Δεν πάνε πολλά χρόνια που ο νεοφιλελευθερισμός ήταν ουσιαστικά το αντικείμενο της υπεράσπισης όλων. Ο πρ. Υπουργός του σημιτικού Πασόκ (το οποίο έχει σε μεγάλο βαθμό προσχωρήσει στην μητσοτακική Νέα Δημοκρατία) Αλέκος Παπαδόπουλος ζητούσε «καθολικές αποκρατικοποιήσεις» εν μέσω μνημονίων, κονδυλοφόροι μεγάλων εκδοτικών συγκροτημάτων διαμαρτύρονταν ακόμα και για την ύπαρξη τέτοιου «δυσφημιστικού» όρου. Στη Μ. Βρετανία, η ομιλούσα κεφαλή που ακούει στο όνομα Τόνυ Μπλαιρ είχε αλώσει με τον απροκάλυπτο θατσερισμό του το ιστορικό Εργατικό κόμμα. Για την ιστορία, το Εργατικό κόμμα ήταν εκείνο για του οποίου τον επικεφαλής ο Γιώργος Θεοτοκάς στην εποχή του έγραφε πως ήταν ταυτόχρονα, όπως δήλωνε, Αριστερός και Χριστιανός. Δυστυχώς, αν και αμφότεροι οι Μπλαιρ και Γκόρντον Μπράουν ανήκαν στο λεγόμενο «Χριστιανικό Σοσιαλιστικό Κόμμα» της Αγγλίας, το τελευταίο, έχοντας προ πολλού ενσωματωθεί στο Νέο Εργατικό Κόμμα, κατέστη ένας από τους χειρότερους εκφραστές της συστημικής ατζέντας.
Όλη την προηγούμενη εποχή δέσποζε λοιπόν μια πλάνη, που οι εκφραστές της κήρυτταν με φανατισμό (και όχι ενθουσιασμό ή ζήλο λ.χ.): Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση, το τέλος της ιστορίας έχει επέλθει (Φρ. Φουκουγιάμα), το μέλλον ανήκει στην κεφαλαιοκρατία, δηλαδή στον αστισμό. Μεγάλες οικονομίες που ανήκαν στον μαρξιστικό σοσιαλισμό (ΕΣΣΔ, Βαλκανικές χώρες) αλώθηκαν εν μία νυκτί από μια από τις πιο ακραίες μορφές του καπιταλισμού. Οι κρατικές υποδομές πουλήθηκαν με σαρωτικές ιδιωτικοποιήσεις, οι φορολογικοί συντελεστές καθηλώθηκαν σε ποσοστά που θα χαροποιούσαν τον πατριάρχη Μίλτον Φρίντμαν (10-15% για όλες τις επιχειρήσεις).
Οι πολιτικές αυτές εφαρμόστηκαν στις πιο ακραιφνείς τους μορφές στην μνημονιακή Ελλάδα, έστω συνδυασμένες με την ευνοιοκρατία και το πελατειακό κράτος που είχαμε γνωρίσει (βλ. και την πολιτεία Κ. Μητσοτάκη).
Ωστόσο τα τελευταία χρόνια, υπάρχουν αλλαγές που δεν μπορούν να αγνοηθούν. Για παράδειγμα, ο 66χρονος παλαιοαριστερός, έντιμος Τζέρεμι Κόρμπυν, μετά από μια τεράστια κινηματική εσωκομματική διαδικασία εξελέγη πρόεδρος του Νέου Εργατικού Κόμματος, παρά τις συνεχείς οχλήσεις του Μπλαιρ στα Media. Ταυτόχρονα, οι συστημικές δυνάμεις άρχισαν να αναγνωρίζουν, με εντυπωσιακό τρόπο, την ήττα των ιδεών του «καθαρού καπιταλισμού» στην παγκόσμια νεοφιλελεύθερη εκδοχή του.
Τελευταία εκδήλωση αυτής της πορείας υπήρξε η δήλωση του ιδρυτή του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός Κλάους Σβαμπ, (ΦΩΤΟ) που πολύ πρόσφατα, μέσα στο θέρος, εξέδωσε ένα βιβλίο με τον χαρακτηριστικό τίτλο «COVID 19: Η μεγάλη επανεκκίνηση». Στο βιβλίο αυτό, ο Σβαμπ, στυλοβάτης της συστημικής, νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, λέει τα ακόλουθα:
«Χρειαζόμαστε μια θεμελιώδη αλλαγή στον καπιταλισμό μετά τον COVID-19 –μία που λαμβάνει υπόψη της το κοινωνικό, φυσικό και ανθρώπινο κεφάλαιο, αντί απλώς για το οικονομικό κέρδος- αλλιώς οι οικονομικές ανισότητες θα επιδεινωθούν, η περιβαλλοντική υποβάθμιση θα συνεχιστεί και η αλλαγή θα έρθει έτσι κι αλλιώς μέσα από βίαιες δυνάμεις».
Ακόμη, «η πανδημία έχει δείξει ακόμη μια φορά ότι ο νεοφιλελευθερισμός σε αυτή τη μορφή έχει φάει τα ψωμιά του».
Ο Σβαμπ είναι μεν πεπεισμένος ότι η ατομική πρωτοβουλία είναι η βασική δύναμη προς την πρόοδο, ωστόσο, όπως, αναφέρει πρέπει αυτή η ατομική δύναμη να «είναι ενσωματωμένη σε ένα σύστημα κανόνων που την αποτρέπουν από το να περάσουν στην κατάχρηση. Ένα δυνατό κράτος πρέπει να εκπληρώσει αυτή τη λειτουργία. Μόνη της η αγορά δε δίνει καμία λύση».
Ασφαλώς, οι ιδέες του κ. Σβαμπ –όσο κι αν μοιάζουν με την ομιλία του Τζον Μέυναρντ Κέυνς στο Μπρέτον Γουντς το 1944- δεν μπορούν να αποδοθούν σε ένα ευγενή ιδεολόγο ή κοινωνικό μεταρρυθμιστή. Ωστόσο μας δείχνουν ότι αυτό που ορισμένοι λίγοι τολμούσαν να πουν πριν 15 ή ακόμη περισσότερο 25 χρόνια τώρα είναι αυτονόητη αλήθεια.
Από τη στήλη της "Χ" "Φιλαλήθειες"
