, ανάλογα με την προετοιμασία μαθητών και δασκάλων καθηγητών. Πρωταρχικά τα θέματα των εκδηλώσεων ή μαθημάτων αφορούν τη ζωή και το έργο των Τριών Ιεραρχών αλλά και γενικά θέματα Παιδείας σχετικά με τον ελληνικό και χριστιανικό πολιτισμό. Καταβάλλεται προσπάθεια, ώστε τα κείμενα, οι λόγοι ή τα δρώμενα πέρα από τα ιστορικά στοιχεία που θα περιέλθουν, να απαντούν σε σημερινούς προβληματισμούς των νέων ή όλης της κοινωνίας.
Το υλικό των εκδηλώσεων με σχετικές φωτογραφίες ή ηχητικά ντοκουμέντα φυλάσσεται στο Αρχείο Εορτασμού των Τριών Ιεραρχών – Παιδείας και αποτελεί και πηγή δημοσιεύσεων.
4. Ειδική πρόταση:
Προτείνω με τις κατάλληλες βελτιώσεις η «Χριστιανική» να υποβάλει την πρόταση στο Υπουργείο Παιδείας, τα Κόμματα και την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος, αποφεύγοντας τον καταγγελτικό τόνο.
Παράλληλα, να ζητήσει από τις δύο (2) Θεολογικές Ενώσεις, την Ο.Λ.Μ.Ε. (Ομοσπονδία Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης) καθώς και την Ομοσπονδία των Διδασκαλικών Συλλόγων να εκφέρουν τη γνώμη και τις προτάσεις τους.
Ο ΚΑΙΡΟΣ θα μπορούσε να καταρτίσει σχέδια εορτασμού για το 4ωρο σχολικό πρόγραμμα με όλες τις ιστορικές, θεολογικές, παιδαγωγικές και επιστημονικές παραμέτρους με ιδιαίτερη αναφορά σε διδακτικές εφαρμογές.
Με εκτίμηση και τα συγχαρητήρια για τους εισηγητές και οργανωτές της εκδήλωσης, την «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ»
Αθανάσιος Κουρταλίδης
Πρώην σχολικός σύμβουλος και διευθυντής Ελληνοπαίδων Εξωτερικών του ΥΠΕΠΘ