του Μανώλη Μηλιαράκη*
Η Χριστίνα Δημητρακάκη- Μουστακλή, σύζυγος του αειμνήστου ήρωα της Αντιδικτατορικής Αντίστασης Σπύρου Μουστακλή, με το βιβλίο της, «ΣΠΥΡΟΣ ΜΟΥΣΤΑΚΛΗΣ, ΕΝΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΣ», σύνοψη ολόκληρης ζωής, μιας Οικογένειας Αγώνων και αγωνιών για την πατρίδα, τη δημοκρατία, την ελευθερία, μα πάνω από όλα για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, μας προσφέρει και μας αποκαλύπτει με αδιάψευστα ντοκουμέντα:
Το στυγνό και κτηνώδες πρόσωπο της απριλιανής Χούντας και κατ’ επέκταση όλων των δικτατορικών και αυταρχικών καθεστώτων.
Την ηρωική μορφή του Σπύρου Μουστακλή, που από τα νιάτα του, μετείχε ενεργά και πάντα ως εθελοντής, σε όλους τους εθνικούς
και δημοκρατικούς αγώνες του λαού μας, χωρίς ποτέ να προσκυνήσει τύραννο και τυραννία, ακόμα και όταν τον υπέβαλαν στα πιο φρικτά και εν τέλει δολοφονικά βασανιστήρια, που τον οδήγησαν, στα 47 του χρόνια, στην Έξοδο του, ως Ελεύθερου πολιορκημένου, από το Μεσολόγγι του, το οποίο υπεράσπιζε μια ζωή και για το οποίο θυσιάστηκε.
Το πώς οι Ηρακλείς του «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών» και «Εθνοσωτήρες» εκπαίδευαν τους νεοσύλλεκτους στρατιώτες να γίνουν από Άνθρωποι, απάνθρωποι. Κτήνη χωρίς ίχνος συνείδησης. Να μπορούν να βασανίζουν χωρίς αναστολές. Το πώς στο κολαστήρι του ΕΑΤ-ΕΣΑ, ποδοπατείτο ο όρκος του Ιπποκράτη, όπως γινόταν στο Άουσβιτς, και με δήθεν επιστημονικά-ιατρικά κριτήρια τα δολοφονικά κτυπήματα των βασανιστών εξαφανίζονταν και η μέχρι θανάτου εξουθένωση του θύματος αποδιδόταν σε «υποκείμενο νόσημα», άσχετο με τις συνθήκες κράτησής και βασανισμού του.
Στο βιβλίο παρουσιάζεται, βήμα-βήμα το οδοιπορικό του Σπύρου Μουστακλή, από τον ΕΔΕΣ και την Κορέα, στις Ένοπλες Δυνάμεις, ως Αξιωματικός, στην Αντιδικτατορική Αντίσταση, στη σύλληψή του, τα βασανιστήρια του στο ΕΑΤ-ΕΣΑ, που τον κατέστησαν παράλυτο και χωρίς φωνή, μέχρι την Έξοδο του το απόγευμα της Μεγάλης Δευτέρας, στις 28 Απριλίου 1986,τότε που «ο θάνατος που καραδοκούσε, αλίμονο, νίκησε το γενναίο και η ψυχή έφυγε ανάλαφρη…», όπως μας αφηγείται η επίσης ηρωίδα σύζυγος του ήρωα.
Παρουσιάζεται επίσης με συντομία, και με πολύ ενδιαφέρον, το βιογραφικό της Χριστίνας Δημητρακάκη- Μουστακλή, που στα πέντε της χρόνια δέχεται, όπως γράφει, «το πρώτο δώρο της ζωής της», δολοφονείται, το 1944, ο πατέρας της, Παρασκευάς Δημητρακάκης, από τους αντάρτες και μένει ορφανή, στο Αλεποχώρι Αρκαδίας. Το «δεύτερο δώρο» της είναι η τιμητική διάκριση του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος, που της απένειμε ο Π.τ.Δ. Κάρολος Παπούλιας το 2014, «για το θάρρος, τη γενναιοδωρία, την αλληλεγγύη προς τον σύντροφό τα, που υπέστη σκληρότατα βασανιστήρια και τον άφησαν παράλυτο».
Όπως αναφέρει η ίδια η συγγραφέας, στο οπισθόφυλλο του εξ 658 σελίδων βιβλίο, έγραψε « αυτό το βιβλίο με σκοπό να αποτελέσει βασικό εργαλείο για μελέτη και έμπνευση στους νεότερους αλλά και για να μην ξεχνάμε οι παλιότεροι. Καθώς πλησίαζε η ώρα της οριστικής έκδοσης τόλμησα να εμπλουτίσω αυτόν το βιογραφικό τόμο με περισσότερα ντοκουμέντα (επιστολές, τηλεγραφήματα, πρωτοσέλιδα εφημερίδων, ποιήματα, έργα τέχνης, φωτογραφίες κ.λπ.) που θα προσδίδουν ένα χαρακτήρα πιο «προσωποπαγή».
Μέσα από αυτό το «καλειδοσκόπιο» θέλησα να ενώσω τη φωνή μου με αυτές των ανθρώπων που γνώρισαν και έζησαν τον Σπύρο Μουστακλή επιδιώκοντας, «να ξανακουστεί» η δική του φωνή.».
Πράγματι από την πρώτη μέχρι την τελευταία αράδα του βιβλίου, παρατίθενται ντοκουμέντα, το ένα μετά το άλλο που, το πολυδιάστατο ενδιαφέρον τους, μαγνητίζει τον αναγνώστη γιατί και οι 658 σελίδες είναι πηγές αναστοχασμού για το τι σημαίνει να
είσαι Άνθρωπος και όχι απλά άνθρωπος. Να είσαι πάντα όρθιος με το κεφάλι ψηλά, ακόμα και όταν οι συνθήκες το ωθούν στην γκιλοτίνα!
Το βιβλίο είναι των εκδόσεων «Λειμών», Νικηταρά 2-4, 10678 Αθήνα. Τηλ. 2103227323
*Χριστιανική 14.4.2022
Ο Σπύρος Μουστακλής που απεβίωσε στις 28 Απριλίου 1986 σε ηλικία 60 ετών ήταν αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης στον ΕΔΕΣ και της αντιδικτατορικής αντίστασης. Ταγματάρχης στον Ελληνικό Στρατό, ήταν από τους λίγους αξιωματικούς του στρατού ξηράς που πήραν μέρος στο Κίνημα του Ναυτικού τον Μάιο του 1973 για την ανατροπή της δικτατορίας. Συνελήφθη και φυλακίστηκε στα κρατητήρια του ΕΑΤ-ΕΣΑ όπου βασανίστηκε φρικτά για πάνω από 45 ημέρες. Στα βασανιστήρια που του έγιναν, από ομάδα υπό του βασανιστή Αναστασίου Σπανού, τα χτυπήματα στην καρωτίδα του προκάλεσαν εγκεφαλικό επεισόδιο με αποτέλεσμα να διακομιστεί (με καθυστέρηση πολλών ωρών) στο 401 Γ.Σ.Ν.Α., όπου εισήλθε με το ψευδώνυμο “Μιχαηλίδης” και αιτιολογία εισαγωγής “τρακάρισμα στον Ιππόδρομο”. Από τα χτυπήματα προκλήθηκε ολική παράλυση των δεξιών του άνω και κάτω άκρων. Αργότερα μεταφέρθηκε στην Πολυκλινική Αθηνών και ακολούθως στο ΚΑΤ, για να υποβληθεί σε φυσικοθεραπείες για την αποκατάσταση του. Κατάφερε να περπατήσει, όχι όμως και να μιλήσει.
