Σὺν προφήταις, Ἀπόστολοι, σὺν Ὁσίοις Διδάσκαλοι, σὺν Ἱερομάρτυσι πάντες Δίκαιοι, καὶ γυναικῶν αἱ ἀθλήσασαι, καὶ πόθῳ ἀσκήσασαι, τῶν Ἁγίων ἡ πληθύς, καὶ Δικαίων τὰ τάγματα, εὐφημείσθωσαν, ἱεραῖς μελῳδίαις, ὡς τῆς ἄνω, βασιλείας κληρονόμοι, ὡς Παραδείσου οἰκήτορες. (Ἀπὸ τὸν Ὄρθρο τῆς ἑορτῆς).

Τὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα: Τὸν ἀγώνα μας ἐμπνέουν ἡ πίστη καὶ ἡ αὐταπάρνηση τοῦ νέφους τῶν μαρτύρων

Ἀδελφοί, οἱ Ἅγιοι πάντες μὲ τὴν πίστη ἀνατρέψανε βασίλεια, κάμανε ἔργα δικαιοσύνης, πετύχανε τὴν πραγματοποίηση ὑποσχέσεων τοῦ Θεοῦ, κλείσανε στόματα λιονταριῶν, σβήσανε δύναμη φωτιᾶς, γλυτώσανε ἀπὸ τὴ σφαγή, γίνανε ἀπὸ ἀδύνατοι δυνατοί, ἀποδειχτήκανε δυνατοὶ στὸν πόλεμο, τρέψανε σὲ φυγὴ τὶς ἐχθρικὲς παρατάξεις. Γυναῖκες πήρανε τοὺς νεκρούς των ἀναστημένους, ἄλλοι βασανιστήκανε καὶ δὲν δεχτήκανε ν’ ἀποφύγουνε τὰ βασανιστήρια, ἐλπίζοντας σὲ μιὰ ἀνάσταση καλύτερη ἀπὸ τὴν πρόσκαιρη τούτη ζωή. Ἄλλοι δοκιμάσανε ἐξευτελισμοὺς καὶμαστίγωση, δεσμὰ καὶ φυλακή. Λιθοβοληθήκανε, πριονιστήκανε, πάθανε πολλὰ βάσανα, θνατωθήκανε μὲ μαχαίρι, γυρίζανε δῶ κι ἐκεῖ  ντυμένοι μὲ δέρματα αἰγῶν καὶ προβάτων, μέσα στὴ στέρηση, στὶς θλίψεις καὶ στὶς κακουχίες, γιὰ ἕνα κόσμο ποὺ δὲν τ’ ἄξιζε. Περιπλανιότανε στὶς ἐρημιές, στὰ βουνά, στὰ σπήλαια καὶ στὶς τρύπες τῆς γῆς. Ὅλοι αὐτοί, ἂν κι εἴχανε καλὴ μαρτυρία γιὰ τὴν πίστη τους, δὲν ἀπολαύσανε τὶς ὑποσχέσεις τοῦ Θεοῦ, γιατὶ ὁ Θεὸς ἔχει προβλέψει κάτι καλύτερο γιὰ μᾶς, γιὰ νὰ μὴ φτάσουνε στὴν τελειότητα χωρὶς ἐμᾶς. Γι’ αὐτὸ λοιπὸν κι ἐμεῖς ἔχοντας γύρω μας ἕνα τόσο μεγάλο σύννεφο μάρτυρες, ἂς ἀφήσουμε κάθε βάρος καὶ τὴν ἁμαρτία νὰ μᾶς παρασύρει κι ἂς συνεχίσουμε μὲ ὑπομονὴ τὸν ἀγώνα ποὺ ἔχουμε ἀρχίσει, μὲ τὰ μάτια στραμμένα στὸν ἀρχηγὸ τῆς πίστεως καὶ ἀναγεννητή μας Ἰησοῦ.” (Πρὸς Ἑβραίους 11.33-40 καὶ 12.1-Μετάφραση Νίκου Ψαρουδάκη)

Ἐκέκραξαν οἱ δίκαιοι καὶ ὁ Κύριος εἰσήκουσεν αὐτῶν

Στίχ. Πολλαὶ αἱ θλίψεις τῶν δικαίων καὶ ἐκ πασῶν αὐτῶν ῥύσεται αὐτοὺς ὁ Κύριος.

Εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα:Ἐκ τοῦ κατὰ Ματθαῖον

Καθέναν ποὺ θὰ ὁμολογήσει πίστη σ’ ἐμένα μπροστὰ στοὺς ἄνθρώπους, θὰ τὸν παραδεχτῶ κι ἐγὼ ἄνθρωπο δικό μου μπροστὰ στὸν Πατέρα μου τὸν οὐράνιο. Ὅποιον μὲ ἀρνηθεῖ μπροστὰ στοὺς ἄνθρώπους, θὰ τὸν ἀρνηθῶ κι ἐγὼ μπροστὰ στὸν πατέρα μου τὸν οὐράνιο. (Ματθ. 10. 32-33 )

Μὴ νομίσετε πὼς ἦρθα νὰ φέρω είρήνη στὴ γῆ. Δὲν ἦρθα νὰ φέρω εἰρήνη, ἀλλὰ πόλεμο(“μάχαιραν”). Ναί, ἦρθα νὰ φέρω ἀντιμέτωπους τὸν γιὸ μὲ τὸν πατέρα του, τὴν κόρη μὲ τὴ μάνα της, τὴ νύμφη μὲ τὴν πεθερά της. Καὶ θἆναι ἐχθροὶ τοῦ ἀνθρώπου, οἱ ἄνθρωποι τοῦ σπιτιοῦ του.  (Ματθ. 10. 32-33 -Τὸ κείμενο ποὺ παραλείπεται ἀπὸ τὸ ἀνάγνωσμα, τὸ ὁποῖο συνεχίζει ὡς ἀκολούθως:)

Αὐτὸς ποὺ ἀγαπᾶ πατέρα ἢ μητέρα πιὸ πολὺ ἀπὸ μένα, δὲν μοῦ κάνει. Αὐτὸς ποὺ ἀγαπᾶ γιὸ ἢ θυγατέρα πιὸ πολὺ ἀπὸ μένα δὲν μοῦ κάνει. Κι αὐτὸς ποὺ δὲν παίρνει τὸν σταυρό του καὶ δὲν ἔρχεται πίσω μου, δὲν μοῦ κάνει” (Ματθ. 10. 37-38 Τὸ ἀνάγνωσμα συνεχίζει μὲ περικοπὴ τοῦ κεφαλαίου 19, 27-30. Οἱ ἀμέσως ἑπόμενοι στίχοι ποὺ δὲν περιλαμβάνονται στὸ ἀνάγνωσμα, ἔχουν ὡς ἑξῆς:)
Κι αὐτὸς ποὺ δὲν παίρνει τὸν σταυρό του καὶ δὲν ἔρχεται πίσω μου, δὲν μοῦ κάνει. Αὐτὸς ποὺ ζητᾶ νὰ σώσει τὴ ζωούλα του θὰ τὴ χάσει κι αὐτὸς ποὺ θυσιάζει τὴ ζωή του γιὰ μένα θὰ τὴν κερδίσει.  (Ματθ. 10. 39-40-Ὅλες οἱ περικοπὲς σὲ μετάφραση Μετάφραση Νίκου Ψαρουδάκη ἀπὸ τὸ “Εὐαγγέλιο στὴ γλώσσα τοῦ λαοῦ”-α’εκδοση).

Κυριακὴ τῶν Ἁγίων Πάντων, σήμερα, μιὰ ἑβδομάδα μετὰ τὴν Κυριακὴ τῆς Πεντηκοστῆς, ἕνας νέος ἐκκλησιαστικὸς κύκλος ἀρχίζει μὲ τὴν ἀνάγνωση εὐαγγελικῶν περικοπῶν ἀπὸ τὸ κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγέλιο. Ἡ σημερινὴ Κυριακὴ ξεκίνησε ἀφιερωμένη στοὺς μάρτυρες καὶ στὴ συνέχεια, ἀφιερωμένη σὲ ὅλους τοὺς ἁγίους, εἴτε τοὺς ξέρουμε καὶ ἁγικατατάχθηκαν, εἴτε ὄχι. Λογικὴ συνέχεια τῆς ἐπιφοίτησης τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καὶ τὴς γενέθλιας μέρας τῆς Ἐκκλησίας ἡ σημερινὴ Κυριακή.

Ἤδη, ἀπὸ τὸν πρωτομάρτυρα Στέφανο, μέχρι τὸ χρόνο συγγραφῆς τῆς ἐπιστολῆς τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, πρὶν ἀκόμα ἀπὸ τὸν πρῶτο ἐπίσημο διωγμὸ τῶν Χριστιανῶν ἀπὸ τὸν Νέρωνα, ἤδη εἶχε σχηματιστεῖ τὸ “νέφος” τῶν Μαρτύρων.

Ποὺ μὲ φώτιση καὶ πίστη, ἀψήφησαν διώξεις καὶ ταλαιπωρίες, μπῆκαν στὸ περιθώριο τῆς κοινωνίας, ἀπορρίφθηκαν ἀπὸ τὸ οἰκογενειακὸ καὶ κοινωνικό τους περιβάλλον, θυσίασαν τὴ ζωή τους, γιὰ νὰ ὁμολογήσουν Χριστό, μὲ λόγους καὶ ἔργα καὶ τὴ στάση τῆς ζωῆς τους. Ὅλοι αὐτοὶ ποὺ ἁγίασαν, ἀποκαλοῦνται συλλήβδην “δίκαιοι”

Στὴ σημερινὴ περικοπή, ἔχουμε τὸ κάλεσμα τῆς ὁλοκληρωτικῆς ρήξης με τὸν πεσμένο κόσμο τῆς ἁμαρτίας καὶ τῆς ἀδικίας. Στὸ ἐκτὸς περικοπῆς κείμενο τονίζεται, ὅτι ἡ ρήξη αὐτὴ δὲν θὰ εἶναι κατ’ ἀνάγκη εἰρηνική, ἀλλὰ θὰ συναντήσει τὴ βίαιη ἀντίδραση. “Πόλεμο” στὴ μετάφραση τοῦ Νίκου Ψαρουδάκη, “μάχαιρα” στὸ ἀρχαῖο κείμενο. Δὲν θὰ κρίνουμε ἐμεῖς τὸ λόγο ποὺ εἰδικὰ οἱ δύο αὐτοὶ στίχοι παραλείπονται ἀπὸ τὸ ἀνάγνωσμα, ἂν καὶ θὰ ἦταν ἐνδιαφέρουσα μιὰ περαιτέρω ἔρευνα γιὰ τὸ πῶς καὶ πότε τὸ σημερινὸ ἀνάγνωσμα  διαμορφώθηκε.

Πολλοὶ μάρτυρες στὰ μεταγενέστερα χρόνια, πραγματοποίησαν τέτοιες ρήξεις μὲ τὸ οἰκογενειακὸ καὶ κοινωνικό τους περιβάλλον, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν κρατικὴ ἐξουσία, ὅταν αὐτὴ γινόταν τυραννικὴ καὶ μισόθεη.

Τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Ματθαίου εἶναι τόσο ἐπαναστατικὸ καὶ ἐπίκαιρο, ὥστε ὁ ἀριστερὸς καὶ διόλου θρησκευόμενος Πιὲρ-Πάολο Παζολίνι, νὰ “γυρίσει” τὴν ὁμώνυμη ταινία, χωρὶς νὰ παραλλάξει καθόλου τὸ κείμενο.

Τὸ ὀργανωμένο ψεῦδος καὶ οἱ “διορθωτὲς” τοῦ ἔργου τοῦ Χριστοῦ

Ἀπὸ τὴν ἄλλη πλευρά, ἄνθρωποι ὅπως ὁ Νίτσε καὶ ὁ θεωρητικὸς τῆς μεσοπολεμικὴς Ἀκροδεξιᾶς Σὰρλ Μωράς, ἀπορρίπτουν τὰ κείμενα τῶν Εὐαγγελίων ὡς ἀνατρεπτικὰ καὶ ἐπικίνδυνα.

Σύμφωνα μὲ τὸ Νικόλαο Μπερντιάγιεφ,  «Μὲ [τὸ ὀργανωμένο ψεῦδος] συνδέεται μιὰ βαθιὰ τραγωδία στὴ μοίρα τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ὁ Ντοστογέφσκι, μὲ διοριατικότητα ἀποκάλυψε στὸ «Μύθο τοῦ Μεγάλου Ἱεροεξεταστῆ» ὄχι μόνο τὴ διαλεκτικὴ ἐλευθερίας καὶ ἐξουσίας, μὰ καὶ τὴ διαλεκτικὴ τῆς ἀλήθειας καὶ τοῦ ψεύδους στὴν ὀργάνωση τῆς βασιλείας τοῦ κόσμου τούτου, στὴν ὀργάνωση τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Κράτους. Ἡ ἀλήθεια, ποὺ ἀποκαλύπτεται ἐν Χριστῷ, εἶναι ἡ ἀλήθεια γιὰ μιὰ ἀπεριόριστη ἐλευθερία τοῦ πνεύματος. Ὁ Μέγας Ἱεροεξεταστής, ἀπὸ τὰ χείλη τοῦ ὁποίου μιλοῦν ὅλοι ὅσοι θέλουν νὰ ὀργανώσουν τὴ παγκόσμια τάξη, ἀποτίμησε τὴν ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ ὡς καταστρεπτικὴ καὶ ἀναρχική, καὶ ἤθελε, γιὰ χάρη τῆς εὐημερίας τοῦ λαοῦ, νὰ διορθώσει τὸ ἔργο τοῦ Χριστοῦ. Τὸ ἐπιχείρημα τοῦ Μεγάλου Ἱεροεξεταστῆ ἐπαναλαμβάνεται σχεδὸν αὐτολεξεί ἀπὸ τὸν Σὰρλ Μωρράς, ἡγέτη τῶν Γάλλων μοναρχικῶν, ποὺ ἔβλεπε τὸ Εὐαγγέλιο σὰν ἕνα καταστεπτικὸ καὶ ἀναρχικὸ βιβλίο, ἀλλὰ ἐπαινεῖ τὴν Ρωμαιοκαθολικὴ Ἐκκλησία διότι ἤξερε πῶς νὰ μετατρέψει τὸ καταστρεπτικὸ καὶ ἀναρχικὸ αὐτὸ βιλίο σὲ δύναμη ἐξουσίας, μιὰ ὀργανωμένη τάξη, δηλαδή «νὰ διορθώσει τὸ ἔργο τοῦ Χριστοῦ».

Ἀπὸ τὸ ἄρθρο «Τὸ παράδοξο τοῦ ψεύδους», δημοσιευμένο στὸ πολιτικὸ καὶ φιλολογικὸ περιοδικὸ «Sovremennye zapiski.», LXIX, Παρίσι 1939.