Με αφορμή τη διαβούλευση σε εξέλιξη στο επίπεδο του ΟΗΕ για την υπογραφή διεθνούς συνθήκης για την αντιμετώπιση των μελλοντικών πανδημιών, παρουσιάζουμε τη θέση του 10ου Συνεδρίου της ΧΔ για το θέμα αυτό.
Ἡ κρίση τῆς ἐπιδημίας covid-19 ποὺ χτύπησε τὴν Ἑλλάδα κι ὅλο τὸν κόσμο μέσα στὸ 2020,ἀνέδειξε στὸ ἔπακρο πολλὰ σοβαρὰ πνευματικά, πολιτικὰ καὶ κοινωνικὰ προβλήματα ποὺ ἤδη προϋπῆρχαν. Μὲ ἀφορμὴ τὴ διαχείριση τῆς ἐπιδημίας τοῦ κορονοϊοῦ, διαφαίνεται ἡ προοπτικὴ ἑνὸς ὁλοκληρωτικοῦ ἐλέγχου σὲ πλανητικὸ ἐπίπεδο, ἰδιαίτερα μέσω τῆς χειραγώγησης τῶν πρωτόγνωρων δυνατοτήτων ποὺ προσφέρουν οἱ τεχνολογίες τῆς γενετικῆς μηχανικῆς, της βιοπληροφορικῆς καὶ τῆς νανοτεχνολογίας. Ὁ ὁλοκληρωτικὸς αὐτὸς ἔλεγχος ἀφορᾶ ὄχι μόνο τὶς ‘ἐξωτερικὲς’ δραστηριότητες τῶν ἀνθρώπων (κυκλοφορία, μετακινήσεις, καταναλωτικὲς προτιμήσεις, κ.ἄ.) ἀλλὰ καὶ ζωτικὲς πληροφορίες γιὰ τὸ ἀνθρώπινο σῶμα καὶ τὶς βιολογικὲς του λειτουργίες. Ἑπομένως, καλούμαστε νὰ κατανικήσουμε τὸν φόβο καὶ νὰ ἀντισταθοῦμε μὲ κάθε τρόπο στὴν προοπτικὴ αὐτή, ὡς συνειδητοποιημένοι πολίτες ἀλλὰ καὶ ὡς μέλη τῆς Ἐκκλησίας.
Ὁ ἰὸς covid-19, ἦταν ὑπαρκτὸς καὶ ἐπικίνδυνος ἕως καὶ θανατηφόρος γιὰ τοὺς πιὸ εὐάλωτους συνανθρώπους μας. Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ καὶ ἔπρεπε νὰ ληφθοῦν μέτρα προστασίας τῆς δημόσιας ὑγείας, ἀκόμα καὶ μὲ θυσίες καὶ περιορισμούς. Ὅμως, γιὰ νὰ εἶναι τὰ μέτρα ποὺ λαμβάνονται συνταγματικὰ καὶ νόμιμα ὑπάρχουν οἱ ἀκόλουθες προϋποθέσεις
(α) Αὐτὰ νὰ εἶναι τὰ ἀπολύτως ἀπαραίτητα (ἀρχὴ τῆς ἀναγκαιότητας),
(β) Νὰ εἶναι ὅσο γίνεται λιγότερο ἐπαχθῆ (ἀρχὴ τῆς ἀναλογικότητας) καὶ
(γ) Νὰ μὴ γίνονται μόνιμα (ἀρχὴ τῆς προσωρινότητας).
Οἰ ἀρχὲς αὐτὲς παραβιάστηκαν. Ταυτόχρονα, δὲν ὑπῆρξε γιὰ τὴ λήψη ἀποφάσεων μὲ τόσο σοβαρὲς ἐπιπτώσεις στὴν πνευματική, κοινωνικὴ καὶ οἰκονομικὴ ζωὴ τοῦ τόπου, ἡ ἀπαιτούμενη διαφάνεια.
Ἔτσι, ἕνα ἰδιόμορφο «δίκαιο τῆς ἔκτακτης ἀνάγκης» έτεινε νὰ ἀντικαταστήσει τὴ δημοκρατικὴ ἔννομη τάξη. Ἡ ἰδέα ἑνὸς κόσμου ὑπὸ ἐπιτήρηση ποὺ ἕως χθὲς φάνταζε παρανοϊκὴ καὶ γέννημα ἀρρωστημένης φαντασίας καὶ φανατικῶν συνωμοσιολογιῶν, δὲν ἀπέχει πολὺ ἀπὸ τὴν πραγματικότητα. Τὸ τρομακτικὸ εἶναι ὅτι περνᾶ ἡ ἀντίληψη νὰ θεωροῦμε τὴν ἀποστέρηση τῶν κατακτημένων έλευθεριῶν ὡς κάτι ἀναπόφευκτο, μοιραῖο καὶ μὴ ἀντιμετωπίσιμο. Μιὰ προτύπωση, πρόγευση τῶν καταστάσεων ὁλοκληρωτισμοῦ ποὺ ἔρχονται εἶναι οἱ ἀκρότητες σὲ μέτρα κατὰ τοῦ covid-19 ποὺ εἴδαμε διεθνῶς καὶ στὴ χώρα μας, μὲ πρόσχημα τὸ ἀτομικὸ καὶ γενικὸ καλό.
Μὲ ὄχημα τὰ μέτρα κατά τῆς διάδοσης τοῦ ἰοῦ παραβιάστηκαν κατ’ ἐπανάληψη οἱ ἀρχὲς τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας (ἄρθρο 13 τοῦ Συντάγματος) καὶ τῆς ἐλευθερίας τῶν ὑπαίθριων συναθροίσεων (ἄρθρο 11). Μποροῦσαν νὰ εἶχαν συμφωνηθεῖ πρωτόκολλα τήρησης τῶν μέτρων προστασίας τῆς δημόσιας ὑγείας ὥστε συναθροίσεις νὰ πραγματοποιοῦνται χωρὶς τὴν οὐσιαστικὴ κατάργηση τοῦ δικαιώματος τῆς θρησκευτικῆς λατρείας καὶ τῆς ἐλευθερίας τῆς ἔκφρασης.
Δὲν ὑπάρχει καμμία δικαιολογία γιὰ τὴν ἀπαγόρευση τέλεσης, ἀκόμα καὶ ἱεροπραξιῶν τὸ πρῶτο διάστημα τῶν περιοριστικῶν μέτρων, ἡ ὁποία μόνο σὲ καθεστῶτα τύπου Ἐνβὲρ Χότζα ἔχει ἐφαρμοστεῖ. Ἀλλὰ καὶ ὁ πλήρης ἀποκλεισμὸς τοῦ λαϊκοῦ στοιχείου ἀπὸ τὶς ἱερὲς ἀκολουθίες ποὺ ἐπακολούθησε – μέ τήν πλήρη συναίνεση τῆς συντριπτικῆς πλειονότητας τῶν Ιεραρχῶν! –, ἀποτελεῖ οὐσιαστικὰ κατάργηση τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία ἁπαρτίζεται ἀπὸ κλῆρο καὶ λαό. Καὶ ἔχει κριθεῖ ἀντισυνταγματικός, ἀπὸ ἀνώτατα Δικαστήρια χωρῶν ὅπως ἡ Γερμανία, οἱ ΗΠΑ καὶ ἡ Γαλλία. Ἐπιπλέον, ἐφαρμόστηκε καὶ προπαγανδίστηκε χωρὶς νὰ ὑπάρχουν στοιχεῖα γιὰ μαζικὴ διασπορὰ τῆς ἐπιδημίας μέσω ἱεροπραξιῶν. Αὐτὸ ἔχει ἀποδειχθεῖ στὴν πράξη κατὰ τὸ διάστημα ἀπὸ τὰ τέλη Μαΐου ἕως καὶ τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 2020, ὅταν οἱ ἐκκλησίες ἦταν ἀνοικτὲς στὸ κοινὸ μὲ τὰ δέοντα περιοριστικὰ μέτρα.
Ἡ Ἑλλάδα εἶναι ἀπ’ τις πρῶτες χῶρες στόν κόσμο σέ σκληρότητα μέτρων «ἀντιμετώπισης της πανδημίας», μέ βάναυση καταπάτηση τῆς Δημοκρατίας καί ἀναστολή θεμελιωδῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων. Ἐπιβλήθηκε ὁ ὑποχρεωτικός ἐμβολιασμός μέ μέτρα εκβιαστικά καί τιμωρητικά (πρόστιμο 100 εὐρώ, καί ὄχι μόνο…) ἀλλά καί τήν ἀπόλυση χιλιάδων ὑγειονομικῶν πού ὑπερασπίστηκαν τό δικαίωμα στήν ἐλευθερία τῆς ἐπιλογῆς στό κρίσιμο αὐτό ζήτημα. Περίπου 20.000 οἰκογένειες ὑγειονομικῶν ἀπό τόν δημόσιο καί ἰδιωτικό τομέα, ἀποστερήθηκαν ἐπί ἑνάμισυ χρόνο τό στοιχειῶδες δικαίωμα στήν εργασία και τήν ἐπιβίωση, καί τό Σύστημα Ὑγείας τίς πολύτιμες ὑπηρεσίες τους.
Ἡ ἀναστάτωση ποὺ ἔχει προκληθεῖ, ἀποτελεῖ εὐκαιρία νὰ περάσουν ἀθόρυβα καὶ ἄλλα ἀνάλογα μέτρα, ποὺ παραβιάζουν τὸ Σύνταγμα καὶ ἐκποιοῦν τὶς ὑποδομὲς μας καὶ τὰ προϊόντα τοῦ πολιτισμοῦ μας. Τὸ ἄρθρο 16 τοῦ Συντάγματος ἔμμεσα καταστρατηγεῖται, μὲ τὴν ἀνακήρυξη τῶν πτυχίων τῶν ἰδιωτικῶν κολεγίων ὡς ἰσοδύναμων μὲ αὐτὰ τῆς δημόσιας παιδείας. Ὑποδομὲς ποὺ δημιουργήθηκαν μὲ χρήματα τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ, ὅπως τὰ ἔργα ὕδρευσης τῆς Ἀθήνας καὶ τὸ δίκτυο τῆς ΔΕΗ ἐκποιοῦνται σὲ ἰδιῶτες, ποὺ χωρὶς νὰ διακινδυνεύσουν τὸ παραμικρό, θὰ μεγιστοποιήσουν τὸ κέρδος τους σὲ βάρος τῶν παρεχόμενων ὑπηρεσιῶν στὸ κοινωνικὸ σύνολο. Ἀκόμα καὶ τὰ ἐκθέματα τῶν μουσείων μας θὰ μποροῦν νὰ ἐξάγονται στὸ ἐξωτερικὸ γιὰ 50 χρόνια.
Οἱ «ὁριζόντιες» ἀπαγορεύσεις στάθηκαν καὶ ἡ «χρυσή εὐκαιρία» τῶν οἰκονομικῶν συμφερόντων ποὺ βρίσκονται πίσω ἀπὸ τὰ «αἰολικὰ πάρκα» γιὰ νὰ κάμψουν τὴν καθολικὴ ἀντίδραση πολλῶν τοπικῶν κοινωνιῶν καὶ νὰ ἐγκαταστήσουν τὶς γιγάντιες ἀνεμογεννήτριες ποὺ ὑποβαθμίζουν τὸ περιβάλλον, τὴν προστασία τοῦ ὁποίου ὑποτίθεται ὅτι ἐξυπηρετοῦν.
Παράλληλα, ἐπιτρέπεται στὰ Δικαστήρια νὰ λειτουργήσουν κατ’ ἐξαίρεση γιὰ τὴν «ἐκκαθάριση» μὲ συνοπτικὲς διαδικασίες τῶν ἐκκρεμοτήτων ὅσων ἔχουν ἐξασφαλίσει προσωρινὰ τὴν προστασία τῆς 1ης κατοικίας τους μὲ τὸ νόμο 3869/2010 («Νόμο Κατσέλη») μὲ προοπτικὴ τὴν πλήρη κατάργηση τῆς προστασίας αὐτοῦ τοῦ βασικοῦ ἀγαθοῦ: ποὺ εἶναι «σκάνδαλο» γιὰ τοὺς σύγχρονους «τοκιστὲς» καὶ τοὺς «λειτουργοὺς» τοῦ νεοφιλελεύθερου δόγματος στὶς Βρυξέλλες καὶ στὸ Βερολίνο.
Ἡ ἐξάρθρωση τοῦ κοινωνικοῦ κράτους ἄφησε τὶς κοινωνίες ἀνοχύρωτες ἀπέναντι στὴν πανδημία
Οἱ τραγικὲς ἐπιπτώσεις τῶν μέτρων κατὰ τῆς πανδημίας συνδέονται ἄμεσα μὲ τὴν ἐξάρθρωση τοῦ κοινωνικοῦ κράτους καὶ τοῦ Ἐθνικοῦ Συστήματος Ὑγείας, ποὺ ἐπιβλήθηκε ἀπὸ τὴν κυρίαρχη πολιτικὴ τοῦ οἰκονομικοῦ νεοφιλελευθερισμοῦ σὲ ἐπίπεδο πλανητικὸ καὶ εὐρωπαϊκό. Εἰδικότερα στὴν Ἑλλάδα μὲ τὰ Μνημόνια, πέρα ἀπὸ τὴ δραστικὴ περικοπὴ τῶν δαπανῶν γιὰ τὴν Ὑγεία καὶ τὴν κοινωνικὴ πρόνοια, εἴχαμε τὴ δομικὴ ἀναδιοργάνωση τῶν σχέσεων κεφαλαίου καὶ ἐργασίας σὲ βάρος τῆς ἐργασίας. Οἱ ἐργασιακὲς σχέσεις ἀποδιοργανώθηκαν καὶ τὸ πλαίσιο ἐργατικῆς προστασίας ἀποδομήθηκε. Τὰ πάντα ὑποτάχθηκαν καὶ προσαρμόστηκαν στὸν ἀκραιφνῆ νεοφιλελευθερισμό, ὅπως βγῆκε ἀπὸ τὴ μήτρα τῆς δυσώνυμης Σχολῆς τοῦ Σικάγου.
Ἐπισημαίνεται ἰδιαίτερα ἡ ἀπαξίωση τῆς πρωτοβάθμιας περίθαλψης, ἡ ὁποία θὰ μποροῦσε νὰ συμβάλει καθοριστικὰ στὴν ἀνάσχεση τοῦ μεγάλου ‘κύματος’ ἐξάπλωσης τῆς ἐπιδημίας, ἀντιμετωπίζοντάς την στὰ πρῶτα της στάδια, χωρὶς νὰ ἐπιβαρύνονται ὑπέρμετρα οἱ μονάδες ἐντατικῆς θεραπείας. Ἡ ἀνυπαρξία ἀνεξάρτητης ἰατρικῆς ἔρευνας εἶναι ἕνας ἐπιπλέον λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο οἱ πολίτες αἰσθάνονται δικαιολογημένα ἐπιφυλακτικοὶ στὶς ἐξαγγελίες τῶν ‘εἰδικῶν’ γιὰ τὴ διαχείριση τῆς ἐπιδημίας. Ἂν δὲν εἶχαν ἀποδυναμωθεῖ στὸ ἔπακρο τὰ Ἐθνικὰ Συστήματα Ὑγείας πρὸς χάρη τῶν νεοφιλελεύθερων περικοπῶν λιτότητας, θὰ εἶχαν μεγαλύτερη ἀντοχὴ νὰ διαχειριστοῦν τὴν ἐπιδημία τοῦ covid-19 καὶ θα χρειάζονταν λιγότερα μέτρα ἐγκλεισμοῦ. Ἡ καταστροφὴ τῶν οἰκονομιῶν ἀπὸ τὰ μέτρα ἀντιμετώπισης τοῦ ἰοῦ εἶναι πολλαπλάσια ἀπὸ τὰ χρήματα ποὺ ὑποτίθεται «ἐξοικονομήθηκαν» ἀπὸ τὸ κουτσούρεμα τῆς περίθαλψης καὶ τῶν συστημάτων ὑγείας.
