Η 17η Αυγούστου είναι η επέτειος του “Μπλόκου της Κοκκινιάς”. Τον Αύγουστο του 1944, οι Γερμανοί με τους συμμάχους τους υποχωρούσαν σε όλα τα μέτωπα. Η γραμμή άμυνας κατέρρευσε στη Γαλλία, στην Ιταλία απελευθερώθηκε η Φλωρενία, στο ανατολικό μέτωπο οι Σοβιετικοί είχαν φτάσει στα σύνορα της Γερμανίας και της Ρουμανίας. Ως αντίδραση στη δύσκολη θέση στην οποία περιέλθει και ως προετοιμασία για ασφαλή εκκένωση της Ελλάδας, που θα ολοκληρωνόταν δύο μήνες αργότερα, οι Γερμανοί κλιμάκωσαν τις αγριότητες και τις πράξεις τρομοκρατίας. Στα πλαίσια αυτά έγιναν και οι φρικαλεότητες του “Μπλόκου της Κοκκινιάς”.
Η Κοκκινιά, σημερινή Νίκαια, ήταν προσφυγούπολη που δημιουργήθηκε μετά τη Μικρασιατική καταστροφή. Πέρα από τον ξεριζωμό τους, οι κάτοικοι είχαν υποστεί τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης της δεκαετίας του 30 και την εξαθλίωση που έφερε η Κατοχή. Εκεί και σε άλλες συνοικίες της Αθήνας και του Πειραιά, είχε αναπτυχθεί ισχυρό το ΕΑΜικό κίνημα, σε τέτοιο βαθμό, που οι κατακτητές και οι συνεργάτες τους έχαναν τον έλεγχο. Στη μάχη της Κοκκινιάς το Μάρτιο του 1944, Γερμανοί και Ταγματασφαλίτες είχαν αποκρουστεί και εκδιωχθεί από την πόλη.
Ακόμα και μετά τον πόλεμο, σε περιόδους σκληρού μετεμφυλιακού καθεστώτος με το ΚΚΕ εκτός νόμου, η ΕΔΑ, το νόμιμο σχήμα της Αριστεράς, συγκέντρωνε στη Νίκαια και στις άλλες περιοχές της Β’ εκλογικής περιφέρειας Πειραιά ποσοστά τις τάξης του 70%. Ταυτόχρονα με την αγωνιστική παράδοση που συνδέει τις περιοχές αυτές με την Αριστερά, ο λαός παραμένει ιδιαίτερα πιστός και δεμένος με την Ορθόδοξη πίστη και παράδοση.
Προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι το “μπλόκο” του Αυγούστου ήταν επιχείρηση αντιποίνων για τη μάχη του Μαρτίου. Όμως, αν ήταν να γίνουν αντίποινα, θα είχαν σχεδιαστεί νωρίτερα. Η επίδειξη ισχύος και η τρομοκρατία ενόψει της επερχόμενης εκκένωσης της Ελλάδας είναι η επικρατέστερη εκδοχή.
Η “επιχείρηση” ήταν καλά προετοιμασμένη και χρησιμοποιήθηκε βαρύς οπλισμός. Μετείχαν δυόμισι χιλιάδες Γερμανοί, τα Τάγματα Ασφαλείας με τον αρχηγό τους συνταγματάρχη Ιωάννη Πλυτζανόπουλο, και το μηχανοκίνητο τμήμα της Αστυνομίας Πόλεων υπό τον διοικητή του Μπουραντά. Η πόλη περικυκλώθηκε και αποκλείστηκε. Τότε, διατάχθηκαν να παρουσιαστούν στην πλατεία της Οσίας Ξένης όλοι οι άνδρες άνω των 14 ετών. Κουκουλοφόροι προδότες υποδείκνυαν τα μέλη της αντίστασης, τα οποία και και εκτελέστηκαν, πολλές φορές ύστερα από βασανιστήρια για να αποκαλύψουν άλλους. Συνολικά τα θύματα ανέρχονται σε 315.
Συνελήφθησαν και 8000 όμηροι που κλείστηκαν στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου. Από αυτούς 1800 στάλθηκαν σε γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Αρκετοί εκτελέστηκαν ή πέθαναν από τις κακουχίες και δεν γύρισαν ποτέ.
Σύμφωνα με τη μαρτυρία του μαχητή του ΕΛΑΣ της περιοχής Αγίας Σοφίας Πειραιά Μιχάλη Γρηγοράκη, ενώ οδηγούνταν στο Χαϊδάρι, ένας ταγματασφαλίτης τούς φώναζε: “Η Κοκκινιά δεν είναι εδώ. Η Γερμανία είναι εδώ. Πάρτε το χαμπάρι και θα πεθάνετε όλοι σας.”
Οι υπαίτιοι των φρικαλεοτήτων δεν καταδικάστηκαν για τις πράξεις τους. Ο ανεψιός του Πλυτζανόπουλου διορίστηκε από τη Χούντα των Συνταγματαρχών “Δήμαρχος Νικαίας”.
ΠΗΓΗ: Μηχανή του Χρόνου
